బాపు ...

చిన్నప్పుడు.. మూలగదిలో ఉన్న సందుగం పెట్టె నిండా రకరకాల పుస్తకాలు. అవేవీ చదువుకునే క్లాసు పుస్తకాలు కాదు కాబట్టి రోజూ వాటితో పనుండదు. బడి సెలవులప్పుడు, మరీ ముఖ్యంగా వేసంకాలంలో ఏళ్ళ తరబడి నాకు కాలక్షేపం అందించిన ఆ పెట్టె నిజానికి ఓ జ్ఞాపకాల భోషాణం. ఆ పెట్టెలో ఎప్పుడూ పెరుగుతూ ఉండే 'జ్యోతి' 'యువ' పుస్తకాలు ఎన్నెన్నో సెలవుల్ని క్షణాల్లా గడిపేశాయి నాకు.

అదిగో, ఆ పుస్తకాల్లో ఆసక్తిగా అనిపించిన పేర్లలో రెండు మరీ ప్రత్యేకమైనవి. ఒకటి వపా అనబడే వడ్డాది పాపయ్య అయితే, రెండోది బాపూగా పిలవబడే సత్తిరాజు లక్ష్మీనారాయణ. వపా నీటి వర్ణ చిత్రాలు కవర్ పేజీలనీ, చివరి పేజీలనీ మెరిపిస్తే, బాపూ రేఖా చిత్రాలు, కార్టూనులు లోపలి పేజీలకి ప్రత్యేకతని అద్దేవి. వీళ్ళిద్దరి గురించీ నాకు తెలియకుండానే చాలా విషయాలు తెలుసుకున్నాను నెమ్మదినెమ్మదిగా.

బాపూ పుట్టింది గోదారికి ఆ పక్కన అని తెలిసినప్పుడు ఏదో తెలియని ఆత్మీయత - మానసికమైనది - మొదలయ్యింది. కాలేజీ రోజుల్లో బాపూ అక్షరాలని అనుకరించిన అనేకానేకమందిలో నేనూ ఒకడిని. కారణాంతరాల వల్ల పెయింటింగ్ కాంపిటీషన్ లో పాల్గోవలసి వచ్చింది ఓసారి. నేనేదో బొమ్మతో కుస్తీ పడుతున్నాను. పక్కతను బాపూ బొమ్మని యధాతధంగా దించేస్తున్నాడు. ఇది బాపూ బొమ్మ కదా? అనడిగితే, "అయితే ఏటీ? మనోడి బొమ్మ మనం గీస్తున్నాం" అంటూ వచ్చింది జవాబు. ఎంత మంది ఎన్నిరకాలుగా సొంతం చేసుకున్నారో కదా ఈ బాపూని అనిపించింది.

రచయితలు, రచయిత్రులు పుస్తకాలు ప్రచురించుకున్నప్పుడు వాటికి బాపూ చేత కవర్ పేజీ బొమ్మ వేయించుకోడాన్ని ఓ గౌరవంగా భావిస్తారు. పుస్తకం ప్రూఫ్ ప్రతితో పాటు, ఓ చెక్కుని బాపూకి పంపడం, బొమ్మతోపాటు అభినందనలు చెబుతూ చెక్కుని తిప్పి పంపించడం దాదాపుగా ఒక రివాజు. ఓసారి, ఒక రచయిత్రి విషయంలో మాత్రం బాపూ చెక్కుని క్యాష్ చేసుకున్నారు. అదే సమయానికి నా మిత్రులొకరు బాపూ పక్కన ఉండడం తటస్తించింది.

"చెక్కు బొమ్మకి కాదు, పుస్తకం చదివినందుకు," అన్నారట బాపూ. చమత్కారంతో పాటు, కొన్ని బొమ్మల వెనుక ఉండే చిత్రకారుడి 'శ్రమ' కూడా కనిపిస్తుంది కదూ మనకి. బాపూ బొమ్మలు లేని వంశీ కథని ఊహించగలమా అసలు? సి. రామచంద్ర రావు రాసే కథలకోసం ఎదురు చూసినా, 'మూలింటామె' చదివి, స్పందించి నామినికి ఉత్తరం రాసినా ఇదంతా సాహిత్యం మీద బాపూకి ఉన్న అభిమానం తప్ప మరొకటి కాదు. చిత్రకారుడు సాహిత్యాభిమాని అయితే ఎంత చక్కని బొమ్మలు దొరుకుతాయో పాఠకులకి. బాపూ బొమ్మని రెండు సార్లు చూడాలి - కథ చదవక ముందు, చదివిన వెంటనే.

బొమ్మల బాపు, సినిమాల బాపు అని రెండు రకాలు. ఇద్దరూ ఒక్కటే అనిపించదు ఎందుకో. (వంశీ విషయంలోనూ ఇంతే). బాపూ సినిమాల కన్నా అందులో గోదారి గొప్పగా నచ్చేస్తుంది. 'ఏదో ఏదో అన్నది ఈ మసక వెలుతురు' పాటలో సంగీత బావుంటుందా, గోదారి బావుంటుందా అంటే గబుక్కున జవాబు చెప్పడం కష్టం. బాపూ బొమ్మలు చాలా వాటిల్లో పుస్తకాలో, పుస్తకాల అలమర్లో తప్పకుండా కనిపిస్తాయి. తన సినిమాల్లో కూడా కనీసం కొన్ని ఫ్రేముల్లో అయినా సరే బుక్ రాక్ కనిపించి తీరాలి. చదివే అలవాటుని ప్రోత్సహించడానికి తనవంతు కృషి. ఎంత గొప్ప ఆలోచనో కదా!

బాపూకి దక్కాల్సినంత గౌరవం దక్కలేదు అన్న ఫిర్యాదు చాలా మంది నుంచి చాలా సార్లే విన్నాను. నాకెందుకో ఎప్పుడూ అలా అనిపించలేదు. బహుశా, నాకు తెలియకుండానే వపాతో పోల్చి చూడడం వల్ల కాబోలు. శ్రీకాకుళంలోని తన చిన్న డాబా ఇంట్లోనే జీవితం మొత్తాన్ని గడిపేసిన వపా గుర్తొస్తూ ఉంటాడు ఈమాట విన్నప్పుడల్లా. కేవలం చిత్రకారుడు మాత్రమే కాక సినిమా దర్శకుడు కూడా కావడం వల్లే బాపూకి ఇప్పుడున్నంత పేరొచ్చిందనిపిస్తూ ఉంటుంది. సినిమాలే లేకపోతే బాపూలాంటి అంతర్ముఖుడు ప్రపంచం ముందుకు వచ్చేవాడా అసలు?

ఎనభయ్యేళ్ల పరిపూర్ణ జీవితం చూసిన వాడు బాపు. నచ్చిన చదువు చదువుకుని, ఇష్టమైనన్ని బొమ్మలు గీసుకుని, తీయగలిగినన్ని సినిమాలు తీసుకుని, అనేకానేకమంది అభిమానుల్ని ఒకే ఒక్క ముళ్ళపూడి వెంకటరమణనీ సంపాదించుకుని, తన అభిరుచులైన సంగీత సాహిత్యాలని విడిచిపెట్టకుండా జీవితాన్ని ప్రతిక్షణం జీవించాడు బాపు. తను గీసే బొమ్మల్లాంటి అందమైన, రాసే అక్షరాల్లాంటి సొగసైన జీవితాన్ని గడిపాడు బాపు. ఇలాంటి బాపూకి మరణం ఉంటుందా? భౌతికంగా ఎల్లకాలం ఉండడం ఎవరికీ సాధ్యం కాదు. తెలుగు ఉన్నన్నాళ్ళు తెలుగు వాళ్ళ హృదిలో స్థిరంగా ఉండే కొందరిలో బాపూ ఒకడు. ఒకేఒక్క బాపూకి అక్షరాంజలి.