దాహం -2

(మొదటిభాగం తర్వాత...)

అడుగుల వేగం నెమ్మదించడం తెలుస్తోంది నాకు. ఒళ్ళంతా చిన్నగా చెమటలు పడుతున్నాయి. కారెక్కడో దూరంగా కనిపిస్తోంది. అక్కడివరకూ నడిచి వెళ్లి, ఇంటి వరకూ డ్రైవ్ చేసుకుని వెళ్లి.. నీళ్లు తాగకుండా అంతసేపు ఉండగలనా? ఈ ఆలోచన రావడంతోనే ఉన్న ఓపిక కూడా పోయి, రోడ్డు పక్కన ప్లాట్ఫామ్ మీద కూర్చుండి పోయాను.

కోడలేదో అందని మూడ్ పాడు చేసుకోవడం, పనులన్నీ పక్కన పెట్టి ఇలా ఒక్కడినీ బయటికి రావడం.. ఇదంతా బొత్తిగా తెలివితక్కువగా అనిపిస్తోందిప్పుడు. కానీ, ఏం లాభం. ఇప్పుడు కావాల్సింది తర్కం కాదు, గుక్కెడు నీళ్లు.

నాలుకని పిండి నోరు తడి చేసుకోడానికి చేస్తున్న ప్రయత్నాల వల్ల ఫలితం కనిపించడం లేదు. బట్టతల మీంచి ముఖం మీదకి చెమట ధార పెరిగింది. నా సామ్రాజ్యం లోనే నేను దిక్కులేని చావు చచ్చిపోతానా?  వేల కుటుంబాలకి బతుకుతెరువు చూపించినందుకు నాకు మిగులుతున్నది ఇదా? దేవుడి మీద నాకెప్పుడూ నమ్మకం లేదు కనుక, ఒకవేళ ఇవే నా చివరి క్షణాలైతే నేను తల్చుకోవాల్సింది అమ్మనే.

వేసవి సెలవుల తర్వాత బడి తెరిచినరోజున, ఇడ్లీలమ్మి ఇంటికి రాగానే బడికి వెళ్ళమంది అమ్మ. చెల్లెళ్ళనిద్దరినీ పంపించమని, నా ఆలోచన అమ్మకి చెప్పాను.

"బావున్నాదిగానీ అబ్బయ్యా, నీ సదువు ముక్యం" అందికానీ, నే చదువుకి వెళ్తే సంపాదన తగ్గుతుందని తెలుసు తనకి.

ఆ మర్నాటి నుంచీ నేను ఇడ్లీలు పట్టుకెళ్ళలేదు. మా ఇంట్లోనే ముందు గదిలో హోటల్ మొదలు పెట్టాం. అప్పటికే మా ఇడ్లీలు, ఉల్లిగారెల రుచికి అలవాటు పడి ఉన్నారేమో, ఊళ్ళో వాళ్ళు వచ్చి తిని వెళ్ళేవాళ్ళు. రావడానికి ఇష్టపడని వాళ్ళు, పొట్లాలు తెప్పించుకునే వాళ్ళు. వంట, ప్లేట్లు కడగడం అమ్మ చూసేది, నేను సప్లై చేసి, డబ్బు పుచ్చుకునేవాణ్ణి.

ఏడాది గడిచేసరికి డబ్బుల వ్యవహారం మొత్తం నాకు అర్ధమయిపోయింది. మరో ఏడాది గడిచాక, "బోజనం కూడా పెడితే ఇంకా డబ్బులమ్మా" అన్నాను.

"ఈ ఊల్లో అన్నం ఎవరు కొంటారు అబ్బయ్యా?" అంది అమ్మ. ఆమాటతో డబ్బు జాగ్రత్త బాగా పెరిగింది నాకు.

మరి రెండేళ్లు గడిచేసరికి టౌన్లో హోటల్ పెట్టగలమని నమ్మకం వచ్చింది అమ్మకీ నాకూను. అప్పటికే రాకపోకలు మొదలెట్టాలని చూస్తున్న బంధువులు, ఏదోరకంగా మా పక్కన చేరేందుకు ప్రయత్నాలు గట్టి చేశారు. అమ్మ సరేనంటే నేనేం చేసేవాడినో తెలీదు కానీ, నాన్న పోయినప్పుడు వాళ్ళేం చేశారో నేనే కాదు, అమ్మ కూడా మర్చిపోలేదు.

ఊళ్ళో కన్నా టౌన్లో ఎక్కువ డబ్బులొస్తాయని అనుకున్నాం కానీ, మేం అనుకున్న దానికన్నా చాలా ఎక్కువ డబ్బులే రావడం మొదలయ్యింది. డబ్బుతో పాటే ఖర్చులు కూడా. ఊళ్ళో ఎప్పుడూ రౌడీ మామూళ్లు, పోలీసు మామూళ్లు ఇవ్వలేదు. కానీ, టౌన్లో అవి ఇవ్వకుండా పని జరగదు.

ఇవేకాక, పనివాళ్ళ రాజకీయాలు... గ్రూపులు కట్టి సరిగ్గా పని చేయకపోవడం, మానేస్తామని బెదిరించడం.. ఇవన్నీ కూడా నాకు వయసుకు మించి పెద్దరికం తెచ్చేశాయి. అమ్మ సంగతి సరేసరి. చెల్లెళ్ళిద్దరికీ హైస్కూలు చదువు అవుతూనే సంబంధాలు చూసి పెళ్లిళ్లు చేసేశాక, హోటల్ని పెద్దది చేయడం మీద దృష్టి పెట్టాను.

"పెద్దయ్యాక సదువుతానన్నావు అబ్బయ్యా" అమ్మ గుర్తు చేసింది. పేరు చివర ఓ డిగ్రీ ఉండడం ఎంత అవసరమో నాకూ అప్పుడప్పుడే తెలుస్తూ ఉండడంతో ఇక ఆలస్యం చేయలేదు. దిగిన తర్వాతే తెలిసింది తెలిసింది, చదువు కూడా ఓ దాహమేనని.

'దాహం' అన్న మాట తలచుకోగానే నీళ్ల చప్పుడు వినిపించినట్టుగా భ్రమ కలిగింది. ఇప్పుడు, ఇక్కడకి నీళ్ళెందుకు వస్తాయి? నాకు భ్రమలు కూడా మొదలవుతున్నాయా.. ఇందులోనుంచి బయటపడడం ఎలా? ప్లాట్ఫామ్ ని రెండు చేతుల్తో నొక్కి పట్టుకుని అరికాళ్లని రోడ్డుకి ఆనించి ఒంట్లోకి శక్తి తెచ్చుకునే ప్రయత్నం చేస్తుండగా నీళ్ల చప్పుడు మరింత దగ్గరగా వినిపించింది.

పరికించి చూస్తే కొంచం దూరంగా ఓ ఆడమనిషి, పైపుతో మొక్కలకి నీళ్లు పెడుతోంది. ఆమె నావైపు చూసింది. నీళ్లు కావాలన్నట్టుగా సైగ చేసి, వాలిపోకుండా నిలదొక్కుకునే ప్రయత్నం చేస్తున్నాను. ఆమె పైపుతో సహా పరుగున వచ్చింది "అయ్యో.. ఇయ్యి తాగే నీలు కాదు.." అంటూ. పర్లేదన్నట్టుగా సైగ చేసి, దోసిలి పట్టాను.

ఒక్కో గుక్కా నీళ్లు లోపలికి వెళ్తూ ఉంటే పోయిన శక్తంతా తిరిగి సమకూరుతున్నట్టుగా ఉంది. చివరి దోసిలి నీళ్లు ముఖాన జల్లుకుని, చొక్కా చేత్తో తుడుచుకునేసరికి ఇప్పుడు నేనెవరో ఏమిటో పూర్తిగా గుర్తొచ్చింది. అప్పుడు చూశానామెని. నడివయసు మనిషి. మెళ్ళో తాడుకి మా కంపెనీ ఐడెంటిటీ కార్డు వేలాడుతోంది. గార్డెన్ వర్కర్. పైపు మొక్కల్లో పెట్టి ఆమె కూడా నా వైపే చూస్తోంది.

"పనోడివా, బయిటోడివా అయ్యా? నీ కార్టేది? కార్టు లేకుండా ఎవలూ రాటానికి లేదని తెల్దా ఏటీ.. పెద్ద రాచ్చసుడు సూత్తే సంపి పాతరేసేత్తాడు..." నా ఆకారం చూసి, నన్ను 'పెద్ద రాక్షసుడు' గా గుర్తుపట్టకపోవడం లో ఆశ్చర్యం లేదు. ఏమీ చెప్పకుండా ప్రశ్నార్థకంగా చూశాను.

"కోట్లు సంపాదిచ్చేడు.. ఏం లాబం.. పిల్లికి బిచ్చం పెట్టడు. ఇన్ని మొక్కలున్నాయిగదా.. ఒక్కటైనా పూలు, పల్లు ఇచ్చేదున్నాదా? పనోలు తాగటాకని ఒక్క మంచి నీల కులాయి ఏయించగలిగేడా?" నాకెందుకో ఆమె మీద కోపం రావడం లేదు. "ఆయమ్మ శాలా మంచిదంట. దేవుడూ, బక్తీ ఉన్నాడంట.. ఆ పూజలే కాస్తన్నాయి రాచ్చసుణ్ణి..." వినడానికి తనలాంటి మనిషి దొరికాడు చాలన్నట్టు ఆమె చెప్పుకుపోతోంది.

అవును, ఆమె చాలా మంచిది. నాకు డిగ్రీ చేతికి రావడంతోనే సంబంధాలు చూడడం మొదలు పెట్టింది అమ్మ. కులంలో పెద్ద వాళ్ళు పిల్లనిస్తామంటూ ముందుకొచ్చారు. అమ్మకి పెద్దింటి సంబంధం కలుపుకోవడం ఇష్టం లేదు. అందగత్తె అయిఉండాలి, మంచీ చెడ్డా తెలిసి ఉండాలి, ఓ మాటన్నా పడేలా ఉండాలి.. ఇలా ఆవిడ లెక్కలు ఆవిడకున్నాయి.

నిజం చెప్పాలంటే చెల్లెళ్ళ పెళ్లిళ్ల కన్నా నాకు సంబంధం చూడ్డానికే ఎక్కువ కష్టపడింది. వచ్చినామె నాకన్నివిధాలా సరిజోడీ అన్నది కళ్లారా చూసి నిర్ధారించుకుని, నడివయసులోనే లోకం విడిచి వెళ్ళిపోయింది అమ్మ. డిగ్రీ ఇచ్చిన తెలివితేటలతో నేను కేవలం హోటల్ వ్యాపారానికే పరిమితం అయిపోవాల్సిన అవసరం లేదని తెలుసుకున్నాను.

ఇద్దరు కొడుకులు పుట్టే వరకూ ఆమె ఇంటిపట్టునే ఉండిపోయింది. ఆ తర్వాత, వ్యాపారంలో నాకు సహాయానికి వచ్చింది. అప్పటినుంచీ నా వ్యాపారం మునుపటికన్నా చాలా వేగంగా విస్తరించడం మొదలుపెట్టింది. నా ఎదుగుదల సహించలేని వాళ్ళు ఆమెని గురించి ఏవేవో మాట్లాడ్డం మొదలుపెట్టారు, అన్నీ నా వెనుకే. వాటిని నేను పట్టించుకోదల్చుకోలేదు.

వ్యాపారంతో పాటు ఇంటినీ చక్కదిద్దిందామె. ఇద్దరు కొడుకులనీ క్రమశిక్షణలో పెట్టడమే కాదు, బయటి నుంచి వచ్చిన కోడళ్ళకి కూడా మా క్రమశిక్షణ అలవాటు చేసింది. మనవలు బయల్దేరాక ఆమె దృష్టి ఉన్నట్టుండి దేవుడివైపు తిరిగింది. గుళ్ళు, గోపురాలు చుట్టడం మొదలు పెట్టింది. ఆమె నన్ను రమ్మనలేదు, నేనామెని వద్దనలేదు.

మా సర్కిల్లో అందరికీ పూజాపునస్కారాల విషయంలో ముఖ్య సలహాదారు ఆమే. అంతే కాదు, ఎవరింట్లో పెళ్లి జరిగినా నూతన వధూవరులని మొదటగా ఆశీర్వదించవలసిన దంపతులం మేమే. ఆమె మంచిదనడంలోనూ, అందరూ ఆమెని మంచిదనుకోడంలోనూ ఎలాంటి అభ్యంతరమూ లేదు. ఎటొచ్చీ, ఆమె మంచితనం మా సర్కిల్ ని దాటుకుని ఈమెవరకూ రావడమే కొంచం ఆశ్చర్యంగా ఉంది.

"ఆయమ్మి దేవతంట.. ఏం లాబం.. రాచ్చసుడి పాలబడ్డాది. ఇంతకీ అయ్యా, పన్లో చేరతాకొచ్చేవా? మీవోల్లని సూత్తాకొచ్చేవా?" నాకు డిసిప్లిన్ గుర్తొచ్చింది. పని మాని ఆమె నాతో కబుర్లు చెప్పడం కోపం తెప్పించింది. అయితే అది ఒక్క క్షణమే. ఆమెతో మాట కలపాలనిపించింది. "ఇంతమందికి పనిచ్చినోడు రాచ్చసుడు ఎందుకయ్యాడో?" అన్నాను, వీలైనంతవరకూ ఆమెనే అనుకరిస్తూ.

"ఓరయ్యా.. సూత్తాకి ఎర్రిబాగులోల్లాగున్నావు. ఎట్టాగ బతుకుతున్నావో ఏటో. ఉజ్జోగం సరే, సుకవెక్కడున్నాది? ఇయ్యాలున్నా పని రేపుంటాదో లేదో తెల్దు. వొచ్చిన జీతంలో సూపరైజర్లకి మామూల్లిచ్చుకోవాలి.. ఇవలేదనుకో ఏదో వొంకెట్టి బయిటికి తోలేత్తారు.. లోపల మనమాటినేవోడెవడు?" ..ఇది నాకు కొత్తవిషయం.

"ఈ సంగతి పక్కనెట్టు.. అంత సంపాదిత్తన్నాడు గదా? ఎవరి కట్టం.. మనందరిదీని. మనకేటన్నా అయితే సూత్తారా సెప్పు? సెరుగ్గడల్లా లోనకొత్తాం.. పుప్పిలాగా బయటికెలతాం.. బయిటేమో పేరుగొప్ప.. ఇక్కడసూత్తే ఇల్లాగ.. ఎల్లలేం.. ఉండలేం.. దీపంపురుగుల బతుకు" చివరిమాటకి ఉలిక్కిపడ్డాను ఓ క్షణం. మూడోకొడుకులందరూ వరసగా గుర్తొచ్చారు.

"ఇదుగో.. ఇంక బయిల్దేరు.. ఎవురన్నా సూసేరంటే ఎదవ గొడవ. పని మానేసి కబుర్లెట్టేనని నా జీతం కోసీగల్రు. జాగర్తగ ఎల్లొచ్చెయ్యి. లోపలున్నంచేపూ కార్టు మెల్లో యేసుకోవాలి.. మర్సిపోకు.." నాకెందుకో ఆమెతో మరికొంచం సేపు మాట్లాడాలనిపించింది.

"పెద్ద రాచ్చసుడు నీకెదురు పడ్డాడనుకో, ఏం చెబుతావు?" సాధ్యమైనంత నవ్వులాటగా అడిగాను. నన్నోసారి ఎగాదిగా చూసి, విసురుగా అందుకుంది..

"ఏం సెబుతానా.. సంపాదిచ్చింది సాలోరయ్యా.. నలుగురికి సాయం సెయ్యిటం నేర్సుకో అంజెబుతాను.. సాలా?" అంటూనే పైపు తీసుకుని చరచరా నడిచింది.

ఆమె నాలుగడుగులు వేసిందో లేదో, రౌండ్స్ కి వచ్చిన సెక్యూరిటీ ఆఫీసర్ నన్నక్కడ చూసి బిగుసుకుపోయాడు. గభాల్న శాల్యూట్ చేసి గౌరవ సూచకంగా ఒక్కడుగు వెనక్కి వేసి నిలబడ్డాడు. సరిగ్గా అప్పుడే, గార్డెన్ వర్కర్ ఒక్కసారి వెనక్కి తిరిగి చూసి, పరుగుపరుగున ముందుకు వెళ్ళిపోయింది.

తాళాలందుకున్న సెక్యూరిటీ ఆఫీసర్ క్షణాల్లో కారు తెచ్చి నా ముందు పెట్టి, వెనుక డోర్ తెరిచి వినయంగా నిలబడ్డాడు. సీటుకి జారబడి విశ్రాంతిగా కూర్చున్నాను. ఉదయం నుంచీ జరిగిన సంఘటనలన్నీ వరుసగా గుర్తు రావడంతో కణతలు నొక్కుకుని, తల విదిలించాను. కారుకన్నా వేగంగా ఆలోచనలు సాగుతున్నాయి. చూస్తుండగానే సాయంకాలమైంది. కారు నా బంగళా ముందు ఆగింది.

రాత్రి ఎప్పటిలాగే డైనింగ్ టేబుల్ దగ్గర డిన్నర్ కి కలుసుకున్నాం కుటుంబ సభ్యులం అందరం. నీళ్లు తాగుతుంటే ఒక్కసారిగా పొలమారింది నాకు. డిన్నర్ అవుతూనే, కాసేపు మాట్లాడతానన్నాను. ఎవరూ జవాబు చెప్పలేదు.

"నేను వ్యాపార బాధ్యతల నుంచి పూర్తిగా తప్పుకుంటున్నాను. మొత్తం మీరే చూసుకోండి. అవసరమైతే మీ అమ్మ సలహాలు తీసుకోండి" కొడుకులిద్దరివేపూ చూస్తూ చెప్పాను. చిన్నాడి మొహం రంగు మారింది ఒక్క క్షణం. వాడు కోడలి వైపు చూడడం, ఆమె చూపు తిప్పుకోవడం నా దృష్టిని దాటిపోలేదు.

"రేపటినుంచీ నేను కంపెనీ వ్యవహారాలకి సమయం తగ్గించేస్తాను. వీలైనంత త్వరలోనే, ఇందులో నుంచి పూర్తిగా బయట పడతాను.." ఎవ్వరూ మాట్లాడలేదు, చిన్నాడు తప్ప.

"ఎందుకు నాన్నగారూ? ఉన్నట్టుండి...?" మాట పూర్తిచేయలేదు వాడు.

"నేను సర్వీస్ యాక్టివిటీస్ మీద దృష్టి పెడతాను," అంటూండగానే, నా భార్యతో సహా అందరూ ఆశ్చర్యంగా చూశారు.

"అవును, ఇన్నాళ్లూ మనం అటువైపు ఎందుకు చూడలేదో అర్ధం కావడం లేదు. ఏదన్నా యాక్టివిటీ చేసి, జాగ్రత్తగా డాక్యుమెంట్ చేస్తే చాలు.. డబ్బిచేందుకు ఫండింగ్ ఏజెన్సీలు కుప్పలు తెప్పలుగా ఉన్నాయి.. మనలాంటి వాళ్ళం ఉండితీరాల్సిన రంగం అది.. పేరుకి పేరు, డబ్బుకి డబ్బు.." చెబుతూ, మంచినీళ్ల గ్లాసు అందుకున్నాను.

(అయిపోయింది)

దాహం -1

మిట్ట మధ్యాహ్నానికీ, సాయంత్రానికీ మధ్య సమయం. పనివాళ్ళు, డ్రైవరు పిలుపుకి అందుబాటులో ఉన్నారు. మిగిలిన అందరూ ఎవరి పనుల్లో వాళ్ళున్నారు. ఎవరినీ పిలవాలనిపించలేదు. నేరుగా కారు డ్రైవింగ్ సీట్లో కూర్చున్నాను. కారు గేటు దాటుతుంటే, సెక్యూరిటీ గార్డు వంగి సలాం చేశాడు. ఎక్కడికి డ్రైవ్ చేయాలో నాకు తెలీదు.. కానీ, కాసేపు ఒంటరిగా గడపాలి.

నా సమయం ఎంత విలువైనదో, ఒక్కో నిమిషం ఖరీదూ ఎన్ని వేల రూపాయలకి సమానమో నాకు తెలియంది కాదు. సమయం విలువ గుర్తుకురాగానే, ఇన్నేళ్ల జీవితంలో నేను ఒక్కో మెట్టూ ఎదుగుతూ నిర్మించుకున్న సామ్రాజ్యాన్ని చుట్టి రావాలనిపించింది.

ఎవరా చక్రవర్తి? ఇలాంటి కోరికే కలిగి గుర్రం మీద బయల్దేరాడట. ఎప్పుడో అరవయ్యేళ్ళ క్రితం అమ్మ చెప్పిన కథ. ఏనాటి అమ్మ.. ఏనాటి ఊరు.. తల్చుకోవడం ఇష్టం లేక, ఆ ఆలోచనలు వెనక్కి నెట్టేస్తూ వచ్చాను ఇన్నాళ్లూ.. అంతమాత్రాన అవన్నీ మర్చిపోయానని కాదు. అసలు, బాల్యాన్ని మర్చిపోవడం అన్నది సాధ్యమయ్యే పనేనా? 

నాన్న ఉన్నన్నాళ్ళూ రోజులు సంతోషంగానే గడిచాయి. తిండికీ, బట్టకీ లోటుండేది కాదు. బాగా గారం చేసి ఆలస్యంగా బళ్ళో వేశాడు నన్ను. నాతో పాటు చెల్లెళ్ళిద్దరినీ బడికి పంపించేది అమ్మ. ఐదో తరగతిలో ఉండగా ఒకరోజున క్లాసు మధ్యలో నన్ను పిలిచి, చెల్లెళ్లని తీసుకుని ఇంటికి వెళ్ళిపోమన్నారు మేష్టారు. ఎందుకో అర్ధం కాలేదు.

పుస్తకాలతో వెళ్లేసరికి ఇంటి గుమ్మంలో నాన్న శవం.. ఏడుస్తూన్న అమ్మ. మమ్మల్ని చూసి అమ్మ ఏడుపు ఇంకా పెరిగింది. చెల్లెళ్ళిద్దరూ అమ్మని చూస్తూనే గొల్లుమన్నారు. నాకెందుకో ఏడుపు రాలేదు. చూస్తూ ఉండిపోయాను. ఆ తర్వాత చుట్టూ ఉన్న పెద్దవాళ్ళు ఏం చెప్తే అది చేశాను.. ఏమేం చేశానో నాకు గుర్తే లేదు.

దినకార్యం అవ్వడంతోనే బంధువులంతా ఎక్కడివాళ్ళు అక్కడ సద్దుకున్నారు. నాన్న చేసిన అప్పులకి ఉన్న పొలాన్ని చెల్లు వేయగా, ఉండడానికి ఇల్లు మిగిలింది. వేసవి సెలవులిచ్చే వరకూ బళ్లోకి వెళ్ళొచ్చాం నేనూ, చెళ్ళెళ్ళూ. వేసవిలోనే ఆకలి ఎలా ఉంటుందో మొదటిసారి తెలిసింది మాకు.

ఆ వేసవి జ్ఞాపకం రాగానే ఏసీ కార్లో కూడా నెత్తిన ఎండ చురుక్కు మంటున్నట్టూ, కాళ్ళు బొబ్బలెక్కి మండుతున్నట్టూ అనిపించేస్తోంది. అద్దాల్లోంచి బయటికి చూస్తే క్రమశిక్షణగా నిలబడ్డ పచ్చని చెట్లు, ఎత్తైన భవనాలు. నిత్యం కోట్లాది రూపాయల లావాదేవీలకు సంబంధించిన వ్యవహారాలన్నీ ఆ భవనాల్లోనే నడుస్తూ ఉంటాయి. ఆ చెట్లు, భవనాల్లాగే నా సంస్థల్లో పనిచేసే వాళ్ళందరూ కూడా క్రమశిక్షణతో ఉంటారు. ఉండితీరాలి. అలాంటి వాళ్ళకే నా దగ్గర చోటు. 

వ్యాపారాలు విస్తరించడం మొదలు పెట్టిన కొత్తలో ఉద్యోగుల్నే ఒకరి మీద ఒకరిని గూఢచారులుగా నియమించేవాడిని. ఎక్కడ ఎవరు తోక జాడించబోతున్నారన్నా ముందుగానే నాకు తెలిసిపోయేది. రానురానూ నా ప్రమేయం లేకుండానే ఉద్యోగుల మధ్య పరస్పర శత్రుత్వం అన్నది వర్క్ కల్చర్ లో భాగంగా మారిపోయింది. ఫోన్ ట్యాపింగులు, క్లోజ్డ్ సర్క్యూట్ కెమెరాలు లాంటివన్నీ పనిని మరింత సులభం చేశాయి.

డ్రైవ్ చేస్తూ నా హోటల్ వరకూ వచ్చేశాను. మిగిలిన ఎస్టేట్ కన్నా కొంచం ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది ఫైవ్ స్టార్ హోటల్. నా మనసులో కూడా ఈ హోటల్ ది ప్రత్యేకమైన స్థానమే. హోటల్ని చూస్తూనే ఆలోచనలు మళ్ళీ గతంలోకి పరుగులు తీస్తున్నాయి.

నాన్న పోయిన తర్వాత వచ్చిన ఆ వేసవి, ఎండలతో పాటు ఆకలి మంటల్నీ పట్టుకొచ్చింది మాకోసం. ఇంట్లో ఉన్న డబ్బు ఖర్చు పెట్టించి, శాస్త్ర ప్రకారం దినకార్యాలు చేయించిన బంధువులెవరూ ఆ తర్వాత మేమెలా ఉన్నామో అని తొంగి చూడలేదు. మమ్మల్ని చూడ్డానికి రాని వాళ్ళ ఇంటి గడప తొక్కి, సాయం అడగడం అమ్మకి ఇష్టం లేకపోయింది.

"ఆకలేస్తన్నాదా అబ్బయ్యా?" వీధిలో మడత మంచం మీద పడుకుని దొర్లుతుంటే, ఆవేళ రాత్రి నా కాళ్ళ దగ్గర కింద కూర్చుని అమ్మ అడిగిన మాట బాగా జ్ఞాపకం. నన్నెప్పుడూ ముద్దుపేరుతోనే పిలిచేది అమ్మ.

"ఏం సేద్దారయ్యా.. మీ నాయిన సూత్తే మనల్ని నడిమద్దెన ఇడిసిపెట్టేసేడు. సుట్టపోల్లెవరూ తొంగిసూట్టం లేదు.. అయినా ఒకల్లెంతకని సూత్తార్లే.." తనలో తను మాట్లాడుకుంటున్నట్టుగానే ఉంది.

"పొద్దుంలెగ్గానే నీకో పంజెబుతాను, సేత్తావా?" ..ఎందుకూ, ఏమిటీ అని అడక్కుండానే నేను సరే అన్నందుకు సంబరపడి ఇంట్లోకి వెళ్ళిపోయింది.

మర్నాడు పొద్దున్న లేచేసరికి వంటపొయ్యి ముందు ఉంది అమ్మ. పొయ్యి మీద పెద్ద గిన్నెలో ఇడ్లీలు ఉడుకుతున్నాయి. చెల్లెళ్ళిద్దరూ పొయ్యి ముందు కూర్చుని వంటవ్వడం కోసం ఎదురు చూస్తున్నారు. చిన్న సిల్వర్ కేను తోమి బోర్లించి ఉంది. ఆ పక్కనే, ఎండు తామరాకుల బొత్తి.

ఇడ్లీ వాయి పొయ్యి దిగడంతోనే, చెల్లెళ్ళిద్దరికీ చెరి రెండూ పెట్టి, "నువ్వూ తిందువు రా" అంది. నాకు తినాలనిపించలేదు. "ఇప్పుడు కాదు" అన్నాను ముక్తసరిగా. మిగిలిన ఇడ్లీలు, కేన్లో జాగ్రత్తగా సర్ది, చిన్న గిన్నెలో చట్నీ వేసి కదలకుండా ఇడ్లీల మధ్యలో పెట్టింది. కేనూ, ఆకుల కట్ట చేతిలో పెడుతూ, ఇడ్లీలెలా అమ్మాలో చెప్పింది. అమ్మకి మాత్రం పూర్తిగా తెలుసా ఏంటి?

"సిన్నోడివని బేరాలాడతారు, అరువెట్టమంటారు.. బేరాలు, అరువులు అయి రెండూ మాత్రం కుదరదని సెప్పెయ్యి. డబ్బు సేతిలో ఎడితేనే సరుకు.."

బేరం ఆడే అవకాశం ఏమాత్రం ఇవ్వకూడదు, ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ అరువుకి అవకాశం ఉండకూడదు. ఈ రెండే నా వ్యాపార రహస్యాలు, ఇవాళ్టికి కూడా. అయితే, ఈ సూత్రాలు నేను అమ్మే చోట మాత్రమే. అదే నేను కొనాల్సి వస్తే ఎంత చిన్న వస్తువైనా గీసి గీసి బేరమాడతాను. డబ్బులున్నా సరే తర్వాత ఇస్తానని చెబుతాను. ఇంత పెద్ద కస్టమర్ ని వదులుకోవడం ఇష్టం లేక సరే అంటారు అవతలి వాళ్ళు.

రానురానూ అవతలివాళ్ళూ తెలివి మీరుతున్నారని నాకొడుకులిద్దరూ అప్పుడప్పుడూ నాకు చెబుతూ ఉంటారు, అది కూడా నా మూడ్ ని బాగా గమనించి. అయితే నా మూడో కొడుకు మాత్రం నేనేది చేస్తే అదే ముమ్మాటికీ సరైనది అంటాడు. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే "రేపు సూర్యుడు పడమరన ఉదయిస్తాడు" అని నేనంటే, తెల్లారి సూర్యోదయం కోసం పడమటి దిక్కున వెతుకుతాడు.

నిజానికి నాకిద్దరే కొడుకులు. ఈ మూడోకొడుకు అనే వాడు నా ఒకానొక వ్యాపార రహస్యం. నమ్మకంగా, కష్టపడి పనిచేసే ఉద్యోగస్తుడికి నా మూడోకొడుకు హోదా వస్తుంది. అదేమీ మామూలు విషయం కాదు. మొత్తం ఉద్యోగుల మీద పెత్తనం, వ్యవహారాలు అన్నింటిలోనూ సంప్రదింపు.. ఓ మామూలు ఉద్యోగి కల్లో కూడా ఊహించనివెన్నో అతనికి  అనుభవానికి వస్తాయి. దీంతో రోజులో ఇరవై నాలుగుగంటలూ అతనికి ఉద్యోగం తప్ప మరో ధ్యాస ఉండదు. నామాట జవదాటే ప్రశ్నే ఉండదు. అతని శక్తి, ఆసక్తి సన్నగిల్లినా, అతని మీద నా నమ్మకానికి బీటపడినా, మూడోకొడుకు స్థానంలో మరో ఉద్యోగి వచ్చేస్తాడు.

ఈ మూడోకొడుకు అనేది ఒక అశాశ్వితమైన పదవి అని తెలిసీ, దానికోసం విపరీతంగా పోటీ పడుతూ ఉంటారు నా ఉద్యోగులు. కనీసం ఒక్క రోజన్నా నా మూడో కొడుగ్గా ఉంటే చాలనుకునే వాళ్ళు ఉన్నారనడంలో అతిశయోక్తి ఎంతమాత్రం లేదు. మూడోకొడుకు స్థానం నుంచి నెట్టివేయబడిన వాళ్ళ వల్ల నాకేదైనా సమస్య వస్తుందేమో అని నా భార్యా బిడ్డలకి ఏమూలో చిన్న భయం. కానీ, వెళ్లిపోయిన వాళ్ళెవరికీ అంత శక్తి లేదని నాకు బాగా తెలుసు.

తిరిగి వెళ్ళడానికి ముందు కాసేపు నడవాలనిపించి కారుని పార్క్ చేశాను. కారు తాళం తప్ప నా దగ్గర ఇంకేమీ లేదు. డబ్బుతో సహా ఏదీ దగ్గరుంచుకునే అలవాటు లేదు. మొబైల్ ఫోన్ కూడా ఇంట్లోనే ఉంది. ఇంకా పూర్తిగా సాయంత్రం అవ్వకపోవడం వల్ల కొంచం వేడిగానే ఉంది వాతావరణం.

వేడి నాకు కొత్త కాదు.. తలమీద వేడి వేడి ఇడ్డెన్ల కేను, కాళ్ళ కింద ఎండ వేడి.. నోట మాట పెగిలే పరిస్థితి లేకపోయినా ఓపిక తెచ్చుకుని "ఇడ్లీలండీ.. ఇడ్లీలూ..." అంటూ కేక పెట్టుకుంటూ తిరిగిన మొదటి రోజున కొన్న వాళ్ళ కన్నా నావైపు వింతగా చూసిన వాళ్ళే ఎక్కువ. ఓపక్క "పాపం" అని జాలి పడుతూనే, మరోపక్క బేరాలాడ్డం, డబ్బులు రేపు తీసుకోమనడం చూశాక, అమ్మెందుకలా చెప్పిందో బాగా అర్ధమయ్యింది.

ఓ ఇంట్లో పెద్దావిడ, పిల్లల్ని ఊరుకోబెట్టడం కోసమేమో "అవి చద్ది ఇడ్డెన్లర్రా.. మీకు నే వేడిగా చేసిపెడతాగా.." అనడం వినిపించింది. అది మొదలు నా కేక మారింది.. "వేడేడి ఇడ్లీలండీ..." అన్న పిలుపు వింటూనే, నిజంగా వేడివో కాదో చూద్దామని పిలిచే వాళ్ళు కొందరు. బళ్ళో నాతో చదువుకున్న స్నేహితుల ఇళ్లలో ఇడ్లీలు అమ్మడానికి కూడా నేనేమీ సిగ్గు పడలేదు.

ఇంటికి తిరిగొచ్చేసరికి నాలుగు ఇడ్లీలు మిగిలాయి. అమ్మా నేనూ చెరో రెండూ తిన్నాం. ఆ ఇడ్లీల రుచి ఇవాళ్టికీ గుర్తుంది నాకు. వారం గడిచేసరికి నాకు సులువుగా ఇడ్లీలమ్మడం ఎలాగో తెలిసిపోయింది. ఏ ఇళ్లలో కొంటారో, ఎవరు కొనరో పసిగట్టగలిగాను. రెండు వారాలు గడిచేసరికి, మధ్యలో ఇంటికి వెళ్లి ఇంకో వాయి ఇడ్లీలు సర్దుకుని వెళ్లాల్సి వచ్చింది.

నెల్లాళ్ళవుతూనే మధ్యాహ్నం పూట ఉల్లిగారెలేసి ఇవ్వడం మొదలుపెట్టింది అమ్మ. క్షవరం చేయించుకోకపోవడంతో కేను పెట్టుకోడానికి, గాడుపు కొట్టకుండా చెవులు కప్పుకోడానికి అనువుగా మారింది నా జుట్టు. ఇడ్లీలు అమ్మేటప్పుడు పర్లేదు కానీ, గారెలు మోసుకు వెళ్లేప్పుడు కాళ్ళు కాలిపోయేవి. ఎలాగా అని ఆలోచిస్తూ ఉంటే ఇంట్లో నాన్న తోలు చెప్పులు కనిపించాయి.

రెండు రోజుల పాటు ఓ ప్లేటు ఇడ్లీ, ఓ ప్లేటు గారెలు కుట్టుకూలిగా ఊరికే ఇచ్చే ఒప్పందం మీద ఆ చెప్పుల్ని నా సైజుకి మార్పించుకున్నాను. ఆవేళ రాత్రి అమ్మ  "ఇంక మనకి పర్లేదబ్బయ్యా.." అంది ధైర్యంగా.

ఆరోజుల్లోనే ఊళ్ళో వాళ్ళు నా వెనుక అమ్మ గురించి ఏవో మాట్లాడుకునే వాళ్ళు. నాకర్ధమయ్యేది కాదు. ఆ మాటలకి అర్ధం తెలిసేనాటికి మేమా ఊరు విడిచిపెట్టేశాం.

ఇన్నాళ్ల తర్వాత మళ్ళీ రోడ్డు మీద నడుస్తున్నాను. అయితే, ఈ రోడ్డు నేను వేయించుకున్నది. నా కాళ్ళకి ఇంట్లో వేసుకునే మామూలు చెప్పులున్నాయి. చుట్టూ పచ్చని చెట్లున్నాయి. ఒంటిమీద షరాయి, మల్లుచొక్కా హాయిగానే ఉన్నాయి. తలమీద ఏ బరువూ లేదు. అయినా, ఉండాల్సినంత హాయి లేదీ నడకలో.

అవును, అప్పుడు నావయసు పదేళ్లు, ఇప్పుడు డెబ్బై ఏళ్ళు. బాధ్యతలు బదలాయించి, విశ్రాంతి తీసుకోవాల్సిన వయసా ఇది? అసలు విశ్రాంతి అనే మాటకి అర్ధం ఉందా? ఇంట్లో ఉదయం విన్న మాట మరోసారి గుర్తొచ్చింది. బోర్డు మీటింగ్ ఉంది ఇవాళ. కొడుకులు, కోడళ్ళు కూడా బోర్డులో ఉన్నారు. చిన్న కొడుకు, కోడల్ని తొందర పెడుతున్నాడు మీటింగ్ కి టైం అయిపోతోందని.

"అక్కడికెళ్లి మనం చేసేదేముంది? ఆయన చెప్పినవాటికి తలూపి రావడమే కదా?" ఆ మాటలు నా చెవిన పడిన విషయం వాళ్ళిద్దరికీ తెలీదు. ఇంకెవరికీ నేను చెప్పలేదు.

పైన ఎండకో, కోడలి మాటలు గుర్తొచ్చినందుకో గొంతు తడారినట్టుగా ఉంది. దాహం కదూ ఇది? ఇప్పుడు నాకిక్కడ నీళ్లు దొరుకుతాయా?

 (ఇంకా ఉంది)

వాడు -2

(మొదటి భాగం తర్వాత)

వసుధ చెప్పిన కథ:

"ఏ ముహూర్తాన మీ నాన్న వసుధ అని పేరు పెట్టారో కానీ, నిజంగానే భూదేవికున్నంత ఓర్పే తల్లీనీకు.." అమ్మ ఉన్నన్నాళ్ళూ ఈమాట ఎన్నిసార్లు విన్నానో లెక్కేలేదు. నాతో అనడమే కాదు, అందరితోనూ ఇదే మాట చెబుతూ ఉండేది. ఏమాటకామాట, తనకి సహనం బాగా తక్కువ. నాన్న సర్దుకుపోయేవారు.. అలాగే నేనూను. అక్కకి మాత్రం అమ్మ పోలికే. అందుకేనేమో, వాళ్ళిద్దరూ ఎప్పుడూ ఎందుకో అందుకు గొడవ పడుతూనే ఉండేవారు.

అమ్మ వల్ల కొంత, మొదట్లో తరచూ బావగారితో గొడవలు పడి పుట్టింటికి వచ్చేసే అక్కని చూశాక మరికొంత, భార్య ఎలా ఉండాలి అన్న విషయంలో నాకంటూ కొన్ని ఆలోచనలు స్థిరపడ్డాయి నా పెళ్లి నాటికే. నన్ను కట్టుకున్న వాడికి పిల్లిని పులిగా మార్చే ప్రతిభ పుష్కలంగా ఉందని తెలుసుకోడానికి ఎక్కువ సమయం పట్టలేదు.

అక్క కాపురం ఓ కొలిక్కి వచ్చిందని ఊపిరి పీల్చుకుంటున్న అమ్మా నాన్నలకి నా విషయాలు చెప్పి బాధ పెట్టదలచుకోలేదు. అదీకాక, అప్పటికే వాళ్ళిద్దరి ఆరోగ్యాలు అంతంతమాత్రంగానే ఉన్నాయి. అక్కతో నా సంగతులు పంచుకోవడం ఇష్టంగా అనిపించేదికాదు.

వసంత్ తో నా పెళ్లి నిశ్చయమయినప్పుడు "ఇద్దరి పేర్లూ భలేగా కలిశాయే.." అన్నారు నా స్నేహితురాళ్ళు. పైకి చెప్పకపోయినా మనసులో నేనూ అదే మాట అనుకున్నాను. కాపురం సజావుగా సాగడానికి పేర్లొక్కటీ కలిస్తే చాలదని తెలీదుకదా అప్పట్లో. నన్ను భార్యగా కాదు కదా, కనీసం మనిషిగా కూడా చూడని వాడితో ఎనిమిదేళ్ళు కాపురం చేశాను.

చదువు లేక కాదు.. ఆర్ధిక స్వతంత్రం లేక అంతకన్నా కాదు.. కాపురాన్ని నిలబెట్టుకోవాలన్న పట్టుదల, అమ్మానాన్నలని బాధ పెట్టకూడదన్న ఆలోచన, నా ఇంటి విషయాలు నాలుగ్గోడలు దాటి బయటికి వెళ్ళకూడదన్న తపన.. ఇవన్నీ నన్ను వసంత్ తో కలిసి ఉండేలా చేశాయి.

ఇప్పుడు వెనక్కి తిరిగి చూసుకున్నప్పుడు కూడా అన్నేళ్ళు వసంత్ ని భరించినందుకు నాకెలాంటి పశ్చాత్తాపమూ కలగదు. ఇప్పుడు జరగాల్సిన విడాకులు కూడా వీలైనంత ప్రశాంతంగా జరిగిపోవాలని నా కోరిక. అందుకే, వసంత్ పెట్టే కండిషన్స్ ని వ్యతిరేకించడంలేదు నేను. అక్క, నా లాయర్ ఫ్రెండ్ శాంతి ఇద్దరూ కూడా నన్ను కేకలేస్తున్నారు - స్త్రీగా నా హక్కులని నేను వినియోగించుకోవడం లేదని. కానీ, నా దృష్టిలో ఈ కర్మకాండ హక్కులకి సంబంధించింది కాదు.

పెళ్ళయ్యి ఏడాది తిరక్కుండానే తొలిచూలు. పుట్టింటికి పంపడానికి ససేమిరా అన్నాడు వసంత్. అమ్మకీ, నాన్నకీ నేనే సర్ది చెప్పుకున్నాను. ఏమనుకున్నారో తెలీదు కానీ,  డాక్టర్ ఇచ్చిన డేట్ నాటికి వాళ్ళే నా దగ్గరికి వస్తామని చెప్పారు. నెల ముందుగానే ప్రిమెచ్యూర్ డెలివరీ. పురిట్లోనే మగబిడ్డని పోగొట్టుకున్న దుఃఖం. అంతకు మించి, ఆ సమయంలో వసంత్ ప్రవర్తన నన్నెంత కుంగదీసిందో చెప్పలేను. అతని ధోరణిని సరిపెట్టుకోడానికి ఎప్పటికప్పుడు నాతో నేను పెద్ద యుద్ధమే చెయ్యాల్సి వచ్చింది.

కొంత కాలానికి, ఉన్నట్టుండి నాన్న కన్నుమూశారు. అమ్మకన్నా, అక్క కన్నా నాకు నాన్నే దగ్గర. ఎప్పుడూ గంటల తరబడి ఆయనతో మాట్లాడింది లేదు. కానీ, ఆయన నా చేతిని తన చేతిలోకి తీసుకున్నా, నా భుజం మీద చేయి వేసినా నాతో మాట్లాడుతున్నట్టూ, ధైర్యం ఇస్తున్నట్టూ ఉండేది. అలాంటిది ఆయన దూరమయ్యేసరికి ఏకాకిని అయిపోయిన భావన.

నిజానికి వసంత్ కీ నాకూ మానసికమైన దగ్గరతనం ఏనాడూ లేదు. కానీ, ఆ సమయంలో వసంత్ తో కూడా దూరం పెరుతోన్నట్టు అనిపించింది. చెప్పలేనంత నిస్సత్తువ. అభద్రత తాలూకు నిస్సత్తువ. వసంత్ తో కలిసి మిగిలిన జీవితం గడపాలంటే మా ఇద్దరి మధ్యా ఓ బంధం ఉండాలనిపించింది. బిడ్డని కనడం కోసం సిన్సియర్ గా ప్రయత్నాలు మొదలు పెట్టాను.

ఈసారి ఆరో నెల వస్తూనే అమ్మని నా దగ్గరికి తీసుకొచ్చేశాను, వసంత్ అయిష్టాన్ని పట్టించుకోకుండా. తనూ ఊరుకోలేదు, తనేమిటో అమ్మకి చూపించాడు. ఆడపిల్ల పుట్టేనాటికి నా కాపురం తాలూకు నిజ రూపం అమ్మకి పూర్తిగా అర్ధమయ్యింది. వసంత్ ఇష్టానికి విరుద్ధంగా అమ్మని తీసుకురావడాన్ని నా విజయం అనుకున్నట్టున్నాను, పాపకి విద్య అని పేరు పెడదాం అన్నాను. చిన్నప్పటి నుంచీ ఆ పేరంటే నాకు చాలా ఇష్టం.

"బీ టెక్ సెకండియర్లో నేను లాడ్జికి తీసుకెళ్ళిన గర్ల్ ఫ్రెండ్ పేరు విద్య.. నా కూతురికి ఆ పేరెలా పెడతాను చెప్పు?" అని నవ్వుతూ అడిగి, "పాప పుట్టగానే పేరు పెట్టేశాను.. నవ్య" అన్నాడు, నా జవాబు కోసం చూడకుండా.

అక్కకి యాక్సిడెంట్ అయిందని ఫోన్ రావడంతో, అమ్మని నేనే బలవంతంగా అక్క దగ్గరికి పంపాను, పిల్లలతో బావగారొక్కరూ ఇబ్బంది పడతారని. రోజులు గడిచే కొద్దీ వసంత్ ని భరించడం నా శక్తికి మించిన పని అయిపోయేది. పంటి బిగువున రోజులు లాక్కొచ్చేదాన్ని. ఎందుకో అందుకు నన్ను కవ్వించి, కయ్యానికి కాలు దువ్వాలని ప్రతి పూటా ప్రయత్నాలు చేసేవాడు. ఇల్లు, ఆఫీసు, పిల్ల.. ఈ మూడింటి తర్వాత ఇక నాకు శక్తి మిగిలేది కాదు.

తనని కూర్చోబెట్టి మాట్లాడడానికి ఎన్నో ప్రయత్నాలు చేశాను. నేను చెప్పేదంతా శ్రద్ధగా వినేవాడు. మర్నాటి నుంచీ నా మాటల్ని వ్యంగ్యంగా గుర్తు చేసేవాడు. తెగేదాకా లాగుతున్నాడనీ, తనకి కావాల్సింది తెగడమేననీ అర్ధమయిపోయింది.

ఉన్నట్టుండి అక్క దగ్గర నుంచీ ఫోన్. ఉరుము లేని పిడుగులాంటి వార్త. అమ్మ ఇక లేదని అర్ధం అవ్వడానికి కొంత సమయం పట్టింది నాకు. కార్యక్రమాలన్నీ అయ్యాక అక్క నన్ను దగ్గర కూర్చోబెట్టుకుని చాలాసేపు మాట్లాడింది. చివర్రోజుల్లో అమ్మ నాకోసమే బెంగ పెట్టుకుందిట. తను ప్రత్యక్షంగా చూసిన సంగతులన్నీ అక్కకి పూస గుచ్చినట్టు చెప్పింది అమ్మ.

"అమ్మానాన్నా లేరని అధైర్య పడకు వసుధా.. నీకు నేనున్నాను.. నువ్వు ఏ నిర్ణయం తీసుకున్నా సపోర్ట్ చేస్తాను" అని మరీ మరీ చెప్పి పంపింది అక్క. 

అక్కడినుంచి వచ్చిన కొద్ది రోజులకే నేను నిర్ణయం తీసేసుకోవాల్సి వచ్చింది. అక్క తనిచ్చిన మాట తప్పలేదు. లీగల్ సపోర్ట్ కోసం నా ఫ్రెండ్ శాంతిని కలిశాను. గోపాల్ ని మొదటిసారిగా చూసింది అక్కడే. ఒక మగవాడు డైవోర్స్ కేసు ఫైల్ చేయడానికి లేడీ లాయర్ ని ఎంచుకోడం, అందుకు మా శాంతి ఒప్పుకోవడం కొంచం ఆశ్చర్యం అనిపించినా, శాంతితో ఆ విషయం మాట్లాడే సందర్భం కాదది. వసంత్ అనే పెద్ద చిక్కు లోనుంచి బయట పడాలి ముందు.

శాంతి అసిస్టెంట్ చేసిన పొరపాటు వల్ల గోపాల్ ఫైల్ ని ఇంటికి తెచ్చుకున్నాను ఒకరోజు. చదవడం మొదలు పెట్టగానే తెలిసిపోయింది, అది నా కేసుకి సంబంధించింది కాదని. కానీ, ఆసక్తిగా అనిపించడంతో తప్పని తెలిసీ పూర్తిగా చదివేశాను. నాన్ననీ, బావగారినీ చూసిన నేను కేవలం వసంత్ కారణంగా మగవాళ్ళ మీద నమ్మకం కోల్పోయాను అని చెప్పను. కానీ, గోపాల్ కేసు చదివాక అతని లాంటి వాళ్ళు కూడా ఉంటారా అన్న ఆశ్చర్యం కలిగింది.

మర్నాడు శాంతి ఆఫీసులో తెలిసింది, మా ఇద్దరి ఫైల్స్ తారుమారు అయ్యాయని. అంటే, నా కేసు మొత్తం అతనికి తెలుసన్నమాట. నాకన్నా అతనే ఎక్కువ ఇబ్బంది పడ్డాడు. నేనే పలకరించి మాట్లాడాను, మామూలు విషయాలు. తర్వాత ఉండబట్టలేక శాంతిని అడిగేశాను గోపాల్ విషయం. తను మరికొన్ని వివరాలు చెప్పింది. గోపాల్, నేనూ ఒకే పడవలో ప్రయాణిస్తున్నామని అర్ధమయ్యింది. 

గోపాల్ కి సిద్దూ కావాలి, కానీ పొందలేడు. వసంత్ కి నవ్య అక్కర్లేదు. "ఎక్కడున్నా నా కూతురే" అనేశాడు. అలా చూస్తే, గోపాల్ కన్నా నా పరిస్థితే మెరుగ్గా ఉంది. ఓ పక్క మా కేసులు ఓ కొలిక్కి వస్తుండగానే మా పరిచయం స్నేహంగా మారింది. అతను పది మాటలు మాట్లాడితే అందులో కనీసం నాలుగు సిద్దూ గురించి అయి ఉంటాయి.

మొదట్లో అతను సిద్దూ ప్రస్తావన తెచ్చినప్పుడల్లా నేను పోగొట్టుకున్న బిడ్డ జ్ఞాపకం వచ్చి బాధ కలిగేది. మరికొన్నాళ్ళు వసంత్ నవ్యని ఎలా చూసేవాడో గుర్తొచ్చేది. ఇప్పుడిప్పుడు, అతనికి అందని పండైన బిడ్డ సాంగత్యం, నాకు మాత్రం అందుతోంది కదా అన్న ఆలోచన వస్తోంది. మనకిష్టమైన వాళ్ళు ఆకలితో ఉంటూ ఉండగా, మనం పంచ భక్ష్య పరమాన్నపు విస్తరి ముందు కూర్చోడం లాంటి పరిస్థితి ఇది.

అవును, గోపాల్ ని నేను ఇష్ట పడుతున్నాను. అతనితో జీవితాన్ని పంచుకునే అవకాశాన్ని వదులుకోను. అతన్ని సంతోష పెట్టడానికి ఏం చేయడానికైనా నేను సిద్ధమే.. కానీ, అదంత సులభమేనా?

గోపాల్ సంతోషం సిద్దూతో ముడిపడి ఉందని నాకు బాగా తెలుసు. వాడు ఎదురుగా ఉంటే అతనికి ఇంకేమీ అక్కర్లేదు. బహుశా నేను కూడా అవసరం లేదేమో అనిపిస్తూ ఉంటుంది ఒక్కోసారి  గోపాల్ ని చూస్తే. వాడిని తెచ్చివ్వడమో, గోపాల్ ని మరిపించడమో నావల్ల అయ్యే పనేనా? బాబూ సిద్దూ..ఎలా సంపాదించనురా నిన్ను? నా కడుపున ఎందుకు పుట్టలేదురా సి..ద్దూ..

(అయిపోయింది)

వాడు -1

గోపాల్ చెప్పిన కథ:

నాకు జ్ఞానం తెలిసినప్పటి నుంచీ చాలా తరచుగా అనుకున్నది ఒక్కటే.. నేను నాన్ననయ్యాక మా నాన్నలాగా ఉండకూడదు అని. కానీ, ఇవాళ నేనున్న పరిస్థితి నుంచి చూస్తుంటే నాన్న నాకు చాలా ఉన్నతంగా కనిపిస్తున్నాడు. ఆయన నాకు చేసిన మంచిలో కనీసం ఒక వంతన్నా సిద్దూకి చెయ్యగలనా నేను? రేపు పెద్దయ్యాక వాడికి నన్ను హత్య చేయాలన్నంత ద్వేషం కలిగినా ఆశ్చర్యపోను.

జన్మనివ్వడం కాక, వాడికోసం నేనిప్పటివరకూ చేసిన మరో పని వాళ్ళమ్మకి విడాకులు ఇవ్వడం.

అసహ్యించుకునేందుకైనా వాడికి ఒక తండ్రి అంటూ మిగలాలన్న బలమైన ఆలోచన లేకపోతే దివ్యని ఏదో విధంగా భరించేసే వాడినేమో. ఉహు, ఒక్కోసారి ఇలా అనుకుంటూ ఉంటాను కానీ, నా సహనానికి ఆమె ఎంతటి పరిక్షలు పెట్టగలదో గుర్తొచ్చినప్పుడల్లా ఆ బంధానికి విడాకులు తప్ప మరో ముగింపు లేదనే నమ్మకం బలపడుతూ ఉంటుంది. ఎప్పటికైనా జరగాల్సిన దాన్ని ఇప్పుడే చేశాను నేను. అది కూడా సిద్దూ కోసమే..

వాడికి పూర్తిగా ఊహ తెలియక మునుపే మేమిద్దరం ఆ బంధం నుంచి బయట పడడమే మంచిదనిపించింది. ఆ బంధం దివ్యకి బంధనమే అయినా, సవాలక్ష ఆంక్షలు పెట్టి మరీ  సంతకం చేసింది డైవోర్స్ పేపర్ల మీద. మూడేళ్లకి పైబడి జరిగిన అనేకానేక గొడవల తర్వాత పేపర్ల ఫైలింగ్ అయ్యింది. మరో ఆర్నెల్లలో బంధ విముక్తులం అవుతాం నేనూ దివ్యా కూడా.

దివ్య నుంచి దూరం జరగడం కోసం సిద్దూని పణంగా పెట్టాల్సి రావడం ఒక్కటే నేను భరించలేక పోతున్న విషయం. "పిల్లల సంరక్షణ బాధ్యత తల్లికే వెళ్తుంది" అని లాయరూ, "వాణ్ణి మాత్రం నీకివ్వను. నిన్ను సుఖపడనిస్తానని ఎలా అనుకుంటున్నావు?" అని దివ్యా ఒక్క మాటలో సిద్దూ మీద నాకు ఎలాంటి ఆశా లేకుండా చేసేశారు.

నాకు నాలుగేళ్ల వయసప్పుడు ఆడుకోడానికి పక్కింటికి వెళ్లానన్న కారణానికి, ఓ మధ్యాహ్నం వేళ సన్న బెత్తంతో నాన్న నన్ను వాతలు తేలేలా కొట్టడం నాకు బాగా గుర్తుండిపోయిన తొలి బాల్య జ్ఞాపకం. ఎన్నేళ్ళు గడిచినా మనసులో ఆ గాయం పచ్చిగానే ఉంటుంది. సిద్దూకిప్పుడు నాలుగేళ్ళు. వాడేం చేసినా కొట్టడం కాదు కదా, కనీసం కసురుకోను నేను. కానీ, వాడు నాదగ్గర లేడు.. రాడు..

పెళ్ళైన మొదటి ఆరునెలలు నిజంగానే హనీమూన్ పీరియడ్. ఆ రోజులెలా గడిచిపోయాయో తలుచుకుంటే ఇప్పటికీ ఆశ్చర్యమే. దివ్యది తనమాటే నెగ్గాలనే తత్త్వం. పట్టూ, విడుపూ బాగా తక్కువని మొదట్లోనే అర్ధమయ్యింది. 'విజాతి ధ్రువాలు ఆకర్షించుకొనును' అన్న అయస్కాంత సూత్రాన్ని జ్ఞాపకం చేసుకుని, భవిష్యత్తు బాగుంటుందని ఆశ పడ్డాను.

కన్సీవ్ అయినట్టు తెలిసిన తర్వాత తన ప్రవర్తన యు టర్న్ తీసుకుంది. వంటగదిలో ఉన్న గాజు కప్పుల సెట్ నేలకేసి కొట్టి, తను ఏడుస్తూ పడుకున్న రోజున, ఎందుకై ఉంటుందా అని ఆలోచించాను. ఆశ్చర్యం.. తను చెప్పిన కారణం చాలా చిన్నది. ఇలాంటివి మరికొన్ని జరిగాక డాక్టర్ని కలిశాను.

"మొదటిసారి కదా.. కొందరిలో యాంగ్జయిటీ ఉంటుంది.. మీరు కొంచం సర్దుకోవాలి.. అవసరం అయితే కౌన్సిలింగ్ కి రికమెండ్ చేస్తాను.. ఓపిక పట్టండి.." డాక్టర్తో మాట్లాడిన విషయం దివ్యకి చెప్పలేదు. కానీ, ఆమె ప్రవర్తన రోజురోజుకీ ఊహాతీతంగా మారిపోతోంది. ఏ క్షణంలో ఎలా ఉంటుందో బొత్తిగా తెలియడం లేదు.

"కౌన్సిలింగ్ కి వెళ్దాం" అని నేనన్నరోజున ఆమె చేసిన గొడవకి, మా ఫ్లోర్ లో నేను తలెత్తుకుని తిరగడానికి వారం రోజులు పట్టింది. సిద్దూ పుట్టాక మా ఇద్దరి మధ్యా దూరం మరింత పెరిగింది.

"నాకు మొదటినుంచీ నువ్వంటే అసహ్యం.. కేవలం మా వాళ్ళకోసం చేసుకున్నానీ పెళ్లి.." తండ్రయ్యానన్న ఆనందాన్ని ఆవిరి చేసేశాయీ మాటలు. పెద్దవాళ్ళ జోక్యం వల్ల మా బంధం అతుక్కోకపోగా మరింత బలహీన పడింది. తలనెరిసిన ప్రతి 'పెద్దమనిషి' ముందూ తలవంచుకుని వివరణలు ఇచ్చుకోడం ఎంత టార్చర్ అసలు.

ఆమెని పెళ్లి చేసుకోడమే తప్పయితే, అంతకు వెయ్యి రెట్లు మూల్యం చెల్లించాను, మనశ్శాంతి రూపంలో.

ఈ గొడవల్లో నాకు దక్కిన ఒకే ఒక్క ఓదార్పు సిద్దూ ఆటపాటలు. నా జుట్టు, ముక్కు, చెవులు.. ఇవన్నీ ఆటవస్తువులే వాడికి. అచ్చం వాడిలాంటి వాణ్ణి చూసే గుఱ్ఱం జాషువా గారు "బొటవ్రేల ముల్లోకములు చూచి లోలోన నానందపడు నోరు లేని యోగి.." అంటూ 'శిశువు' ఖండిక రాశారేమో అనిపించేది.

రాత్రుళ్ళు నాతో ఆడి ఆడి అలిసిపోయి నన్నతుక్కుని నిద్రపోయేవాడు. ఏ అర్ధరాత్రి వేళో పొట్ట దగ్గర చల్లగా తగలడంతో నాకు మెలకువ వచ్చేది. వాడి డైపర్ మార్చి, పాల సీసా నోటికిస్తే నిద్రలోనే లొట్టలేస్తూ తాగి, నిద్రపోయేవాడు. ప్రశాంతంగా ఉన్న వాడి ముఖం ఎంత సంతోషాన్ని కలిగించేదో, ఆ పక్కనే పడుకున్న దివ్య ముఖంలో అశాంతి అంతకు వందరెట్లు సందేహాలని మిగిల్చేది.

నా రెండు చూపుడు వేళ్ళనీ తన గుప్పెళ్ళలో బిగించి నా పొట్టమీంచి గుండెలవరకూ సిద్దూ అడుగులేసిన రోజు నాకు ప్రపంచాన్ని జయించినట్టనిపించింది. అదే క్షణంలో దివ్య కళ్ళలో కనిపించిన ఎరుపు ఏదో జరగబోతోందన్న సంకేతాన్నిచ్చింది. రానురానూ గొడవలు పెట్టుకోవడం దివ్యకి వెన్నతో పెట్టిన విద్యయిపోయింది. నేనెటూ సమాధానం చెప్పడం లేదు కాబట్టి, గొడవలకి కారణాలు వెతుక్కునే పని కూడా లేదు. నా వాళ్ళంతా ఇంటికి రావడం తగ్గించేశారు. తనవాళ్ళు కొంచం తరచూ వచ్చి వెళ్తున్నారు.

దివ్య అరుపుల్నీ, ఏడుపుల్నీ చూసి సిద్ధూ భయంతో నన్ను కరుచుకుపోయే క్షణాల్లో గుండె నీరయి పోయేది. సిద్దూ మూడో పుట్టినరోజు అవుతూనే వాణ్ణి తీసుకుని పుట్టింటికి వెళ్ళిపోయింది దివ్య. అప్పటినుంచి విడాకుల కోసం తను, కలిసి ఉండడం కోసం నేనూ ప్రయత్నాలు ముమ్మరం చేశాం.

"నువ్వు నన్ను బలవంతంగా రప్పించుకుంటే, విషం పెట్టి చంపేస్తాన్నిన్ను. అది నాకు పెద్ద పని కాదని నీకు బాగా తెలుసు" ఈ ఫోన్ కాల్ తో దివ్య విజయం సాధించింది.

"డైవోర్స్ వచ్చాక, కోర్ట్ మీకు విజిటింగ్ రైట్స్ ఇస్తుంది. పిల్లవాణ్ణి మీరు చూసి వస్తూ ఉండొచ్చు.." అని లాయర్ చెప్పినా, కోర్టుని దివ్య ఎంత వరకూ గౌరవిస్తుందన్న ప్రశ్న నన్ను వేధిస్తూనే ఉంది. మొదట్లో ఏమీ తెలియకపోయినా దివ్య ప్రవర్తనకి కారణాలు నెమ్మది నెమ్మదిగా నాకు తెలుస్తూ వచ్చాయి. కానీ, వాటిని ఎవరితోనూ పంచుకునే ఆలోచన లేదు నాకు.

ఆమె కారణంగా నాకు మొత్తం ఆడవాళ్ళ మీదే నమ్మకం పోయి ఉండేదేమో, వసుధ పరిచయం అయి ఉండకపోతే. ఏడాది క్రితం లాయర్ ఆఫీసులో మొదటిసారి చూశానామెని. భర్త నుంచి విడాకుల కోసం లాయర్ దగ్గరికి వచ్చింది. విడాకులు ఇవ్వడానికి ఆమె భర్త సిద్ధంగా లేడు. గొడవలేవీ లేకుండా, వీలైనంత నిశ్శబ్దంగా విడాకులు జరిగిపోవాలని ఆమె కోరిక. మా ఇద్దరి లాయర్ అపాయింట్మెంట్లు ఒకే టైంలో వచ్చేవి. తనకో పాప నవ్య, సిద్దూ ఈడుదే. పాపని తీసుకుని ఆమె ఒక్కర్తే వచ్చేది ప్రతిసారీ.

అదే టైం లో లాయర్ ఆఫీసు వాళ్ళు చేసిన ఓ పొరపాటు మేమిద్దరం మరికొంచం దగ్గరవ్వడానికి కారణం అయ్యింది. ముఖ పరిచయం పెరిగి పెద్దదై కలిసి కాఫీకి వెళ్ళడం వరకూ వచ్చింది. నెమ్మదిగా రోజూ ఫోన్ కాల్స్ చేసుకోడం నుంచి అప్పుడప్పుడు కలిసి లంచ్ చేయడం వరకూ వచ్చిందిప్పుడు. మరో ఆరు నెలల్లో తనకి కూడా డైవోర్స్ వచ్చేస్తుంది.

తగిలిన దెబ్బలు మమ్మల్నిద్దర్నీ కూడా బయటికి మాట్లాడనివ్వడం లేదు కానీ, ఇద్దరం కలిసి జీవితం ప్రారంభిస్తే బాగుంటుందన్న ఆలోచన ఇద్దరికీ చాలాసార్లే వచ్చింది. మా జీవితాల్లో ఒకసారి జరిగిన  పొరపాటు ఇద్దరినీ కూడా మరింత జాగ్రత్తపరులుగా చేసినట్టుంది. తెలియకుండానే ఒకరినొకరం బాగా పరిక్షించుకున్నాం ఇన్నాళ్ళుగా.

అయితే, వసుధని నా జీవితంలోకి ఆహ్వానించేందుకు నేను మనస్పూర్తిగా సిద్ధం కాలేకపోతున్నాను. కారణం నా వరకూ చాలా పెద్దదే. నేను చెప్పే కబుర్లన్నీ చాలా శ్రద్ధగా వింటుంది వసుధ. దివ్య ప్రస్తావన ఎప్పుడో తప్ప రాదు. ఇంటి విషయాలు, ఆఫీసు సంగతులు, నా స్నేహితులు, బంధువులు.. ఇలా ఎన్నో కబుర్లు దొర్లుతూ ఉంటాయి. నాతో సమంగా మాట్లాడుతుంది తను కూడా. కానీ, నా నోటినుంచి సిద్దూ పేరు వినపడగానే తను మూగైపోతుంది. మరుక్షణంలో ఏదో అప్రస్తుత విషయాన్ని అత్యవసరంగా చర్చకి పెడుతుంది.

నేను కొంచం ఆలస్యంగా గమనించానీ విషయాన్ని. గమనించాక చాలాసార్లు సిద్దూ ప్రస్తావన తెచ్చి చూశాను. తను ఏమాత్రం స్పందించదు. నవ్య సంగతులేమున్నా నేను చాలా మామూలుగా మాట్లాడతాను. దివ్య విషయాల ప్రస్తావన కూడా తనకేమీ ఇబ్బంది కాదు. కా..నీ, సిద్దూ అంటే ఆమెకి ఎందుకింత అయిష్టత? ఇది చాలా పెద్ద ప్రశ్న అయిపోయింది నాకు.

ఇప్పటికే దివ్య కారణంగా సిద్దూకి దూరమైన నేను, వసుధ వల్ల వాణ్ణి పూర్తిగా నా మనసులోనుంచి తుడిచేయాలా? నేనాపని చేయగలనా? వాడి ప్రస్తావన తెచ్చి వసుధతో కూడా గొడవలు పడాలా? అంత ఓపిక మిగిలి ఉందా నాలో?? ఒకవేళ నేను పొరబడుతున్నానేమో అన్న ఆలోచన ఏమూలో ఉంది నాకు. కానీ, నాది పొరపాటేననీ, ఈ విషయంలో వసుధని అపార్ధం చేసుకున్నాననీ నమ్మకం కలిగే వరకూ అడుగు ముందుకు వెయ్యలేను.

ఒక పెళ్ళికి చెల్లించిన మూల్యం ఎంతో నేను మర్చిపోలేదు. తెలిసి తెలిసీ మరో సారి, మరో మూల్యం.. అది కూడా నాకు ప్రియమైన వాణ్ణి .. సిద్దూ.. సిద్దూ.. నాకు నువ్వు కావాల్రా కన్నా.. నీకూ నాకూ మధ్య ఇప్పటికి ఉన్న అడ్డంకులు చాలు నాన్నా.. ఇంకా కొత్తవి తెచ్చి పెట్టాలని లేదురా  సి..ద్దూ...

(ఇంకా ఉంది)

అర్జున మంత్రం -2

(మొదటి భాగం తర్వాత)

ఏం చెయ్యాలో తోచక చుట్టూ చూస్తున్నా. కుర్చీ పక్కనే ఉన్న పెద్ద కిటికీ లోంచి ఇంటి ఆవరణ చాలావరకూ కనిపిస్తోంది. వీధి వైపు ప్రహరీ లోపల వరసగా అరటి, కొబ్బరి చెట్లు. సందు పొడవునా కాయగూర మళ్ళు, పూల మొక్కలు. పూర్వకాలపు మండువా లోగిలి పెంకుటిల్లే అయినా చాలా దిట్టంగా ఉంది కట్టడం. లోపల ఎన్ని గదులున్నాయో తెలియదు కానీ, ఎక్కడా శబ్దం అన్నది వినిపించడం లేదు.

అంత నిశ్శబ్దంలో ఒక్కసారిగా నా మొబైల్ రింగ్ అయ్యేసరికి ఉలికిపడ్డాను. మేఘన కాల్. 'హనీకి లేక్టోజెన్ పేకెట్ ఒకటి' తీసుకురమ్మని. "ఓ పేకెట్ ఉంది కానీ, మరొకటి దగ్గరుండడం సేఫ్ సైడ్ కదా.." అంటూ, త్వరగా వచ్చేయమని చెప్పి కాల్ కట్ చేసింది.

హనీకి ఇప్పుడు తొమ్మిది నెలలు. పుట్టినప్పుడు అచ్చం మేఘనలాగే ఉండేది కానీ, ఇప్పుడు నా పోలికలే ఎక్కువ కనిపిస్తున్నాయి. ఏడాది నిండే వరకూ పిల్లలు ఎవరి పోలికో చెప్పలేం అంటూ ఉంటుంది అమ్మ. నిజమే అని నిరూపిస్తోంది హనీ. నా కూతురని చెప్పడం కాదు కానీ భలే బుద్ధిమంతురాలు. ఆ వయసు పిల్లల్లో ఉండే తిక్క, రాత్రుళ్ళు జాగారం చేయించడం లాంటివి అస్సలు లేవు. ఎప్పుడో తప్ప తిక్క పెట్టదు.

'హనీ ఇంత బుద్ధిగా కాకుండా బాగా అల్లరిచేసే పిల్లయినా బాగుండేదేమో' అనిపిస్తూ ఉంటుంది ఒక్కోసారి. అసలు శ్రీకర్ పెళ్ళికి నేనొక్కడినే వద్దామనుకున్నాను. 'చంటి పిల్లతో అంతదూరం ప్రయాణం కష్టం ' అని చెప్పి తప్పించుకునే ప్రయత్నం చేశాను కానీ, వాడి దగ్గరా నా ఆటలు? మొత్తం నాలుగు రోజుల ప్రయాణానికి అన్ని ఏర్పాట్లూ చేసేశాడు. మేఘన కూడా ప్రయాణానికి సిద్ధ పడడంతో ఇక నేనేమీ మాట్లాడేందుకు  లేకపోయింది.

పెళ్లి కుదిరినప్పటినుంచీ సహజంగానే వాడు చాలా ఎక్సైట్ అవుతున్నాడు. "పల్లెటూరి సంబంధం అంటే అమ్మాయి మరీ మందాకినిలా కాకపోయినా, కనీసం ప్రమద్వరలా అన్నా ఉంటుందనుకున్నానురా.. ఈమె చూడబోతే తరళ పోలికలతో పుట్టినట్టుంది," అన్నాడు ఆ మధ్య ఒకరోజు. నేనేమీ మాట్లాడకుండా ఓ ఫోన్ నంబర్ ఇచ్చాను వాడికి.

"యండమూరి నెంబర్రా.. నీకు సరిపోయేట్టుగా ఓ హీరోయిన్ ని సృష్టించి ఇమ్మని అడుగు.." అన్నాను. వాడిక్కోపం వచ్చి ఓ రోజంతా మాట్లాడడం మానేశాడు. అది చాలా పెద్ద శిక్ష నాకు. ఆ విషయం వాడికీ తెలుసు.

 స్టేట్స్ నుంచి రాగానే నన్ను రిసీవ్ చేసుకుంటూ, "అమెరికాలో జెండా పాతి వచ్చావా?" అని కన్ను కొట్టాడు. తల అడ్డంగా ఊపాను. "అసలు నిన్ను యూఎస్ పంపిన వాణ్ణనాలి," అంటూ నవ్వేశాడు వాడు.

నీళ్ళు తెచ్చిచ్చిన కుర్రాడు కాఫీతో వచ్చి "తాతయ్యగారు వచ్చేస్తున్నానని చెప్పమన్నారండీ," అని చెప్పి వెళ్ళాడు. కాఫీ తాగుతూ మళ్ళీ శ్రీకర్ ని గుర్తు చేసుకున్నాను. నా పెళ్ళిలో హడావిడంతా వాడిదే. ఒక్క క్షణం నన్ను విడిచిపెట్టలేదు.

పెళ్ళైన మర్నాడు మధ్యాహ్నం నిద్రపోయి అప్పుడే లేచాను. వాడు హడావిడిగా నా గదికొచ్చి, లేపీ ఆన్ చేసి, కూడా తెచ్చిన మెమరీ కార్డ్ ఇన్సర్ట్ చేశాడు. తాతగారి పాటలతో ప్రత్యేకంగా చేసిన వీడియో. 'మౌనమేలనోయి' మొదలు 'కాయ్ లవ్ చెడుగుడు' వరకూ సెలెక్టెడ్ సాంగ్స్.

"చూసి బాగా ప్రిపేర్ అవ్వు.." సీరియస్ గా చెప్పాడు. మళ్ళీ వాడే "గురువుగారిదో నవలుంది, 'ప్రేమ' అని.. వేదసంహిత-అభిషేక్ ల మధ్య రొమాన్స్.. గొప్పగా ఉంటుందిలే.. తెచ్చిస్తాను క్విక్ బ్రౌజ్ చేద్దూగాని..."

వాణ్ని చెయ్యి పట్టుకుని ఆపి చెప్పాను "చాలబ్బాయ్.. టీవీ చూసి వ్యవసాయం, పుస్తకాలు చదివి సంసారం.. చేసినట్టే.." వాడు తన చెయ్యి లాక్కుని, రెండు చేతులూ నడుం మీద పెట్టుకుని "ఒక్క రోజులో ఎంత పెద్దవాడివి అయిపోయావ్ రా? ఈ లెక్కన రేపు తెల్లారేసరికి ఇంకెంత పెద్దవాడివి అయిపోతావో..." అంటూండగానే, చూపుడు వేలితో గుమ్మం వైపు చూపించాను కొంచం సీరియస్ గా.

అదొకటుంది వాడిదగ్గర, గీత దాటడు అలాగని పూర్తిగా వదిలెయ్యడు. మేఘన లేబర్ లో ఉన్నప్పుడైతే వాడు ఒక్క క్షణం కూడా నన్ను వదల్లేదు. డాక్టర్ ఇచ్చిన డేట్ కన్నా ముందే మేఘన ని హాస్పిటల్లో జాయిన్ చేయాల్సి వచ్చింది. అమ్మా నాన్నా అప్పటికప్పుడు హడావిడిగా బయల్దేరారు. రాడానికి టైం పడుతుంది.

మేఘన పేరెంట్స్ తనని చూసుకుంటున్నారు. నార్మల్ అవుతుందని ఒక రోజంతా వెయిట్ చేయించారు డాక్టర్. ఇరవై నాలుగు గంటల పాటు భయంకరమైన లేబర్.. ఆ పెయిన్స్ ని అనుభవించిన మేఘన మర్చిపోతుందేమో కానీ, విన్న నేను మాత్రం ఎప్పటికీ మర్చిపోలేను. శ్రీకర్ రోజంతా ఫోన్లోనే ఉన్నాడు నాతో. ఆమె మీద నాకు మొదలైన కన్సర్న్, టైం గడిచే కొద్దీ నామీద నాకు అసహ్యం కలిగే వరకూ వచ్చింది.

"ఆడవాళ్ళందరికీ తప్పదురా ఇది.. సృష్టి ధర్మం.. తను బాధ పడుతోంది కరెక్టే.. కానీ, నువ్వు ఇంత బాధ పడ్డం మాత్రం.. కరెక్ట్ కాదు.." వాడు చెబుతూనే ఉన్నాడు. మర్నాడు అమ్మా, నాన్నా రావడం, మేఘనకి డాక్టర్ సిజేరియన్ చేయడం ఒకేసారి జరిగాయి. ఆమెని కళ్ళెత్తి చూడ్డానికి కొంత సమయం పట్టింది నాకు.

హనీకి మూడో నెల వచ్చాక చెకప్ కోసం మేఘనని గైనిక్ దగ్గరికి తీసుకెళ్ళాను. ఫార్మాలిటీస్ పూర్తి చేసి "మీరు మళ్ళీ మొదలుపెట్టొచ్చు.." ఎటో చూస్తూ అభావంగా చెప్పింది మా ఇద్దరికీ. నాకు అర్ధమయినా, కానట్టుగా ఉండిపోయాను. మేఘనని  తాకాలంటే ఏదో సంకోచం.

దాదాపు నెల్లాళ్ళ తర్వాత ఈ విషయాన్ని పసిగట్టాడు శ్రీకర్. నేరుగా నేనుండే చోటికి వచ్చేశాడు. ఇంటికి మాత్రం రానని చెప్పేశాడు. ఆ రాత్రి రెస్టారెంట్లో డిన్నర్. టేబుల్ దగ్గర కూర్చుంటూనే నేరుగా విషయంలోకి వచ్చేశాడు. వాడిదగ్గర నాకు దాపరికం ఏముంది? బీర్ బదులుగా విస్కీ ఆర్డర్ చేసి కాసేపు ఆలోచనలో ఉండిపోయాడు. నేను ఫోన్లో ఎఫ్బీ అప్డేట్లు చెక్ చేసుకుంటూ ఉండగా చాలా సీరియస్ గా మొదలుపెట్టాడు.

"మేఘన విషయం నువ్వు చాలా కన్వీనియంట్ గా మర్చిపోతున్నావు.. నీకొద్దు సరే, మరి తనకి?" వాడి ప్రశ్నకి జవాబు లేదు నాదగ్గర. "అండ్, ఈ వైరాగ్యం తాత్కాలికం.. ఇందుకోసం మీ ఇద్దరిమధ్యా దూరం పెరగకూడదు.." కళ్ళెత్తి చూశానోసారి.

"పెళ్లి, సంసారం నాకేమాత్రం తెలియని విషయాల్రా.. కానీ ఒకటి మాత్రం తెలుసు. మగాడికి బాధ్యతలు ఉంటాయి.. అవి నెరవేర్చడంలో ఒక్కోసారి ఇష్టంతో పని ఉండకూడదు.." కళ్ళముందు మెరుపులు మెరిశాయి నాకు. విస్కీ సిప్ చేస్తున్నాం ఇద్దరం.

"ఇంకొక్క స్మాల్ పెగ్ కి మాత్రమే పర్మిషన్ నీకు. ఫ్రెష్ అయిపోతావు పూర్తిగా.. ఇంటికెళ్ళు.. మొదలుపెట్టు.. ఒక్కసారి మొదలైతే..." మాటల కోసం వెతుక్కోడానికి ఆగాడు. విస్కీతో పాటు, వాడి మాటలూ పనిచేశాయి. కానీ, ఆవేళ రాత్రి మేఘన నన్ను బలంగా తోసేసి, హనీని పక్కలోవేసుకుంది. నిద్రపోలేదు, నిద్ర నటించింది.

మర్నాడు నేను ఆఫీస్ కి వెళ్లేసరికి రిసెప్షన్లో ఎదురు చూస్తున్నాడు శ్రీకర్. కేంటీన్ కి తీసుకెళ్ళి జరిగింది చెప్పాను. "నాకేమీ అర్ధం కావడం లేదురా.. కానీ, ప్రతీ సమస్యకీ పరిష్కారం ఉంటుంది.. డోంట్ వర్రీ.. ఆలోచిద్దాం.. నాకిప్పుడు ఫ్లైట్ టైం అవుతోంది.." అంటూ వెళ్ళిపోయాడు.

మేఘన ధోరణిలో ఏ మార్పూ లేదు. ఆ ఒక్క విషయం తప్ప, భూమ్మీద సమస్త విషయాలూ మాట్లాడుతోంది. పరిష్కారం వెతుకుతూ ఉంటే, సైకియాట్రిస్ట్ దొరికాడు. ఇద్దరి మధ్యా విషయం కాబట్టి, కౌన్సిలింగ్ లో మేఘన కూడా ఉండాలన్నాడు. ఆ మాట వింటూనే ఇంతెత్తున లేచింది మేఘన. కౌన్సిలింగ్ కి రాకపోగా, నాతో మాటలు తగ్గించేసింది. ఐదార్నెల్లుగా అశాంతి పెరుగుతోందే తప్ప తగ్గడంలేదు.

"ఈ వైరాగ్యం తాత్కాలికం" ఎంత కరెక్ట్ గా చెప్పాడో శ్రీకర్!! 'అన్నీ ఉండీ ఏంటిదీ?' అనిపించని రోజు లేదు. అమ్మా, నాన్నలతో నేను కల్లో కూడా ఈ విషయం మాట్లాడలేను.

వాడి పెళ్లి హడావిడిలో ఉంటూ కూడా నాగురించి ఆలోచిస్తున్నాడు శ్రీకర్. "సోమయాజిగారనీ.. ఆ ఏరియా లో పెద్ద పేరుందిట్రా.. సిటీల్లో వాళ్ళలాగా కమర్షియల్ కాదు.. భూత భవిష్యత్ వర్తమానాలు చెప్పేస్తారట.. అపాయింట్మెంట్ గొడవా అవీ ఏవీ ఉండవు.. నేరుగా ఇంటికి వెళ్లి కలవడమే..ఓ ప్రయత్నం చేసి చూడు," వాడి పెళ్ళికి నా ప్రయాణం ఫిక్స్ అయినప్పటినుంచీ చెబుతూ వస్తున్నాడు నాకు. ఇవాళ రాత్రి ముహూర్తానికి వాడి పెళ్లి.

గ్లాసు మీంచి జారిన కాఫీ చుక్కొకటి నా ఒళ్ళో ఉన్న కవర్ మీద పడింది. జేబులోంచి కర్చీఫ్ తీసి కవర్ తుడిచేశాను. నా పెళ్లి తర్వాత అమ్మిచ్చిన కవర్ అది. "అమ్మాయివీ, నీవీ జాతకాలు.. నీ దగ్గరుంచు," అంతకు మించి ఏమీ చెప్పలేదు. నేనూ అడగలేదు. అసలు వీటితో పని పడుతుందని కూడా అనుకోలేదు నేను.

విభూది పరిమళాలతో వచ్చారు సోమయాజి గారు. "కాస్త ముఖ్యమైన విషయం అయ్యేసరికి వెళ్ళాల్సొచ్చింది.. ఆలస్యానికి ఏమీ అనుకోకు బాబూ.." ఆయన అంటూండగానే కవర్ అందించబోయాను. అవసరం లేదన్నట్టుగా చేసైగ చేశారు.

"ఆడపిల్లా? మగపిల్లాడా?" ఆయన్నన్ను పరీక్షగా చూడడం ఇబ్బంది పెడుతోంది. "ఆడపిల్లండి.. పదోనెల వస్తుంది.." చెప్పాను. మళ్ళీ లోపలినుంచి పిలుపు రాక ముందే ఈయన విషయంలోకి వస్తే బాగుండును.

నా ఆలోచన చదివినట్టుగా "ఆ అరటి చెట్లు చూశావా బాబూ" అన్నారు. అరటి చెట్లలో చూడ్డానికి ఏముంటుందో అర్ధం కాక ఆయనవైపు చూశాను. 

"గెల పక్వానికి రాగానే చెట్టుని మొదలుకంటా నరికేస్తాం.. ఒక్కటే గెల.. మళ్ళీ కాపుండదు.. కదళీ వంధ్యత్వం అంటారు.." ఆయన చెప్పింది అర్ధమయ్యే కొద్దీ నా ముఖంలో రంగులు మారుతున్నాయి. అది గమనించి అభయం ఇచ్చారు..

"ఉహు, అది అరటి చెట్టుకే.. మనుషులకి కాదు.. కంగారు పడకు.. మనుషులకీ ఉంటే ఇంత సృష్టి జరుగుతుందా?"

నిజమే కదా! 

"సమస్యలు వచ్చినప్పుడు పరిష్కరించుకోలేక, దోషాల వంకలు వెతుక్కుంటూ ఉంటారు ఓపికా, శ్రద్ధా లేని వాళ్ళు.. కొత్త రుచులు కోరుకునే వాళ్లకయితే ఇదో అవకాశం కూడాను..." సోమయజిగారి స్వరం గంభీరంగా మారింది.

"పాప పుట్టాక ఇంట్లో నువ్వు కేవలం తండ్రిగా ఉంటున్నావా? మొగుడిగా కూడానా?" కన్ఫ్యూజింగ్ గా అనిపించింది ఆ ప్రశ్న.

"అమ్మాయిని ఏమాత్రం పట్టించుకుంటున్నావు? పాప పుట్టక మునుపూ, ఇప్పుడూ ఒకేలా చూసుకుంటున్నావా?" సూటిగా అడిగారు. అమ్మాయంటే మేఘన అని అర్ధమయ్యింది. శ్రీకర్ గాడికీ, నాకూ రాని ప్రశ్న ఇది.

మేఘన నేనూ హనీకి తల్లిదండ్రులం. అంతకన్నా ముందు ఇద్దరం భార్యాభర్తలం. ఆ సంగతి ఇద్దరం మర్చిపోతున్నామా? ఆలోచనలు చదివే శక్తి ఏదో ఉన్నట్టుందీయనకి.

"కావాల్సిందల్లా కాస్త సహనం, ఓర్పు.. ఏమీ తెలియని వాడివి కాదు కదా.. ఇంతకన్నా అరటిపండు ఒలవనక్కర్లేదు నేను," నవ్వేశారాయన. నేనూ తేలిక పడ్డాను.

"జాతకం చూడకుండానే ..ఎలా చెప్పగలిగారు?" చాలా సేపటినుంచీ లోపల దాచుకున్న ప్రశ్న అడిగేశాను అప్రయత్నంగా.

"దీనికి జాతకం అక్కర్లేదు బాబూ.. అనుభవం చాలు.. మీ ఇంట్లో నా వయసు వాళ్ళు ఉండుంటే ఇంత దూరం వచ్చే శ్రమ తప్పేది నీకు.." వయసొక్కటే కాదు, సమస్యలతో వచ్చే వాళ్ళెంతోమందిని దగ్గరగా చూసిన అనుభవమూ ఉంది కదా. ఆయనకి మరోసారి నమస్కరించి బయల్దేరాను.

తెలియకుండానే హుషారొచ్చింది. "మనో వేగమున మరో లోకమున మనో రధములిటు పరుగిడగా..." తాతగారి పాట.. ప్లేయర్ కాదు, నేనే పాడుతున్నాను.

అమ్మాయి వాలుజడలా అందంగా కనిపిస్తున్న తార్రోడ్డు మీద కారు పరుగులు తీస్తోంది.

(అయిపోయింది)

(వచన రచనకి మేస్త్రి, 'టుప్ టీక' కథా రచయిత, కీర్తిశేషులు మల్లాది రామకృష్ణ శాస్త్రి గారికి కృతజ్ఞత)

అర్జున మంత్రం -1

"సఖియా.. చెలియా.. కౌగిలి.. కౌగిలి.. కౌగిలి..." తాతగారి పాట మొదలవ్వడంతోనే అప్రయత్నంగా కారు వేగం కాస్త పెంచి, అంతలోనే తగ్గించాను. ఏటిగట్టుని ఆనుకుని కొత్తగా వేసిన తార్రోడ్డు నల్లత్రాచులా ఉంది. గోదారి మీంచి వీస్తున్న గాలికోసం కారు అద్దాన్ని పూర్తిగా కిందకి దించాను.

"కొత్త రోడ్డు మీద పది పన్నెండు కిలోమీటర్లు వెళ్ళాక ఎడం వైపుకి ఎర్ర కంకర రోడ్డు వస్తుంది.. అగ్రహారంరా ఆ ఊరి పేరు. మొదట్లో పెద్ద రావిచెట్టు ఉంటుందట.. అచ్చం 'ఆనందోబ్రహ్మ' నవల్లోలా..." శ్రీకర్ గాడి మాటలు గుర్తొచ్చాయి.

నాకు తాతగారెలాగో, వాడికి యండమూరి అలాగ. ఆయన నవలల పేర్లు,  వాటిలో పాత్రలు ఎప్పుడూ వాడి నాలుక చివరనే ఉంటాయి. ఏం చేస్తున్నాడో పెళ్ళికొడుకు? నా ఈ ప్రయాణాన్ని గురించి  పూర్తిగా తెలిసింది వాడొక్కడికే. బయలుదేరే వరకూ నన్ను తరుముతూనే ఉన్నాడు.

మేఘనకి కూడా "ఓ ఫ్రెండ్ ని కలిసి వచ్చేస్తాను," అని మాత్రమే చెప్పి బయల్దేరాను.  తనూ నాతో వస్తానంటుందేమో అని అనుమానించాడు వాడు. ఒకవేళ అన్నా, తను చక్రం అడ్డేస్తానని ముందే చెప్పాడు. పాట పూర్తవ్వడంతోనే  ఆడియో రిమోట్ లో షఫుల్ ఆప్షన్ మీదకి వెళ్ళింది ఎడమచేతి బొటన వేలు. వినబోయే పాటని ముందే ఊహించేస్తే, ఆ పాటని ఎంజాయ్ చెయ్యలేం.

"జ జ జ జాజ జాబిల్లీ..." మళ్ళీ తాతగారు! "నింగి  నించి తొంగిచూసి.. నచ్చగానే నిచ్చెనేసి.. జర్రుమంటు జారింది..." ఎంత రసికుడివయ్యా మహానుభావా అసలు!! పాట వినడంకోసం కారు మరికొంచం స్లో చేశాను.. ఎలాంటి ట్రాఫిక్కూ లేదు రోడ్డు మీద. సైకిళ్ళ వాళ్ళు కూడా  కారుని దాటుకుని వెళ్ళిపోతున్నారు. ఏం పర్లేదు.. ఇంకా టైం ఉంది.

"ఆయన ఆహితాగ్ని.. అనుష్ఠానం పూర్తయ్యే వరకూ ఇంట్లో నుంచి బయటికి రారు. ఆయన్ని కలిసి, పని పూర్తి చేసుకునే రా.. ఇక్కడ నీ భోజనానికి నేను గేరంటీ.." కారు తాళాలిస్తూ శ్రీకర్ చెప్పిన మాటలు జ్ఞాపకం వచ్చాయి. పక్క సీట్లో రెండు క్యారీ బ్యాగుల్లో పళ్ళు, స్వీట్లు.. ఆయనకోసం.

"రాఘవేంద్ర రావుకిస్తే ఓ పాట తీసేస్తాడు.."  అనుండేవాడు శ్రీకర్ చూస్తే. రెండు బ్యాగులతో పాటు ఓ తెల్ల కవర్, అందులో మడత పెట్టిన అరఠావు కాగితాలు.. ఆయనకి చూపించాల్సిందేనా?

దూరంగా రావిచెట్టు కనిపించడంతో రోడ్డు పక్కన కారాపాను. షఫుల్ సంగతి మర్చిపోయాను కదా.. "పిక్క పైకి చీరకట్టి వస్తవా వస్తవా?" నాగార్జున గొంతుతో అడుగుతున్నారు బాలూ. అడిగిస్తున్నది తాతగారే. హీరో, సింగర్, డైరెక్టర్.. వీళ్ళెవరితోనూ నాకు సంబంధం లేదు. తాతగారి పాట అవునా కాదా అన్నదే ప్రశ్న. ఇది ఇవాల్టిది కాదు.

ఇంటర్లో ఉండగా కొత్త హీరోయిన్ బాగుందని ఎవరో చెప్పడంతో మా ఫ్రెండ్స్ అందరం సినిమాకి బయల్దేరాం. హీరోయినే కాదు, సినిమా కూడా బాగుంది. ఇంటర్వల్ తర్వాత ఓ పాట.. మరీ ముఖ్యంగా అందులో ఓ మాట.. "గసగసాల కౌగిలింత.. గుసగుసల్లె మారుతావు..."  ఎక్కడో గుచ్చుకుంది. ఎక్కడో కాదు, గుచ్చుకోవాల్సినచోటే గుచ్చుకుంది.  పదహారేళ్ళ వయసులో హార్మోన్లు  వాటి పని అవి చెయ్యకుండా ఉంటాయా?

ఆ ఒక్క పాటనీ రోజంతా విన్న రోజులెన్నో. ఆ తర్వాత, ఆ పాట ఎలా పుట్టి ఉంటుందన్న ఆలోచన.. జవాబు వెతుకుతూ ఉండగా దొరికారా రచయిత. గూగుల్ ఇచ్చిన పాటల లిస్టు చూస్తే కళ్ళు తిరిగాయి. పాటలు వింటూ వింటూ ఉండగా ఆయన నాకు తాతగారైపోయారు.

నాకు దగ్గరి బంధువులెవరూ లేరు. అమ్మ, నాన్న, వాళ్ళ స్నేహితులు, చాలా తక్కువ మంది దూరపు బంధువులు అంతే. అమ్మకీ, నాన్నకీ నేనొక్కడినే. శ్రీకర్ నాకు అన్నో,  తమ్ముడో అయితే ఎంత బాగుండేదో అని ఎన్ని సార్లు అనుకున్నానో లెక్కేలేదు. ఇప్పుడు మాత్రం ఏం? అన్నదమ్ముడి కంటే ఎక్కువే వాడు.

వింటున్న పాట పూర్తవ్వడంతోనే, గోదారి గట్టున నడవాలనిపించి ఆడియో ఆపి కారు దిగాను. చల్లగాలి ఒక్కసారిగా ఒళ్ళంతా తడమడంతో నా రెండు చేతులూ ఫేంట్ జేబుల్లోకి వెళ్ళిపోయాయి అప్రయత్నంగా. జుట్టు చెదిరి మొహం మీద పడుతోంది. ఓ పక్క నిశ్చల గోదారి, రెండో పక్క కొబ్బరి చెట్ల అడివి. ఆ అడివి మధ్యలో అక్కడొకటి ఇక్కడొకటిగా చిన్న చిన్న ఊళ్లు.

నాకు తెలియకుండానే అడుగులు గోదారి వైపు పడుతున్నాయి. రోడ్డున వెళ్ళే వాళ్ళు తిరిగి చూడడం తెలుస్తోంది. ఆరడుగులకి ఓ అంగుళం తక్కువ హైటు, తగ్గ బిల్ట్ అవ్వడం వల్ల వయసుకి మించే కనిపిస్తాన్నేను.

"ఎంతైనా హైబ్రిడ్ మొక్కల బలమే వేరబ్బా.." అంటూ ఉంటాడు శ్రీకర్. వాడు కాక నా ఫ్రెండ్స్ ఎవరూ ఆ మాటనే సాహసం చేయరు.

అమ్మా, నాన్నా ప్రేమించి పెళ్లి చేసుకున్నారు. కులం మొదలు, నమ్మకాల వరకూ చాలా విషయాల్లో వాళ్ళిద్దరిదీ చెరో దారి. అమ్మకి దైవభక్తి అపారం. నాన్నది పూర్తి నాస్తికత్వం. అయితేనేం, ఇంటికి సంబంధించిన విషయాల్లో వాళ్ళిద్దరిదీ ఒకటే మాట. ఇద్దరూ ఒకే అభిప్రాయానికి వస్తారో, ఒకరి మాటని రెండో వాళ్ళు మనస్పూర్తిగా గౌరవిస్తారో అర్ధంకాదు నాకు.

టీచర్ ట్రైనింగ్ లో మొదటిసారి కలిశారట వాళ్ళిద్దరూ. ఉద్యోగాలొచ్చాక పెళ్లిచేసుకున్నారు. మిగిలిన టీచర్లందరూ వాళ్ళ పిల్లల్ని కాన్వెంట్లలో చదివిస్తుంటే, నన్ను మాత్రం వాళ్ళు పని చేస్తున్న స్కూల్లోనే చేర్చారు. నేను ఇంజినీరింగ్ చేస్తే బాగుండునన్నది వాళ్ళిద్దరి కోరికా.. నిర్ణయం మాత్రం నాకే వదిలేశారు.

అంతే కాదు, నాకు కేంపస్ ప్లేస్మెంట్ రాగానే "నాలుగేళ్ళలో నీకు పెళ్లి. పిల్లని నువ్వు చూసుకున్నా సరే.. మమ్మల్ని చూడమన్నా సరే," అని ఒకే మాటగా చెప్పారు.

పెళ్లి లాంటి ముఖ్యమైన విషయంలో నాకన్నా వాళ్ళే బాగా నిర్ణయం తీసుకోగలరు అనిపించింది. ట్రైనింగ్ పూర్తి చేసి ఆన్సైట్ కి వెళ్తూ ఆమాటే చెప్పి ఫ్లైట్ ఎక్కాను. నేను తిరిగి వస్తూనే చిరంజీవి లక్ష్మీ సౌభాగ్యవతి మేఘనతో దైవ సాక్షిగానూ, రిజిస్ట్రార్ సాక్షిగానూ నా పెళ్లి జరిపించేశారు. అటుపై నేనూ మేఘనా - తాతగారి భాషలో - "కౌగిలిపర్వం కొత్తగ రాయడం" మొదలుపెట్టాం. ఇదంతా మూడేళ్ళ క్రితం మాట.

అమ్మా నాన్నా  అన్ని విషయాల్లోనూ ఒకే మాటగా ఎలా ఉంటారో ఇప్పటికీ ఆశ్చర్యమే. వేసవి సెలవుల్లో ఏటా తిరుపతి వెళ్ళడం చిన్నప్పటి  నుంచీ అలవాటు. అటునుంచటే చెన్నయో, బెంగుళూరో ఓ నాలుగు రోజులు టూర్. చుట్టాలెవరూ లేరన్న లోటు నాకు తెలియకూడదనేమో.

తిరుపతి దర్శనం పూర్తి చేసుకుని బయటికి రాగానే, అమ్మ ప్రసాదం కళ్ళకద్దుకుని నోట్లో వేసుకుని విమాన గోపురానికి దణ్ణం పెట్టుకుంటే, నాన్నేమో "పుల్లారెడ్డి, స్వగృహ.. ఎవరికీ కూడా ఇంత బాగా కుదరదురా ఈ లడ్డూ.. ఎవరు చేస్తారో కానీ.." అంటారు. ఇద్దరూ కూడా వాళ్ళ భక్తినో, నాస్తికత్వాన్నో నాకు మప్పే ప్రయత్నం చేయలేదు. నాపాటికి నన్ను వదిలేశారు, నమ్మకాల విషయంలో.

నీళ్ళని చీల్చుకుంటూ పడవొకటి గట్టువైపుకి వస్తోంది. అవడానికి శీతాకాలపు మధ్యాహ్నమే అయినా వెన్నెల రాత్రిలా ఉంది వాతావరణం. "అలలా ఎన్నెల గువ్వా ఎగిరెగిరి పడుతుంటే.. గట్టుమీన రెల్లుపువ్వా బిట్టులికి పడుతుంటే..." ఇలాంటి దృశ్యాలెన్నో చూసే రాసి ఉంటారు తాతగారు.  ఆయన కబుర్లు శ్రీకర్ కి తప్ప ఇంకెవరికీ చెప్పను.

నేను మొదలెట్టిన కాసేపటికి వాడు ఏ 'గోధూళి వేళ' వర్ణనో లేకపోతే 'ఫోన్ లో రేవంత్ గొంతు వింటే రమ్యకి గుప్పెడు సన్నజాజులు గుండెల మీదనుంచి జారుతున్న అనుభూతి కలగడం' గురించో అందుకుంటాడు. మిగిలిన ఫ్రెండ్స్ ఎవరన్నా విన్నా, వాళ్లకి మేం ఏ భాషలో మాట్లాడుకుంటున్నామో అర్ధం కాదు. "మీరు మాట్లాడుకుంటున్నది తెలుగేనా?" అని అడిగిన వాళ్ళు లేకపోలేదు.

సైకిలు మీద వెళ్తున్న ఓ మనిషి, ప్రత్యేకం సైకిల్ దిగి, కారునీ నన్నూ మార్చి చూస్తూ "ఆయ్.. ఎందాకెల్లాలండీ?" అని పలకరించాడు. "అగ్రహారం.. సోమయాజి గారింటికి.." రెండో ప్రశ్నకి ఆస్కారం లేకుండా జవాబిచ్చేశాను.

"ఆ సెట్టు పక్కన కంకర్రోడ్డున్నాది సూడండి.. తిన్నగెల్లిపోతే సివాలయవొత్తాది.. పక్కనేనండారిల్లు.. ఆయ్" అంటూ సైకిలెక్కేశాడు. ఇక్కడే ఉంటే ఇంకా ఎవరెవరు వస్తారో అనిపించి కారెక్కేశాను. ఐదు నిమిషాల కన్నా ముందే గమ్యం చేరింది కారు. ఎవరూ చెప్పక్కర్లేకుండానే అది సోమయాజి గారి ఇల్లని తెలిసిపోయింది.

శ్రీకర్ చూస్తే "వ్యాసపీఠంలా ఉందీ ఊరు" అని ముచ్చట పడతాడు. "అంటే ఏంటి?" అని అడగక్కర్లేకుండానే నవల రిఫరెన్స్ ఇచ్చేస్తాడు.

"పూజలో ఉన్నారు.. వచ్చేస్తారు కూర్చోండి," కుర్చీ చూపించి లోపలికి వెళ్ళాడో కుర్రాడు. మరు క్షణం మంచినీళ్ళ చెంబుతో తిరిగొచ్చాడు. ఆవేల్టి పేపర్ నా ముందు పెట్టి మళ్ళీ లోపలికి వెళ్ళిపోయాడు.

నేను పేపరు చూస్తూ ఆలోచిస్తున్నాను. రావడం అయితే వచ్చేశాను కానీ, ఇప్పుడెలా? శ్రీకర్ కూడా పక్కనుంటే బాగుండునని బాగా అనిపిస్తోంది. దృష్టి పేపర్ మీదకి పోవడం లేదు.

నేను ఆలోచనల్లో ఉండగానే విభూది వాసనలు వెంట తెచ్చుకుని వచ్చారాయన. లేచి నిలబడ్డాను. ఎనభయ్యేళ్ల వయసుంటుంది. బక్క పల్చని మనిషి. ముగ్గుబుట్ట తల, గుబురు గడ్డం. శక్తివంతమైన కళ్ళు. ఈయన్ని ఒక్కసారే చూసిన వాళ్ళకైనా, ఎప్పుడైనా తల్చుకుంటే మొదట గుర్తొచ్చేవి కళ్ళే.

ఎర్రరంగు పట్టు పంచె కట్టుకున్నారు. పైన ఆచ్చాదనల్లా రెండు వరుసల రుద్రాక్షలే. ఒళ్ళంతా విభూది పట్టీలు పెట్టుకున్నారు. నుదుట విభూది మధ్యలో ఎర్రని కుంకుమ బొట్టు, పరమశివుడి మూడో కన్నులా. అన్నిటికన్నా ఆశ్చర్యం, ఆవయసులో కూడా కళ్ళజోడు లేకపోవడం.

పళ్ళూ, స్వీట్లు ఆయన ఎదురుగా ఉన్న టీపాయ్ మీద పెట్టాను. కవర్ మాత్రం నా చేతిలోనే ఉంది. నా ఒంట్లో ప్రవహిస్తున్న అమ్మ-నాన్న రక్తాల మధ్య యుద్ధం జరుగుతున్నట్టుంది. నన్ను కూర్చోమని సైగచేశారాయన.

"ఎలా జరిగింది బాబూ ప్రయాణం?" క్షణం పట్టింది ప్రశ్న అర్ధం కాడానికి. నా పరిచయం అడగలేదు మరి.

"బాగా జరిగిందండీ.. రోడ్డు చాలా బాగుంది.." నవ్వారు చిన్నగా. "బ్రిటిష్ వాడు రైలు మార్గం వేసినట్టు, వీళ్ళు రోడ్లు వేస్తున్నారు.. లాభాపేక్ష ఉండకుండా ఉంటుందా.. చవురు తీసి పట్టుకెడుతున్నారు కదూ.." ఏమీ మాట్లాడలేదు నేను. నా పది వేళ్ళ మధ్యా కవరు నలుగుతోంది.

"ఏవీ అనుకోకు బాబూ.. చిన్న వాళ్ళని ఏకవచనంతో సంభోదించడమే అలవాటు.. ఆ కాలం వాణ్ణి మరి.." పర్లేదన్నట్టుగా తలూపి, నన్ను నేను పరిచయం చేసుకున్నాను. ఎలా మొదలుపెట్టాలో అర్ధం కావడం లేదు. చాలా ప్రైవేటు విషయాన్ని, అత్యంత కొత్త మనిషితో పంచుకోవడం..అనుకున్నంత సులువు కాదు.

ఆయన నావైపే చూస్తున్నారు పరీక్షగా. కాసేపటికి, "తెలుగు అర్ధమవుతుంది కదూ?" అడిగారు.

"అవుతుందండీ.." వెంటనే చెప్పాను.

"ఆహార నిద్రా భయ మైథునాల్లో ఒకటి నీకు దూరమయ్యింది.." ఉలికిపాటుని దాచుకున్నాను, అతి కష్టం మీద.

నిదానంగా నన్ను చూసి "స్పష్టంగా చెప్పాలంటే చివరిదే.. కదూ?" ఈసారి మాత్రం నేనేమీ దాచుకోలేదు.. దాచుకోలేక పోయాను..

"అ..అవునండీ.." అన్నాను కొంచం అస్పష్టంగా.. చర్మం కింద చమటలు పడుతున్న అనుభూతి. నా గుండెల్లో వణుకు స్పష్టంగా తెలుస్తోంది నాకు.

ఆయన మౌనం అత్యంత దుర్భరంగా ఉంది, ఉన్నట్టుండి నేను కూర్చున్న కుర్చీకి ముళ్ళు మొలిచినట్టుగా. ఇంతలో ఆయనకి లోపలినుంచి పిలుపొచ్చింది.

"ఇప్పుడే వస్తాను బాబూ..." అంటూ వెళ్ళారు.

క్షణమొక యుగంగా గడవడం అంటే ఏమిటో ఆ క్షణంలో అనుభవంలోకి వచ్చింది.

(ఇంకా ఉంది)

గుడి ఎనక నాసామి -2

(మొదటి భాగం తర్వాత...)

ఏటి సెయ్యటాకీ ఆలోసిన తెగట్లేదు నాకు. గాబరకి గొంతెండిపోతన్నట్టుగా ఉన్నాది. కున్నీల్లు తాగుదారనిపించేతలికి ఇయ్యాల సుక్కురోరవని గేపకవొచ్చింది. అమ్మోరమ్మకి కటికుపాసాల మొక్కు. తప్పితే ఇంకేటన్నా ఉన్నాదా?

మాయాయినికి పోన్జేత్తే పక్కన్టీవీ వోల్లున్నారని కూడా సూడకండా బూతుల్లంకించు కుంటాడు. పోనీ బిత్తిరి గాడికి సేద్దారంటే ఆన్నోట్లో నువ్వు గింజి నాన్దు. అంత కనాకట్టపు మనిసాడు. ఏదైతే, మావోడు బెల్లం కొట్టిన రాయిలాగా ఉన్నాడుగదా. పక్కనే టీవీ వోడున్నాడు. నా ఎదర టీవీ ఉన్నాది. అక్కడేటయ్యిందో ఆడు సూపింతవే తరవాయి, నాకు తెలిసి పోద్ది.

ఎడ్వడింగులయిపోయేయి గానీ టీవోడు ఇంకేయో వోర్తలు సూపింతన్నాడు. బిత్తిరిగోడు సరైనోడైతే నాకీ బాద లేకపోను. ఆన్ణాకు దూరపు సుట్టం. కొడుకొరస. ఈ సంగత్తెలిసే నేనాణ్ణి ఇంట్లోకి రానింతం మొదలెట్టేను. నన్ను సిన్నమ్మగోరూ అనీసి, బంగార్తల్లిని సెల్లెమ్మా అనీ పిలుత్తాడాడు. పెల్లికెదిగిన ఆడపిల్లని ఇంట్లో ఎట్టుకుని ఎవుణ్ణిబడితే ఆణ్ణి సనూగా తిరగనిత్తావేటి?

ఆడు డిపాటుమెంట్లో సేరిన కొత్తల్లో మాయాయిన ఆడితో ఎల్లాగుండేవోడో తెల్దుగానీ, ఏ మూర్తాన బిత్తిరిగోడు నాకు సుట్టవన్న సంగత్తెల్సిందో ఆ నాట్నించీ ఆడు మా మారాజుకి నీల్ల కన్నా పల్సనై పోయేడు. ఈయినగోర్ని అనుకోటం ఎందుకూ? ఆడూ తగ్గావోడే.

ఆర్నెల్ల కితం కామాల, ఓనాడు బిత్తిరోడు సొమ్మట్టుకొచ్చేడు. వొచ్చిన వొసూల్లో మాయాయినగోరి వోటా. ఈయనగోరిప్పుడు ఎస్సైగదా.. వోటాల పని కానిస్టీబుల్లు సూత్తారు. మాయాయిన మంచి కుసీ గా ఉంటం సూసి బిత్తిరోడికి దైర్నం సిక్కినట్టున్నాది.

"మనవిల్లాగ డబ్బుచ్చుకోటం తప్పుగాదా గురువు గారూ?" అని అడిగేసేడు. వొంటింట్లో ఉన్నాన్నేను.

"అయిపోయిందియ్యాల.. బిత్తిరోడి గూప్పగిలిపోతాదిప్పుడు" అనుకుంటన్నానో లేదో, నా పెనివిటి మొదలెట్టేడమ్మా ఉపన్యేసం. ఇనాలంతే..

"బాబొరే బిత్తిరీ.. నీ వొయిసెంతరా? నా సర్వీసంత ఉంటాదా? మీ సిన్నమ్మగోర్ని సేసుకునే నాటికి నేను కానిస్టీబు డూటీలో ఉండేవోన్ని. గవర్మెంటు అప్పుడే కొత్తగా సారా మీద ప్రొబేసనెట్టింది. అంటే ఏటన్న మాట? ఎక్కడా సారా అన్నది అమ్మరాదు. మనం ఎవరం? ప్రోబిసనోల్లం. పక్కన ఎక్సైజు కూడా ఉంటాదనుకో. మన డూటీ జెనాలకి సారా అన్నది దొరక్కండా సెయ్యటం. సెక్కింగులు, రెయిడింగులు.. అబ్బో.. పోలీసోడి కన్నా ప్రొబీసనోడే పవర్ఫుల్గుండేవోడు. ఎవడో మాటెందుకు, నాకే కొత్త పెల్లంతో కాపరం కన్నా డూటీ సెయిటంలోనే ఎక్కూ కిక్కుండేది. పేపరోల్లు గూడా సారా ఒక్కటే గాదు, అసలు మందన్నదే దొరక్కండా సేసెయ్యాలని ప్రెతి రోజూ పేజీలకి పేజీలు  రాసేవోల్లు.."  ఆలోసింతాక్కాబోలు ఆగేడు మావోడు.

బిత్తిరోడు ఇంకే ఎదవ ప్రెశ్నలూ అడక్కండా కాయమని అమ్మోరమ్మకి దండాలెట్టుకునే లోగానే, నా ప్రెత్యెక్స దైవం మల్లీ అందుకున్నాడు.

"కొన్నాల్లకా ముచ్చటా తీరింది. కంప్లీటు ప్రోబిసన్ అన్నారు. మన డిపాట్మెంటు పులైపోయింది. అబ్బబ్బ.. ఆరోజులు మల్లీ రావనుకో. కానేవయ్యింది? గవర్మెంటు మారింది. ప్రోబిసన్ మీద మాట మారిసింది. మొత్తం ప్రొబిసనన్నదే ఎత్తెయిటవే గాదు, మందమ్మటాకి టారిగెట్లేసింది. ఆ డూటీ మన డిపాట్మెంటుకపజెప్పింది. మంచీ సెడ్డా సెప్పాల్సిన పేపరోల్లేంజేసేరు? మాట మారిసేసి, గవర్మెంటు సేసిందే రైటని జై కొట్టేరు. అంటే ఏటన్న మాట? ఎవర్లాబం ఆల్లు సూసుకున్నారు. గవర్మెంటు ఏం సెబితే అది సెయ్యాల్సినోల్లం మనవనగా ఎంతరా? నీకంతగా డబ్బు సేదనుకో, నీ వోటా వొదిలేసుకో. అంతేగానొరే, ఇల్లాటి మాట్లు ఎవరి కాడా అనకు. ఉజ్జోగానికి అన్ఫిట్ అనెయ్ గల్రు. ఇప్పుణ్ణీ డూటీ ఏటన్నమాటా? మీ సిన్నమ్మగోర్నడిగి మనకో డబల్ స్ట్రాంగ్ టీ అట్టుకురా" అని పురమాయించేడు.

ఆ ముచ్చటల్లాగ తీరింది బిత్తిరిగోడికి. నాల్రోజుల్నాడు ఎస్సై గోరు ఇంట్లో లేకండా సూసి "సిన్నమ్మగారో" అంటా వొచ్చేడాడు.

"మా బతుకు మరీ కనాకట్టవై పోయిందమ్మా. ఎవురికి సెప్పుకోవాలో గూడా తెల్టంలేదు. ఇన్నాల్లూ మందు కొట్లోల్ల మీద, బార్లోల్ల మీద పెత్తనం సేసేంగదా. ఇంకా సేత్తానే ఉండాలిగూడా గదా.. గవర్మెంటిప్పుడు ఏం జేసిందో సూసేరా? మాసేతే దుకానవెట్టించి మందమ్మిత్తాదంట. ఏవంటే టారిగెట్లంట. కొట్లోల్ల కాడ మాకిలవుంటాదా? మమ్మల్నాల్లు సులకనగా సూత్తే మాకెంత కట్టంగుంటాది.." అంటా ఏడిసినంత పని సేసేడు.

మా మారాస్సెప్పినట్టుగా, ఉజ్జోగస్తుడంటే గవర్మెంటోడు ఏ డూటీ సెయ్యమంటే ఆ డూటీ సెయ్యాల్సిందే. ఏరే గచ్చంతరం లేదు.

బిత్తిరిగోడు సెప్పిందింటా వుంటే మూడోరాల్నాడు అమ్మోరమ్మతల్లి సెప్పిన మాట్లు గేపకానికొచ్చేయి. పక్కీదిలో ఒకల్లింటికొచ్చిన సుట్టాలావిడికి అమ్మోరమ్మ వొంటిమీదకొత్తాదని తెల్సి దర్సినానికెల్లేను. నా పున్యేనికి అమ్మ పలికింది.

"నువ్వు నా బక్తురాలివే.. నా బక్తుల్ని నేను కాసుకుంటానే.. అంతా మంచే జరుగుతాది నీకు.. సిన్న సిన్న సిక్కులు నీదారికడ్డం పడబోతన్నాయి.. జేగర్త.. నిన్ను కాయటాకి నేనున్నాను.. నీ జేగర్తలో నువ్వూ ఉండాల" అంజెప్పి, వొరసగా మూడు సుక్కురోరాలు ఉపాసాలు సెయ్యమని ఆజ్నేపించింది తల్లి. ఇయ్యాల మూడో వోరం. ఆయేల్నుంచీ మొదలయ్యింది బెదురు. ఏరోజేటవుతాదోనని ఒకిటే బెంగ.

అమ్మ.. ఇంచేపు కదలకండా టీవీ సూసినందుకు పలితం కనబడ్డాది. అడిగో మాయాయిన. పక్కన బిత్తిరిగోడు. గొట్టం మైకట్టుకుని టీవీ కుర్రోడు..

"ఇళ్ళ మధ్యలో మద్యం దుకాణం ఏర్పాటు చేయడాన్ని నిరసిస్తూ మహిళలు పెద్ద ఎత్తున ఆందోళన చేస్తున్నారు స్మితా. పవిత్రమైన దేవాలయం వెనుక మద్యం దుకాణం నిర్వహించడాన్ని వాళ్ళంతా ప్రశ్నిస్తున్నారు. స్వయంగా ప్రొహిబిషన్ అండ్ ఎక్సైజ్ శాఖ వారే ఈ షాపుని నిర్వహిస్తున్నారు స్మితా. అయితే, ఇక్కడ ఉన్న ఎక్సైజ్ ఎస్సై మాత్రం మనతో మాట్లాడేందుకు నిరాకరిస్తున్నారు. పై అధికారుల ఆదేశం మేరకే షాపుని ఏర్పాటు చేసినట్టుగా తెలుస్తోంది.."

ఇదా ఇసయం.. తీరామోసి ఈల్ల సేత మందమ్మిత్తన్నాది అమ్మోరమ్మ గుడెనకాల. ఎప్పుడూ సూపర్నెంటు దొరగోరో, పెద్దొరగోరో కురిసీలో కూసుంటే, పేపరు పోటోలకి ఎనకొరసలో నిలబడే మాయాయిన, ఇయాల దరిజాగా కురిసీలో కూసుని కనబడ్డాడు టీవీలో. ఆడంగులంతా టీవీల్లో కనిపించేవొరుకూ అరిసేసి, బోజినాలకెల్లిపోతారు కామాల. 

మాయాయిన్ని కుంచేపు టీవీలో సూసుకుందారనుకున్నానో లేదో మల్లీ ఎడ్వడింగులు మొదలైపోయేయి. ఈ వోర్త మల్లీ సూపింతారో లేదో.

ఓయమ్మ ఏటిదీ? ఎడ్వడింగులయ్యేతలికి పుట్ల పుట్ల కింద జేరిపోయేరాడంగులు. బిత్తిరిగోడు కంగారుగా పోన్లు కలుపుతున్నాడు. మా మొగాయన టీవీవోల్లకేసి సూడకుండా పన్లో ఉన్నట్టుగా యాక్టింగు జేత్తన్నాడు.

ఆడోల్లని సూత్తాంటే నాగ్గాబర పెరిగిపోతన్నాది. అమ్మోరమ్మా.. ఉపాసంలో ఉన్నానమ్మా.. ఈ బక్తురాలిని పరిచ్చింతన్నావా తల్లే.. కూసున్న ఆడంగులు ఒక్కసారే పైకి లేసేరు.  నాకేదో కీడు తోత్తన్నాదమ్మోరమ్మా.. మాయాయిన్ని దాటుకుని కొట్లోకెల్లిపోయేరు. ఒక్కో సీసాకాయీ తీత్తన్నారు.. నేలకేసికొడతన్నారు.

యేటిది? లోపల్నించేటింత సంతోసం కలుగుతున్నాది. ఒక్కోసీసా పగుల్తా ఉంటే ఎన్నెన్నిగుర్తొత్తన్నాయి. నాన మంచోడే.. అమ్మ మంచిదే.. మందు సెడ్డది.. ఆంటీగారు మంచోలే..అంకులు గారు మంచోరే.. మందు సెడ్డది.. రావుడన్నయ్య మంచోడే.. వొరమ్మొదిని మంచిదే.. మందు సెడ్డది.. నేను మంచిదాన్నే.. మాయాయిన మంచోడే.. మందు సెడ్డది. సుట్టాలోల్లు.. తెలిసినోల్లు.. ఇంకా ఎంతమంది? ఏల కుటుంబాలా, లచ్చల కుటుంబాలా? ఎంతమంది పడ్డారు? పడతన్నారు? గవర్మెంటు ఇంకా ఇంకా తాగించమనే సెబుతాదిగానీ, వొద్దని సెప్పదు.. టారిగెట్లేత్తాది.. కొట్లేయించి అమ్మింతాది.. ఎవురూ మాటాడ్రు..

అమ్మోరమ్మ తల్లీ... ఈయాడోల్ల రూపంలో వొచ్చేవా అమ్మా.. ఇంతమంది కోసం గుడెనకాలికి  వొచ్చేవా తల్లీ.. ఆడంగుల్లారా.. కొట్టండి.. ఒక్కో సీసా కాయనీ నేలకేసి కొట్టండి.. అడ్డవొత్తే మాయాయిన్నైనా సరే కొట్టండి..

అదుగో.. బిత్తిరిగాడి పోనందుకుని పోలీసోల్లొచ్చేసేరు.. ఆడోల్లని లోపలేసేత్తారు. అయితే ఏటి.. మందునేంజెయ్యాలో అమ్మోరమ్మ సెప్పింది.. ఆడోల్లందరిసేతా సేయిత్తాది..సేయించు తల్లే.. సేయించమ్మా.. మూడు సుక్రోరాలు గాదు.. ఈ బక్తురాలు జీవితాంతం ప్రెతి సుక్రోరం కటికుపోసం సేత్తాది.. అమ్మోరమ్మ తల్లే.. దయుంచమ్మా.... కాపరాల్నిలబెట్టే సెక్తి నీకే ఉన్నాత్తల్లే.. నాకేటిది... సెలవలు కమ్ముతున్నాయి... కల్లు తిరూతున్నాయి... అ..మ్మా.. అ...మ్మో...ర...మ్మా.... 

 (అయిపోయింది)

గుడి ఎనక నాసామి -1

పొద్దున్న పది కొట్టేతలికి ఒక్కసారిగా కాలీ అయిపోతాను. పిల్లలిద్దరూ సదువులికీ, ఈయనగోరు ఉజ్జోగానికీ బయలెల్లేక సందలడే వొరుకూ పెద్దగా పనేటీ వుండదు. కుంచేపు పేపరు సూసేసి, టీవీ ఎట్టుకోటవే. పేపర్లో మా డిపాటుమెంటు వోర్తోటి సిన్నదేసేరు. పొటో ఎయ్యిలేదు.

కూడబొలుక్కుని సదివి, సినిమా బొమ్మలు సూసేసి, పేపరు దాని సోట్లో ఎట్టేసి, అప్పుట్టీవీ ఎట్టేను. ఇల్లన్నాక గాలీ, ఎల్తురూ ఉండాలనేసి, ఎక్కడొస్తువులక్కడ ఎట్టుకోవాలనేసి సిన్నప్పన్నించీ మా సెడ్డ కోరిక నాకు.

సిన్నప్పుడంతా పోలీసు కోటర్సులోనే ఉండేవోల్లం. నానది కానిస్టీబులుజ్జోగం. కోటర్సు పక్కల్ని మురుగ్గుంట్లున్నాయో, మురుగ్గుంట్ల మజ్జిలో కోటర్సున్నాయో మాకే తెలిసీది కాదు. అక్కడికీ, మిగిలిన కోటర్సోల్లు లోపల బాగానే సదురుకునీవోల్లు. మాయమ్మ మాత్తరం ఇంట్లోపల కూడా మురుగ్గుంట్లాగే ఉండిచ్చేది.

నేనెప్పుడన్నా సదరడం మొదలెడితే "నీకుప్పుడు పెల్లోరొత్తన్నారంటే?" అంటా ఈపు సితక్కొట్టేది. అమ్మోరమ్మ దయిలేక ఎన్ని దెబ్బలు కాసేనో లెక్కేలేదు.

మాయమ్మకే అద్దుమాలిన కోప్మనుకుంటే, నానకి అంతకొందరెట్లు కోపం. యే రోజూ తాగి రాటవే. ఆ మడిసి రాటంతోనే మాయమ్మ గుమ్మంలోనే తగువేసుకునీది. సితక్కొట్టీసీవోడు మానాన. అయినా గానీ మాయమ్మ ఏమాత్తరం తగ్గేది కాదు. ఉన్నదున్నట్టు సెప్పుకోవాల, ఏనాడూ మా నాన నామీస్సెయ్యెత్తింది లేదు.

అయితే మాత్తరం, ఆ తగూల్సూసి నా గుండి జారిపోతా ఉండేది. అదుగో, అప్పుడు సెప్పేరు పక్కోటర్సు ఆంటీగారోల్లు.. "అమ్మోరమ్మని కొలుసుకోయే బాగ్గెవా.. ఆయమ్మ నిన్ను సల్లగా సూత్తాదీ" అని.

ఏమూర్తానా తల్లిని కొల్డం మొదలెట్టేనో, ఆరోజు మొదలుకుని సల్లగానే సూత్తన్నాది తల్లి. ఒక్కోపాలేటవుద్దో గానీ పరిచ్చింతా ఉంటాది. ఇదుగో ఉప్పుడు నా పాపిస్టి జెనమం సేతా తల్లికేం లోటు సేసేనో, పరిచ్చింతన్నాది నన్ను.

టీవీ ఎట్టేను కానీ పట్టుమని పది నిమిసాలు ఏ సేనలూ సూళ్ళేకపోతన్నాను. అసల్దీన్ని టీవీ అనగూడదంట. దీనిపేరు ఓమ్ దియేటరో ఏదోనంట. బాబిగాడు పద్దాకలా సెబుతానే ఉంటాడు. ఆడికి నేనంటే పేనం. పొద్దుగూకులా అమ్మా అమ్మా అంటా నా ఎనకే ఉంటాడు. బంగార్తల్లియయితే అచ్చుగుద్దేసినట్టు దాని బాబ్బుద్దులే. నోరు తెరిత్తే నోట్లో దాసిన బంగారం బయటడిపోతాదని బయివేమో దానికి. నేనల్లాగుండ్లేనుమరి.

మొన్నామజ్జిన దాని ప్రెండొచ్చింది. అల్లిద్దరూ పిల్లల గెదిలో కబుర్లు సెప్పుకుంటన్నారు. పిల్లల ప్రెండ్సులొచ్చినప్పుడల్లా నేన్దూరంగా ఉండి ఆల్లక్కావొల్సినయి సూత్తాను గానీ, పోలీస్జవాన్లాగా అక్కడే పాతుకుపోను. మాయమ్మతల్లితో నేను పడ్డ బాదలు ఈ జెన్మకి మర్సిపోతానా. నాకోసవనేసి ఇంటికి రావాలంటే బయపడి సచ్చేవోల్లు నా సావాసగత్తిలు.

సరే, ఆయేల బంగార్తల్లి, దాని ప్రెండు కబుర్లు సెప్పుకుంటంటే ఏడేడిగా పకోడీలేసి అట్టుకెల్లిచ్చేనిద్దరికీని. ఆయమ్మి ఓ పకోడీ నోట్లో ఏసుకుని ఏదో అన్నాది.. స్పీటన్న మాట మాత్తరం ఇనబడ్డాది. పకోడీ కారవెడతన్నాది కామాల, స్పీటడుగుతున్నాదీ పిల్ల అనుకున్నాను. అమ్మోరమ్మ దయివల్ల ప్రిజ్జిలో గులాజ్జావున్నాదన్న సంగతి టయానికి గురుతొచ్చి అట్టుకెల్లిచ్చేను. ఆలిద్దరూ ఒకల్లమొకాలొకల్లు సూసుకుని ఒకిటే నవ్వుకోటం.

ఆ పిల్లెల్లిపోయేక బంగార్తల్లినడిగేసేను. ఆయమ్మి  స్పీటడగలేదంట. నన్నే స్పీటన్నాదంట. ఈ ముక్క ముందే సెప్పొచ్చు గదా. ఉంకో రెండేల్లు పోతే సదువైపోయి ఇంజినీరుజ్జోగంలో జేరతాది బంగార్తల్లి. అక్కడా ఇలాగే సేత్తాదో ఏటోమరి.

బాబిగాడి సదువవ్వటాకింకా నాలుగైదేల్లడతాది. ఆడేమో పోలీసవుతానంటన్నాడు. ఎక్కడికి పోతాది రగతం. ఆడు పోలీసయినా నాకేటీ పేసీ లేదు గానీ, జెవానుజ్జోగం గాదు, దొరుజ్జోగం జెయ్యాల. జెవానుజ్జోగాల కతలు సిన్నప్పన్నించీ సూత్తానే ఉన్నానుగదా.

మొదన్నించీ నాకు సదువు అంతంతమాత్తరవే. ఏనాడూ నాన నా సదువు సంగజ్జూల్లేదు. పైట పేరంటకం అవుతానే సదివింది సాలన్నాది మాయమ్మ. ఆ యింట్లో గాలాడక, బయిటికెల్లేక ఎన్నెన్ని బాదలడ్డానో నాకు తెలుసు, నేను కొలిసిన అమ్మోరమ్మకి తెలుసు.

ఆ టయంలోనే ఆంటీగారోల్ల ద్వారాగా ఈయినగోరి సంమందం వొచ్చింది. ఆంటీగారు మాయమ్మకేం సెప్పేరో తెల్దు కానీ, నా పెల్లి సెయ్యాల్సిందేనని మా నానకాడ పట్టట్టి సాదించింది. కుర్రోడిది కానిస్టీబులుజ్జోగం అన్తెలగానే పేణం ఉసూరుమన్నాది.

"నిన్ను కొలిసినందుకు మల్లీ కోటర్సు కూపానికే అంపుతున్నావా అమ్మోరమ్మా" అనుకున్నాను. అంతకన్నా నేనేం సెయ్యిగల్దును? మూర్తవెట్టేసుకున్నాక ఆంటీగారోల్లు నన్నాలింటికి పిలిసి సేనా సేప్మాటాడేరు. ఈయనగోరు కానిస్టీబులే గానీ పోర్సు గాదంట. కోటర్సు ఉండవంట.

"జెవాను బతుకంటే దొరగార్ల దయా దాచ్చిన్యవే బాగ్గెవా.. దొరక్కోపవొచ్చినా బూతులు జెవానుకే. దొర్ల మద్దిన మాట తేడా వొత్తే ఆ పెతాపవూ జెవానోడి మీదే.. దొరగోరి బంగలాలో ఆడర్లీ డూటీ గానీ పడ్డాదంటే ఆల్ల పెల్లాం పిల్లలకి సాకిరీ సెయ్యాలి.. ఆల్ల తిట్లూ కాయాలి" అంటా శానా ఇవరంగా చెప్పుకొచ్చేరు.

"ఇయ్యన్నీ పడ్డ జెవానోడు మరాడి కోపం ఎవడి మీస్సూపించాలి? ఎవున్నంటే ఎవుడూరుకుంటాడు? అన్నిటికీ లోకూగా దొరికీదింట్లో పెల్లవే గదే. అయినా గీనీ, అందరు మొగోల్లొక్కలాగుండ్రనుకో.. రోడ్నడకండా కాపరం సేసుకోయే.." అంటా సెప్పి పంపేరు. నిజంజెప్పాల, మాయమ్మిందులో ఒక్క మాటా సెప్పలేదునాకు. ఆవిడిగోరికి తెలిత్తే నాకు సెప్పకుండా ఉంటాదా?

సేనల్సు మారుత్తా మొగుడూ పెల్లాల పంచాయితీ కాడాగేను. ఒకల్లమీదొకల్లు సినిమా ఏక్టరికి నేరాల్జెప్పుకుంటన్నారు. కొత్తసీర కట్టుకుని, ఏసుకున్న కొత్త మోడలు గొలుసు సేత్తో తిప్పుకుంటా ఇద్దరి మాట్లూ ఇంటన్నాదాయమ్మి.

అసుల్నన్నడీతే మొగుడూ పెల్లాలకి ఈదినడేంత గొడవలే రాకోడదు. ఒకేలొచ్చినా పెద్దల్లో ఎట్టుకుని పరిస్కారం సేసుకోవాల్తప్ప పోలీసోల్ల కాడికీ, టీవీలోల్ల కాడికీ ఎల్లకూడదు. పోలీసోల్లు డబ్బుల్తినేత్తారు, టీవీలోల్లు పరువుల్దీసేత్తారు. నా పెనివిటితో  ఏటీ పడకండానే ఇన్నాలు కాపరం జేసేనా? 

నేను కాపరానికొచ్చేతలికి రొండు గెదులిల్లు. మాయమ్మేదో కాంత సామానం ఇచ్చంపింది. ఈ మడిసి తెల్లార్లేత్తానే డూటీకెల్లిపోయేవోడు. మల్లీ ఏ అద్దరేతిరో తలుపు కొట్టేవోడు. నిజంగానే అంచేపు డూటీ సేత్తన్నాడో ఎక్కడన్నా తిరిగొత్తన్నాడో తెలిసీదికాదు. సెప్పుకోటాక్కూడా ఎవురూ ఉండేవోల్లుగాదు. మాయమ్మకి సెపితే గొడవల్దప్ప ప్రెయోజనం లేదుగదా. అమ్మోరమ్మ మీద బారవేసేను. అంతకన్నా సెయ్యగెలిగింది మాత్తరం ఏవున్నాది?

ఆ టయ్యంలో రావుడన్నయ్య, వొరమ్మొదినా ఎంత కాసేరో సెప్పలేను. ఆల్లేవీ నాకన్నదమ్ములోల్లుగాదు. ఆ మాటకొత్తే మా కులపోల్లే గాదు. అన్నయ్య మాయాయింతోబాటు పంజేత్తాడు. "ఎదవ డూటీల్సెల్లెమ్మా.. సంపేత్తన్నారనుకో.. ఆనాకొడుకులు ఏసీ గెదుల్లోనుంచి కదల్రు.. శాకిరంతా మాకూను, వోటాలేమో ఆల్లకీను.." అంటా చెప్పుకొచ్చేడు.

"మా బావకి సంపాదింతం బొత్తిగా తెల్దు సెల్లెమ్మా.. డబ్బులిచ్చేవోడు సెప్పే ఎదవ కతలన్నీ నమ్మేసి సంగోరుకి బేరం తెగ్గొట్టేత్తా వుంటాడు" అంటా మాయాయినగోరిమీద పాపం జాలడ్డాడు. మొగోల్ల కబుర్లకేట్లేగీనీ, డబ్బుల గురించి మంచీ సెడ్డా సెప్పింతల్లి మా వొరమ్మొదిని. అసలీల్లకి జీతాలెంతొత్తాయి, సంపాదనెలాగుంటాది, ఎల్లాగ దాయాలి.. ఇయ్యన్నీ ఆయమ్మే సెప్పింది. ఇయ్యాల కాంత పచ్చగా ఉన్నావంటే వొరమ్మిచ్చిన సలాలే.

తాగుడలాటు మాయాయినకీ ఉన్నాది. నానలాగా రోజూ కాదుగానీ, వోరానికోరోజో రెండ్రొలో తాగేసొత్తా ఉంటాడు. పిచ్చి కాపోతే, మిటాయి కొట్లో వుండే వోడు రుస్సూడకండా ఉంటాడా? తాగుడు గురించనే కాదు, అసలే ఇసయంలోనూ మాయాయింతో నేను గొంతెత్తి తగువాల్లేదు. తగువాట్టాకి, సాదించుకోనాకి ఏరే పద్దతులుంటాయని నెమ్మది మీద తెలకుండా ఉంటాదా?

తాగొచ్చిన్నాడు మాయాయిన గొంతిప్పనాకి లేదు. ఆడిట్టవయినంత తాగనీ.. తాగుడు సంగతి మా ఇద్దరికీ తప్ప మూడో మడిసికి తెలకూడదు. ఇదీ ఒప్పందం. ఇయ్యాల్టికీ ఇదే జరూతున్నాది. ఏమాటకామాట, ఆడు తాగొచ్చిన్రోజున నాకెంత బాదగా ఉంటాదో అమ్మోరమ్మక్కూడా తెల్దు. పుట్టింట్లో పడ్డయ్యన్నీ వొద్దన్నా గుర్తొస్తానే ఉంటాయి. ఈ మడిసి గొంతెక్కడ లెగుత్తాదో, నేనడ్డ బాదలన్నీ నా పిల్లలెక్కడ అనుబించాలో అని బయివేసేత్తా ఉంటాది. ఆడకూతుర్ని, ఏటి సెయ్యగల్ను? కానైతే, ఈ ఒక్కిసయం తప్పించి, మిగిల్నియ్యి నేను సెయ్యిగల్ను, దైర్నంగా.

అసలేనాడైతే నాకాడ డబ్బు జేగర్తున్నాదాని మాయాయినకి నమ్మకం సిక్కిందో, ఆనాడే డబ్బు పెత్తనం నాసేతికిచ్చేసేడు. వొచ్చిందాంట్లో తన కరుసులకుంచుకుని, మిగిలింది నా సేతుల్లో ఎట్టేత్తావుంటాడు. ఇల్లు సుబ్బరంగా ఉండాల.. సొమ్ములు కరుసైనా పిల్లలికి మంచి సదూల్జెప్పించాల.. ఆడపిల్లకనీసి అప్పుడో కాంతా ఇప్పుడో కాంతా బంగారం జేగర్త సెయ్యాల. మొగ నలుసుకీ ఎంతోకొంత ముట్టజెప్పాల. ఇదీ నా పద్దతి.

అమ్మోరమ్మ దయవొల్ల ఈనాటి వొరకూ అంతా బాగానే వున్నాది. అంతా సరింగా ఉంటే ఆయమ్మిని తల్టం మానెత్తాననుకున్నాదో ఏమో, మెలికెట్టేసింది మాతల్లి.

ఇదేటిదీ, టీవీలో మా పక్కీది కనిపింతన్నాది? గుడెనకాలీది. టీవీ కుర్రోడు సేతుల్తిప్పుకుంటా, గొట్టం మైకు సేతులు మార్సుకుంటా ఏటో సెప్పేత్తన్నాడు. ఆడంగులు గుంపుగా జేరి కేకలెడతన్నారు. ఓయమ్మో మాయాయిన. పక్కనే బిత్తిరిగోడు కూడా వున్నాడు. ఆడు పులుకూ పులుకూ సూత్తన్నాడుగానీ, మావోడు మాత్తరం సెక్కుసెదర్లేదు.

ఏమాటకామాట, మిన్నిరిగి మీదడ్డా సెలించడు మా మొగ పురుసుడు. సౌండెడితే తప్ప ఇసియవేటో తెల్దు. అమ్మోరమ్మ తల్లే.. ఏ ఉపద్దరవం తెత్తన్నావమ్మా.. సీ.. ఈ టీవీలోల్లకి ఏలా పాలా లేదు.. సౌండెట్టీలోగా వోర్తలాపేసి ఎడ్వడింగులు మొదలెట్టేసేరు.. కాంచేపాగాలా ఉప్పుడు?

(చిన్న బ్రేక్...)

అడివి దారి -2

(మొదటిభాగం తరువాత...)

"పెద్దయ్యా.. కలక్టర్ దొరగారొచ్చారు," డవాలా బంట్రోతు కేక వింటూనే, ఆ ఒంటి నిట్రాట పాక నుంచి ఓ వృద్ధుడు బయటికి వచ్చి దండం పెట్టాడు. ఉన్న ఒకే ఒక్క కుక్కి మంచాన్ని నాకు చూపించి, కాస్త దూరంగా నేలమీద కూలబడ్డాడు.

నా షూస్ విప్పిన బంట్రోతు, నేను కణతలు ఒత్తుకోడం చూసి పరుగున వెళ్లి జీపునుంచి క్యాంప్ బ్యాగ్ తీసుకొచ్చి, ఫ్లాస్కులోంచి వొంపిన కాఫీని, బిస్కెట్లతో కలిపి అందించాడు. రెండు గుక్కలు కాఫీ లోపలికి వెళ్లేసరికి నేను మనుషుల్లో పడి చుట్టూ చూశాను. కురుస్తున్న వర్షాన్ని నిర్లిప్తంగా చూస్తున్నాడా వృద్ధుడు.

అతనింటిని నాదిగా చేసేసుకోడం అసహజంగా అనిపించలేదు నాకు. కాకపొతే కర్టెసీ గుర్తొచ్చి, అతనిక్కూడా కాఫీ ఇవ్వమని సైగ చేశాను బంట్రోతుకి. కాఫీనీ, బిస్కెట్లనీ కూడా తిరస్కరించాడతను.

కాఫీ పూర్తి చేసేసరికి ఆచార్లు గుర్తొచ్చాడు. రిటైర్మెంట్ కి దగ్గరలో ఉన్న తాసీల్దార్. నన్ను కలిసేందుకు విపరీతంగా ప్రయత్నాలు చేస్తున్నాడు. నేను ఏమాత్రం అవకాశం ఇవ్వడం లేదు. ఐటీడీయే మీటింగ్ నుంచి తప్పించడం కోసం అతనికి వేరే డ్యూటీ వేయించాను. ఫోన్లో అయినా మాట్లాడాలని ప్రయత్నం చేస్తున్నాడు. తీర్చాల్సిన బాధ్యతలో, మరొకటో వంక చెప్పి తనని తప్పించమని వేడుకుంటాడు, సహజమే.

"పులులెప్పుడూ బలవ్వవోయ్ సారథీ. బలయ్యే పరిస్థితే వస్తే ఏ మేకనో బలిపెట్టి తప్పుకుంటాయి.." సెక్రటేరియట్ లో ఓ సీనియర్ ఆఫీసర్ తరచూ చెప్పే మాట ఇది. ఇప్పుడు ఆచార్లు మేక. ఏమవుతుంది, మహా అయితే సస్పెన్షన్. ఓ నామమాత్రపు ఎంక్వయిరీ. ఓ ఆర్నెల్ల తర్వాత అన్నీ పాతబడి పోతాయి. అయినా ఆచార్లుకెందుకింత కంగారు? ఉహు, అతన్ని అనుకునే ముందు ఎందుకో నేనే పూర్తిగా కన్విన్స్ అవ్వలేకపోతున్నాను.

'పెద్ద సర్' నేరుగా ఫోన్ చేస్తేనే కదా అప్పటికప్పుడు ఫైల్ పుటప్ చేసి, క్లియరెన్సులు ఇచ్చింది. అనుకోకుండా ఏదో చిన్న ఇబ్బంది. అయినా ఈ మీడియా వాళ్లకి బొత్తిగా పని లేకుండా పోతోంది. మీడియా అనగానే మధుమతి మళ్ళీ గుర్తొచ్చింది. ఇరవై-ఇరవై రెండు మధ్యలో ఉంటుందేమో వయసు. జర్నలిజంలో గ్రాడ్యుయేషన్ అవుతూనే ఓ నేషనల్ మేగజైన్ లో ఉద్యోగం. ఎన్విరాన్మెంట్ తన స్పెషలైజేషన్ అట. ఆమె లాగింది తీగ. డొంకంతా కదిలింది.

"మీడియాని మేనేజ్ చేయడం తెలీదా మీకు?" మధుమతి రాసిన కథనం పత్రికలో వచ్చిన రోజు చీఫ్ సెక్రటరీ అడిగిన మొదటి ప్రశ్న అది.

"టాప్ టు బాటం.. అందరూ చేస్తున్న పని అదే.. ఏ తప్పు బయటికి వచ్చినా ఆఫీసర్లదే రెస్పాన్సిబిలిటీ.. యు నో, పెద్ద సర్ ఎంత అప్సెట్ అయ్యారో? అవర్స్ ఈజే క్లీన్ గవర్నమెంట్..." సీఎస్ ఆగ్రహాన్ని చాలాసేపే వినాల్సి వచ్చింది.

మధుమతి నాకు కేవలం జర్నలిస్టుగా అనిపించలేదు. ఆ ఉరకలెత్తే ఉత్సాహం, చొరవ, సాహసం.. అవన్నీ చూసినప్పుడు నాకూ గిరిజకీ ఓ కూతురు పుడితే ఇలాగే ఉండేదేమో అనిపించింది. ఆమె అడిగేవన్నీ నిజాలే అవ్వడం కొంత, డాటర్లీ ఫీలింగ్ మరి కొంత, ఆమె క్రాస్ చెక్ చేసుకోడానికి ప్రయత్నించిన చాలా విషయాలని కాదని ఖండించలేక పోయాను.

"ప్రాజెక్ట్ టేకప్ చేసే కాంట్రాక్టర్ల కోసం గవర్నమెంట్ రోడ్స్ వేస్తోంది. పేరుకి మాత్రం అభివృద్ధి, నక్సల్ ఇష్యూ. ప్రాజెక్ట్ వస్తే, కొన్నేళ్ళలోనే అడివి పూర్తిగా అంతరించిపోతుంది.. మిస్టర్ సారథీ, ఇవన్నీ మీకు తెలుసనే అనుకుంటున్నాను" అని మధుమతి అన్నప్పుడు "హౌ అబౌట్ ఏ కప్పాఫ్ కాఫీ?" అని మాత్రమే అడిగాన్నేను.

మధుమతిని చూస్తే గిరిజక్కూడా నాక్కలిగిన భావనే కలుగుతుందా అన్న ఆలోచన మొగ్గలోనే ఆగిపోయింది. కచ్చితంగా కలగదు. మా ఇద్దరికీ ఇక సంతానం కలగదని తెలిసినప్పుడు, ఎవరినన్నా పెంచుకుందాం అన్నాను.

"ఎవరో కన్న బిడ్డని నా బిడ్డ అనుకునేంత విశాల హృదయం నాకు లేదు.. ఇలాంటి విషయాల్లో ఆవేశంతో నిర్ణయాలు తీసుకోవద్దు మనం.. బిడ్డని తెచ్చుకుని, సరిగా చూడలేక, అన్యాయం చేస్తున్నామన్న గిల్ట్ ని భరిస్తూ.. ఇదంతా అవసరమా చెప్పు?" అంది గిరిజ.

మా ఇద్దరిమధ్యా సూది మొనంత దూరం మొదలయ్యింది ఆరోజునే. అదిప్పటికి పెరిగి పెరిగి పెద్ద అగాధం అయ్యింది. గిరిజనుల కోసం పనిచేస్తున్న ఓ స్వచ్చంద సంస్థ లో చేరింది గిరిజ. మొదట్లో వాళ్ళ కార్యక్రమాలకి పిలిచేది. నగరాల్లో ఉంటూ ట్రైబల్ వెల్ఫేర్ కోసం పనిచేయడం నాకో జోక్ లా అనిపించింది. నేను వెళ్ళే వాడిని కాదు. రానురానూ పిలవడం మానేసింది.

ఈ ప్రాజెక్ట్ గొడవ మొదలయ్యాక ఒక రోజు "నువ్వు అడివికి అన్యాయం చేస్తున్నావ్.. అడివి నా పుట్టిల్లు.." అంది గిరిజ. అటు తర్వాత తప్పనిసరి అయితేనే నాతో మాట్లాడుతోంది.

ఉద్యోగంలో చేరిన మొదట్లో మెదడుతో పనిచేయాలా లేక హృదయంతోనా అన్న ప్రశ్న తరచూ వేధించేది. సమాధానం 'హృదయం' అయిన ప్రతి సందర్భమూ నాకేవో కొత్తచిక్కులు తెస్తూనే ఉంది.  అధికారి ఎవరైనా పైవాళ్ళు ఎలాగూ వాళ్ళు చేయదల్చుకున్నదే చేస్తారన్న ఎరుక నిర్లిప్తతని పెంచింది. హృదయాన్ని పక్కకి నెట్టేశాక నా తోటి వాళ్ళకన్నా వెనుకబడిపోతున్నానన్న బాధ మాయమయింది. కానీ, కారణం ఇదీ అని చెప్పలేని అసంతృప్తులెన్నో పెరిగి పెద్దవవుతున్నాయి.

వర్షం కాస్త నెమ్మదించడంతో "ఓసారి బండి సూసొస్తా అయ్యగారూ" అంటూ వెళ్ళాడు బంట్రోతు. అడివి తాలూకు పచ్చి వాసనలు గాలితో కలిసొచ్చి పలకరిస్తూ బిభూతి భూషణుడి 'వనవాసి' ని గుర్తు చేస్తున్నాయి. క్యాంప్ క్లర్క్ మోకాళ్ళ మీద తల పెట్టుకుని కునికిపాట్లు పడుతున్నాడు. వృద్ధుడు కళ్ళు తెరిచే నిద్రపోతున్నట్టున్నాడు. ఇంట్లో మరో మనిషి అలికిడి లేదు.

క్లర్కుకి ఏం గుర్తొచ్చిందో, ఒక్కసారి తలెత్తి "అన్నలొస్తారా పెద్దయ్యా?" అని అడిగాడు. అతని గొంతులో భయం వినిపిస్తోంది.

"ఎవురూ రారయ్యా.. ఎవ్వురూ రారు," స్థిరంగా చెప్పాడా వృద్ధుడు. మాట్లాడ్డం మరచిపోతున్నాడేమో అనిపించేలా ఉంది గొంతు.

"ఒక్కడివే ఉంటున్నావా?" పలకరించాన్నేను. చుట్టుపక్కల ఇళ్లేవీ లేవు. విసిరేసినట్టుగా ఈ ఒక్క ఇల్లే.

"అవును బాబూ.. ముసిల్దెల్లిపోయేక ఒక్కన్నే.." చెప్పాడతను.

"గూడెం మొత్తానికి ఇదొక్కటే ఇల్లా?" ఆశ్చర్యం దాచుకోలేదు నేను. కాళ్ళు జాపుకున్నాడతను.

"గూడెం దూరానున్నాది బాబూ.. నేను ఎలడ్డాను.." ఈ 'వెలి పడడం' ఏమిటో వెంటనే అర్ధం కాలేదు నాకు.

"అంటే ఏంటి పెద్దయ్యా?" అడిగాడు మా క్లర్క్.

"ఎనకటి రోజుల్లో నేను గూడెం పెద్దనయ్యా. అందరికీ మంచీ, సెడ్డా సెప్పటం, తప్పు సేసినోన్ని ఎలెయ్యటం ఇయన్నీ పెద్ద సెయ్యాల్సిన పన్లు. అలాటిది నావొల్లే తప్పు జరిగింది. నాకు నేను సిచ్చేసుకోపోతే, పెద్దరికానికి ఇలవేం ఉంటాది? అందుకే ఎలేసుకున్నాను.." 

ఎవరికైనా వేసే శిక్ష అయితే ఏడాదో, రెండేళ్లో వెలి. పెద్ద వల్లే తప్పు జరిగింది కాబట్టి జీవిత కాలపు వెలి. ఇరవయ్యేళ్ళుగా అతనూ, భార్యా అందరికీ దూరంగా ఈ ఇంట్లో.. ఇప్పుడు ఆమె వెళ్ళిపోయాక అతనొక్కడే.. మిగిలిన సమూహానికి దూరంగా.. ఎలా సాధ్యపడింది?

"మీ గూడెం వాళ్ళు ఒప్పుకున్నారా మరి?" అడిగాడు క్యాంప్ క్లర్క్.

వర్షం తగ్గింది. బంట్రోతు, గన్ మ్యాన్, డ్రైవరు జీపులో వచ్చారు.

"ఎందుకొప్పుకోరయ్యా? తీరుపన్నాక తీరుపే.. తప్పు సేత్తే సిచ్చ  అనుబించాల్సిందే.. సిచ్చ తప్పించుకోటం అన్నిటికన్నాని పెద్ద తప్పుగాదా? తప్పిచ్చుకుట్టే తిండి సయిత్తాదా, కునుకడతాదా బాబూ?"

ఏకకాలంలో దూరంగా ఉరుము ఉరిమి, దగ్గర్లో మెరుపు మెరిసింది.

షూ లేసులు బిగించుకుని, లేచి నిలబడి "సెలవు పెద్దయ్యా" అంటూ చేతులు జోడించాను.

జీపు రోడ్డుదారి పట్టింది.

(అయిపోయింది)

అడివి దారి -1

గతుకుల రోడ్డు మీద కొత్త జీపు పరుగులు పెడుతోంది. ఘాటీ మార్గం, అదికూడా కిందకి దిగడమేమో అనాయాసంగా కదిలిపోతోంది బండి. డ్రైవర్ దృష్టి ఎదురుగా ఉన్న రోడ్డు మీద ఉంది. వెనుక సీట్లో గన్ మ్యాన్, క్యాంప్ క్లర్క్, డవాలా బంట్రోతు కూర్చున్నారు వరుసగా. ఎవరూ ఏమీ మాట్లాడడం లేదు. సాయంకాలమైంది కదా, అందరికీ ఇళ్ళ మీదకి ధ్యాస మళ్ళి ఉంటుంది.

సిగ్నల్ ఉండదని తెలిసీ, మొబైల్ ఫోన్ ని చేతిలోకి తీసుకున్నాను అప్రయత్నంగా. ఘాటీ దాటితే తప్ప సిగ్నల్ ఉండదు. అక్కడి నుంచీ ఇక కాల్స్ మొదలవుతాయి. ప్రతి సంభాషణా ప్రశ్నతోనే ముగుస్తుంది. నా దగ్గర ఏ ప్రశ్నకీ సమాధానం లేదిప్పుడు. సమాధానం ఆలస్యం అయ్యే కొద్దీ జవాబు కోసం ఒత్తిడి పెరుగుతుంది. ఇప్పుడు జరుగుతున్నది అదే.

ఫోన్ నుంచి దృష్టి మరల్చి, అద్దంలోనుంచి బయటికి చూశాను. అడివి చెట్ల పైన తుమ్మెదలు గుంపులుగా ఝుంకారాలు చేస్తున్నాయి. పెద్ద వర్షం రాబోతోందిప్పుడు. ఇది సైన్స్ చెప్పిన మాట కాదు, సెన్స్ చెప్పింది. వర్షం మొదలయ్యేలోపు ఈ అడివి దాటేస్తే ఇక పర్వాలేదు. వేగము, దూరము, కాలము... ఈక్వేషన్లు తిరుగుతున్నాయి బుర్రలో. ఉహు, ఏకాగ్రత కుదరడంలేదు.

కొంచం ముందుగా బయల్దేరి ఉండాల్సింది. ఐటీడీయే పీవో కొత్తగా వచ్చిన డైరెక్ట్ రిక్రూటీ.. గంటలో ముగించాల్సిన మీటింగ్ మూడు గంటల పాటు నడిపాడు. అది అయ్యింది అనుకుంటూ ఉండగా, గిరిజన నాయకులు అర్జీలు పట్టుకుని వచ్చారు 'కలక్టర్ దొరవారి దర్శనం' అంటూ. వాళ్ళతో మాట్లాడి బయల్దేరేసరికి ఆలస్యం అయింది. అయినా ఉన్నది అడివిలోనే కదా.. అడివి నాకు కొత్తేమీ కాదు కదా..

"నీకింక అడివంతా అత్తారిల్లే..." గిరిజ గొంతు నా చెవిలో గుసగుసలాడుతున్నట్టే ఉంది. ఇదిగో అదిగో అంటూ ఇరవయ్యేళ్ళు గడిచిపోయాయి గిరిజ నాకీ మాట చెప్పి. యూనివర్సిటీ లైబ్రరీని ఆనుకుని ఉన్న పెద్ద చెట్టు చుట్టూ కట్టిన సిమెంటు చప్టా మీద కూర్చుని భవిష్యత్ ప్రణాళికలు రచించుకున్న కాలమది.

పట్టీలు పెట్టుకున్నా, లేకున్నా గిరిజ అడుగుల చప్పుడు పరిచితమే. 'నేను నడవడం వల్ల నేలకి నొప్పి కలుగుతోందేమో' అని ఆలోచిస్తుందేమో మరి. వెనుకనుంచి వచ్చి నాకళ్ళు మూయడం అప్పట్లో తనకో సరదా. నేను కావాలని ఇంకెవరెవరి పేర్లో చెప్పినా, తనని గుర్తు పట్టేసిన విషయం గిరిజకి తెలిసిపోయేది.

యూనివర్సిటీ హాస్టళ్ళలో ఉండి పీజీ చేస్తూ సివిల్స్ కి ప్రిపేర్ అయ్యేవాళ్ళం ఇద్దరం. మొదటి ప్రయత్నం ఇద్దరికీ ఫెయిల్యూర్ నే ఇచ్చింది. తనిక సివిల్స్ రాయనని చెప్పేసింది గిరిజ. "అయినా, జనానికి ఏదన్నా చేయాలంటే కలక్టర్ అవ్వడం ఒక్కటే మార్గం కాదు" అంది తను ఆ సాయంత్రం వేళ. "అవును, కలెక్టర్ భార్యగా కూడా చాలా చెయ్యొచ్చు" అన్నాన్నేను. నాగొంతులో అతిశయం పలికే ఉంటుంది బహుశా. అదిగో, అప్పుడంది గిరిజ "నీకింక అడివంతా అత్తారిల్లే" అని.

ప్రపోజ్ చేసుకోడాలు, లవ్యూలు, పూల బొకేలు, సినిమాలు, డిన్నర్లు.. ఇవేవీ లేని ప్రేమకథ మాది. అదిమొదలు, తను నన్ను వాళ్ళూరికి ప్రయాణం చేయడం మొదలుపెట్టింది. వెళ్తే పెళ్లి ప్రస్తావన వచ్చి తీరుతుంది. ఏమీ సాధించకుండా, మీ అమ్మాయిని పెళ్లి చేసుకుంటానని ఎలా చెప్పడం? అందుకే ప్రయాణం వాయిదా వేస్తూ వచ్చాను, గ్రూప్ వన్ రిజల్ట్స్ వచ్చే వరకూ.

"ఆర్డీవో గారూ.. ఇప్పటికైనా మా ఊరొస్తారా?" అడిగింది గిరిజ. ఆ వారంలోనే వెళ్లాం వాళ్ళ ఊరికి. నిజానికి ఊరు కాదది, గూడెం. అడివి మధ్యలో ఉన్న కొన్ని ఇళ్ళ సముదాయంలో అన్నింటికన్నా పెద్దగా, ఎత్తుగా ఉన్న ఇల్లు. వాళ్ళ నాన్న ఆ గూడేనికి పెద్ద. గూడెంలో మిగిలిన వాళ్ళతో పోలిస్తే గిరిజ తల్లిదండ్రులు నాగరికంగానే ఉన్నారనిపించింది. నన్ను వాళ్ళెవరూ కొత్తగానూ, వింతగానూ చూడకపోవడం, నా హోదాని గుర్తించకపోవడం మాత్రం గుచ్చుకుంది నాకు. 

అడివిని చూడడం అదే మొదటిసారి. బోలెడన్ని వనరులున్నా మార్కెట్ సౌకర్యాలు లేవు. ఈమాటే అన్నాను గిరిజతో. నన్నోసారి చూసి ఊరుకుంది. ఇన్నేళ్ళ లోనూ ఆ గూడేనికి చాలాసార్లే వెళ్లాం మేమిద్దరం. అక్కడికి వెళ్ళినప్పుడల్లా నన్ను పూర్తిగా మర్చిపోతుంది గిరిజ. వెళ్లకపోయినా గత కొన్నాళ్ళుగా తనకి నామీద శ్రద్ధ తగ్గుతూ వస్తోంది. కారణాలు నాకు తెలియనివి కావు. ఎప్పుడో తప్ప నా అంచనాలు తప్పవు.

ఉన్నట్టుండి ఠపా ఠపా చినుకులు మొదలవ్వడంతో వెనక కూర్చున్న ముగ్గురూ ఉలికిపడ్డారు. వైపర్స్ ఆన్ చేశాడు డ్రైవర్. రోడ్డు మీద గతుకులు బాగా పెరిగాయి. ఉండుండి ఈడ్చి కొడుతోంది కొండగాలి. తప్పనిసరై వేగం తగ్గించాడు డ్రైవర్. ఏవిటీ రోడ్డు? ఏమైపోతున్నాయి ఫండ్స్ అన్నీ? ప్రశ్నల వెనుకే నవ్వూ వచ్చింది.

గంటక్రితం చూసిన రంగురంగుల పవర్ పాయింట్ ప్రెజెంటేషన్ కళ్ళముందు మెదిలింది. గిరిజనాభివృద్ధి కోసం ప్రభుత్వం చేస్తున్న ముఖ్యమైన కార్యక్రమాల్లో రోడ్ల  నిర్మాణం ఒకటి. మరీ ముఖ్యంగా నక్సల్ ప్రభావిత ప్రాంతాల్లో రోడ్లని నిర్మించడం మీద ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టింది ప్రభుత్వం. కోట్లాది రూపాయల తాలూకు అంకెలు బుర్రలో గిరగిరా తిరిగాయి. త్వరలో రీకార్పెటింగ్ చేయబోయే రోడ్ల జాబితాలో ఈ రోడ్డూ ఉంది. పైకి చెప్పే కారణం గిరిజనాభివృద్ధే అయినా, అసలు కారణం మాత్రం పూర్తిగా వేరే.

"ఐ నో ది రీజన్ మిస్టర్ సారథీ" అంది మధుమతి. పేరుపెట్టి పిలిచేంత చనువు నేనివ్వలేదు, తనే తీసుకుంది. మధుమతి అనగానే లిప్ స్టిక్ పెదాల మధ్య బిగించిన పెన్సిల్ కొన, దట్టమైన మస్కారా చాటున మెరిసే పెద్ద కళ్ళూ జ్ఞాపకం వస్తాయి ముందుగా. ఆ వెనుకే, ఆమెకి మాత్రమే ప్రత్యేకమైన ఓ సువాసన. అచ్చం అడివిపూల వాసన లాంటిదే. మధుమతి మాటల్లో చెప్పిన విషయాన్నే గిరిజ తన మౌనంతో చెబుతుంది.

గిరిజతో మాటలు బాగా తగ్గిపోయాయి. నన్ను చూసినప్పుడల్లా మెరిసే ఆ కళ్ళు, నిర్లిప్తంగా వాలుతున్నాయిప్పుడు. ఏదో జరగబోతోంది మొత్తానికి. ఇప్పుడు నేనున్న పరిస్థితుల్లో గిరిజని గురించి ఆలోచించడం సాధ్యమేనా అన్న ప్రశ్న రావడం లేదు. గిరిజ సమస్యలకి లోపలే ఉంది తప్ప బయట కాదనిపిస్తోంది.

ఒక్కసారిగా తల విదిలించి చుట్టూ చూశాను. మబ్బులు మూసేయడంతో చుట్టూ అంధకారం. వాన హోరున కురుస్తోంది. రేపు సాయంత్రానికి మించి సమస్యని నేను వాయిదా వేయలేకపోవచ్చు. ఇరవయ్యేళ్ళుగా నిర్మించుకున్న కెరీర్. అదే సమయంలో దృఢ పరుచుకున్న వైవాహిక జీవితం. రెండూ ప్రమాదపుటంచునే ఉన్నాయి. కూలిపోకుండా నిలబెట్టుకోగలిగే శక్తి నాకుందా?

మేఘాల్లో పేరుకున్న తడి వర్షంగా కురుస్తోంది. నాగుండెల్లో తడి బొత్తిగా లేనట్టుంది. ఒక్క కన్నీటి చుక్కా రానంటోంది. కరువుతీరా ఏడవగలిగే వాళ్ళది యెంత అదృష్టం!

సడెన్ బ్రేకుతో ఆగింది జీపు. టైర్ పంక్చర్ అయ్యింది. జీపు దిగిన డ్రైవర్ కొంచం ఆందోళనగా చెప్పాడు "దారి తప్పినట్టున్నాం సార్.." గన్ మ్యాన్ ఏజెన్సీ కుర్రాడే. చుట్టూ చూసి, మరీ లోపలికి వెళ్లిపోలేదని చెప్పాడు. దూరంగా దీపం మినుకు మినుకుమంటోంది. బంట్రోతు గొడుగేసుకుని అటువైపు వెళ్ళాడు.

డ్రైవర్, గన్ మ్యాన్ చెట్టుకింద నిలబడ్డారు. క్యాంప్ క్లర్క్ గొంతు విప్పాడు. "తమరు మీటింగులో ఉండగా తాసీల్దార్ ఆచార్లు రెండు సార్లు ఫోన్ చేశారండయ్యా. అర్జెంటుగా మాట్లాడాలన్నారు తవరితో.."  ఏం జరగబోతోందో ఆచార్లుకి స్పష్టంగా అర్ధమయ్యిందన్నమాట! "సీఎస్ గారి విషయం గుర్తుచెయ్యమన్నారు తవరు.." అతనే చెప్పాడు మళ్ళీ. చీఫ్ సెక్రటరీతో మాట్లాడాల్సి ఉందని బాగా గుర్తే నాకు.

దూరంగా ఉన్న ఇంట్లో కూర్చోడానికి వీలుగా ఉందని బంట్రోతు కబురు తెచ్చాడు. అతను పట్టిన గొడుగులో నేను, నా వెనుకే తడుస్తూ క్యాంప్ క్లర్క్ ఆ ఇంటివైపు బయలుదేరాం. టైరు మార్చడంలో డ్రైవరుకి సాయంగా గన్ మ్యాన్ జీపు దగ్గరే ఉండిపోయాడు. గాలీ, వానా మమ్మల్ని ఎంతగా చిరాకు పెట్టాయంటే, అది నక్సల్-ప్రోన్ ఏరియా అన్న విషయం ఆ క్షణంలో మాకెవరికీ గుర్తు రాలేదు. ఏదో జరగబోతోంది అని మాత్రం నాకు చాలా బలంగా అనిపించింది.  సైన్స్ కాదు, సెన్స్ చెప్పింది.

(మరికొంచం దూరం...)

తెర వెనుక -2

(మొదటిభాగం తర్వాత...)

"లంక తగిలేసింది బాబుగోరూ.. మరేటీ బయ్యం లేదు," వీర్రాజు కేక వినిపించింది. కళ్ళు చీకటికి అలవాటు పడుతూ ఉండగానే మబ్బులు తొలగిపోయి వెన్నెల కురిసింది. పడవ నీళ్ళదారి పట్టింది నెమ్మదిగా.

స్వామి చేతిలో గ్లాసు పరుపు మీద పడి, కొంత స్కాచ్ ఒలికింది. కాసేపటి తర్వాత, నా సిగరెట్ అయిపోవడం చూసి, తనో పెగ్గు కలుపుకుని, నాకూ ఓ స్మాల్ పెగ్ అందించాడు. చల్లని వాతావరణంలో, చలచల్లని డ్రింక్ గొంతు దిగడం, ఆ వెనుకే లోపలినుంచి వేడి పుట్టడం ఓ గమ్మత్తైన అనుభవం.

స్వామి నాతో మాట్లాడాలనడం మంచి శకునం అనిపించింది. చేపముక్క కొరుకుతూ వాడివైపు చూశాను. గ్లాసు చేత్తో పట్టుకుని ఒడ్డు వైపు చూస్తున్నాడు. చంద్రమ్మ వాడి జీవితంలోకి రానిక్రితం రోజుల్లోనూ ఇదే నిర్లిప్తత ఉండేది వాడిలో. ఆమె వచ్చాక వాడి జీవితంలో చెప్పుకోదగ్గ మార్పే వచ్చింది.

ఆరు వారాల్లో తిరిగి వస్తుందనుకున్న మా ట్రూపు నటి, ఆరు నెల్ల  తర్వాతే రాగలిగింది. వైద్యం వల్లేమో, ఒక్కసారిగా బరువు పెరిగిపోయింది. ఇక ఆమెచేత నాయిక వేషాలు వేయించలేం. అప్పటికే చంద్రమ్మ మా బృందంలో కుదురుకుంది.

అదే సమయంలో అవ్వ కాలం చేసింది. చంద్రమ్మకి మేమందరం సాయం చేసినా, స్వామి మాత్రం అన్నీ తనే అయ్యాడు. వాళ్ళిద్దరూ కలిసి ఓ ఇంట్లోకి మారారు. దూరం ఊళ్లలో నాటకాలకి వెళ్ళినప్పుడు వాళ్ళిద్దరినీ చూసి భార్యాభర్తలనే అనుకునేవాళ్లు అక్కడివాళ్లు.

నన్ను 'బాబుగారూ' అనీ, స్వామిని తప్ప మిగిలిన ట్రూపు సభ్యులని 'అన్నయ్యా' అనీ పిలిచేది చంద్రమ్మ. ఆ చనువు చూసుకునేమో, ఒకరోజు స్వామి లేకుండా చూసి "నలుగురూ నాలుగు రకాలుగా అనుకుంటారు. మీరిద్దరూ పెళ్లి చేసేసుకోవచ్చు కదమ్మా.." అన్నాడు మా సభ్యుడొకడు చంద్రమ్మతో.

"మీ నలుగురి కోసవే చేసుకోవాలన్నయ్యా.." అందామె. ఆ తర్వాత, ఇంకెవరూ వాళ్ళ పెళ్లి విషయం మాట్లాడలేదు.

మునుపటి వేగం కొంత తగ్గినా, మాలో ఉత్సాహం తగ్గలేదు. కొందరు పాతవాళ్ళు వెళ్లి, కొత్తవాళ్ళు వచ్చారు. చంద్రమ్మ-స్వామి నాయికా నాయకులుగా వేసేవాళ్ళు. తప్పితే, స్వామికి విలన్ వేషం. మా ట్రూపు పేరు చెప్పగానే వాళ్ళ జంట పేరు ముందుగా గుర్తొచ్చేంతగా పేరు తెచ్చుకున్నారు ఇద్దరూ. అందుకున్న బహుమతులకైతే లెక్కేలేదు.

కర్ణుడు-ద్రౌపది పాత్రల్ని సోషలైజ్ చేసి రాసిన 'మీరే చెప్పండి' నాటకాన్ని రవీంద్రభారతిలో వేసినప్పుడు ప్రేక్షకుల్లో తనికెళ్ళ భరణి కూడా ఉన్నాట్ట. మాకు తెలియదు. ప్రదర్శన అయ్యాక, భరణిని స్టేజి మీదకి పిలిచారు.

"నేను గతంలో కూడా చెప్పాను.. మహాభారతం.. నిజంగా జరిగితే అద్భుతం.. కల్పన అయితే మహాద్భుతం. చాలా రోజుల తర్వాత ఓ మంచి నాటకం చూశాను.." భరణి ప్రసంగం ముగియడంతోనే ఆడిటోరియం చప్పట్లతో మార్మోగింది.

"అందుకేనా గురు గారూ.. మీరు నాటకాలన్నీ భారతంలో కథల్తోనే రాస్తారు?" ఆవేళ రాత్రి నాలుగో రౌండ్ లో అడిగాడు స్వామి.

"మన జీవితంలో జరిగేవన్నీ భారతంలో కనిపిస్తాయిరా.. భారతంలో లేనివేవీ జీవితంలో జరగవు.. అంతే.." నా జవాబు వాడికి గుర్తుందో లేదో కానీ, నాకు మాత్రం గుర్తే.

పడవ బరువుగా సాగుతోంది. వీర్రాజు పదం పాడుకుంటూ గెడ వేస్తున్నాడు. పెరుగన్నం బాక్సు నేనొకటి తీసుకుని, స్వామికొకటి అందించబోయాను.

"ఈ కాస్తా లాగించేస్తాను గురు గారూ.." అన్నాడు చేతిలో ఉన్న గ్లాసు చూపిస్తూ. అర్ధరాత్రి కావొస్తోంది. ఉదయాన్నే బయల్దేరి నేను తిరిగి వెళ్ళాలి. నేను ఉద్యోగం నుంచి రిటైర్ అవ్వడం, పిల్లలు హైదరాబాద్ లో ఉద్యోగాల్లో స్థిరపడడంతో అక్కడే ఇల్లు తీసుకున్నాం. లంకలో ఉన్న కొబ్బరి తోటని వీర్రాజుకి కౌలుకిచ్చాను.

మా బృందం ఊరికొకరుగా చెదిరిపోయినా ఇప్పటికీ నాటకాలు ఆడుతూనే ఉన్నాం. 'ఎందుకొచ్చిన నాటకాలు?' అని ఎవరూ అనుకోరు. బహుశా, నాటకంలో ఉన్న ఆకర్షణో మరోటో కారణం అయి ఉంటుంది.

ఇప్పుడొచ్చింది ఊరిని చూసుకోడానికి కాదు, స్వామిని చూడ్డానికి. నేను రమ్మంటే వాడు రెక్కలు కట్టుకుని వాలతాడు. కానీ, ఇది వాడిని రప్పించుకునే సందర్భం కాదు. నేను రావాల్సింది. అందుకే వచ్చాను. సన్నగా గాలి తిరిగింది. వీర్రాజు పాట ఆగింది.

"గురు గారూ.. నేను నాటకాల్లోకి ఎందుకొచ్చేనో తెల్సా మీకు?" ఉన్నట్టుండి అడిగాడు స్వామి. వాడి చేతిలో గ్లాసు ఖాళీ అయిపోయింది. వీస్తున్న గాలి ఒక్కసారిగా ఆగిపోయింది.

"మీరు అడగలేదు గురు గారూ.. అస్సలేం అడగలేదు నన్ను. మీకు చెప్పుకోటం ఇదాయకం.. అమ్మే పెంచింది నన్ను.. అమ్మ కష్టం చూళ్ళేక ఉజ్జోగవెతుక్కుని చేరిపోయేను. ఉజ్జోగం ఒచ్చేసింది కదానేసి సమందం చూసి పెళ్లి చేసింది మా అమ్మ.. మనవల్ని ఎత్తాలనుకున్నాది పాపం.." నేను వింటున్నాను, నిశ్శబ్దంగా.

"స్మాల్ పెగ్ గురు గారూ.. విత్ యువర్ పర్మిషన్.." కొంచం నాటకీయంగా అడిగాడు స్వామి, బాటిల్ మూత తీస్తూ. ఓ గుటక వేసి మళ్ళీ చెప్పడం మొదలుపెట్టాడు.

"మంగ తో నాకు పెళ్లిచేసింది గురు గారూ అమ్మ. పెళ్లి పీట్ల మీద ఏడుపు మొకంతో కూచున్నాది మంగ. నేను పట్టించుకోలేదు. కార్యెం గెదిలోనూ అదే ఏడుపు. 'నాకొంట్లో బాలేదు..' అని చెప్పింది. నేను బయటికెల్లిపోతా నన్నాను... 'మూర్తానికి ఏవీ జరగలేదంటే మావోళ్ళు కోపం సేత్తారు.. బయటికెల్లకు..' అని బతిమాలింది. నేలమీద తలగడేసుకుని పడుకున్నాను..." ఊపిరి తీసుకున్నాడు.

"వారం పదిరోజులు రోజులు ఇదే తంతు.. అమ్మతోటీ పెడమొకంతోనే ఉండేది.. ఈలోగా తల్లిగారోళ్ళు మంగని పుట్టింటికి తీసుకెళ్ళేరు.. అక్కణ్ణించే అది లేచిపోయింది.." చెప్పడం ఆపి రెండు గుక్కలు గటగటా తాగాడు స్వామి.

"అది లేచిపోటంతో నాకేం పేచీలేదు గురు గారూ.. ఇష్టం లేని కాపరం సాగుతాదా.. కానండీ, ఆ బాత్తోటి మాయమ్మ గుండాగి చచ్చిపోయింది. చచ్చిపోలేదు.. పొడిచి పొడిచి చంపేసేరండి ఊళ్ళో వోళ్ళు, చుట్టాలోళ్ళూ.." కళ్ళు తుడుచుకున్నాడు. 

"నన్ను మాత్రం ఒదిలేరనుకున్నారా.. చెడ్డీ బొత్తం పెట్టుకోటం చేతకాన్నాకొడుకులు కూడా 'ఈడి పెల్లం లేసిపోయిందిరోయ్..' అనేవోడే. కాకులు చాలా మంచియి  గురు గారూ.. ఈ ఎదవలు కాకులకన్నా కనా కష్టం.. ..ఇంకొక్క పెగ్గుకి పర్మిషనివ్వాల్నాకు.." అంటూనే బాటిల్ అందుకున్నాడు.

వాడు పరిచయమైన తొలిరోజులు గుర్తొచ్చాయి నాకు. ఆ ఆవేశానికి కారణం అర్ధమవుతోంది.

"అమ్మే లేకపోయేక, ఈ ఎదవల చేత మాటలు పడతా బతకాలా అనిపించింది గురు గారూ.. ఆఫీసోళ్ళు కాకినాడంపితే, రాత్రేం తోచక నాటకం చూసేను. 'ఓ తల్లి తీర్పు' .. మీకు గుర్తున్నాదా?" తలూపాను, నిలువుగా.

"ప్రెతి డైలాగూ గుర్తే.. ఎన్ని చప్పట్లు గురు గారూ.. అది చూసేక నాకూ చప్పట్లు కొట్టించుకోవాలనిపించింది.. నాటకాల్లో జేరాలనిపించింది..చచ్చేం సాధిత్తాం, బతికి చూపించాలి కానీ అనుకున్నాను మీ నాటకం చూసేక," మాట్లాడ్డం ఆపి ఓ గుక్క తాగాడు.

"మీరు ఒక్క మాటకూడా అడక్కుండా నాటకాల్లో చేర్చుకున్నారు. చెప్పకపోటవే, నా జ్యేస చప్పట్ల మీదే.. ఏ డైలాగు ఎలాగ చెప్తే చప్పట్లడతాయా అని చూసేవోడిని. జనం చప్పట్లు కొడతంటే నన్ను నానామాట్లన్న కొడుకులందరూ వొచ్చి చప్పట్లు కొడతన్నట్టుగా ఉండేది నాకు.." క్షణం ఆగాడు.

"ఆర్టిస్టులు ఇబ్బంది పడతన్నారని తెల్సు గురు గారూ.. కానీ నాకు పడే చప్పట్లే నాకు ముఖ్యెం అనిపించేది.. ఇదంతా చెంద్ర ఒచ్చేవొరకూ... చెంద్ర.. చెంద్రేం చేసిందో చూసేరా గురు గారూ.." ఉన్నట్టుండి నా ఒళ్లో తలపెట్టుకుని భోరుమన్నాడు వాడు. వాడి తల నిమిరాను.. వెక్కిళ్ళు పెడుతున్నాడు స్వామి.

"ఒరే.. లేవరా.. లేచి మంచినీళ్ళు తాక్కొంచం.." కాస్త గట్టిగానే చెప్పాను. వాడు లేచి మొహం తుడుచుకున్నాడు.

"చెంద్రతో కలిసి స్టేజీమీద నాటకం ఆడుతుంటే, ఈ మనిషి మెచ్చితే చాలు కదా అనిపించేసింది గురు గారూ.. జనం చప్పట్లు లెక్కెయ్యడం మానేసేను.. చెంద్రేవంటదో అది చాలన్న లెక్కలోకొచ్చేసేను.."

"...ఇచిత్రం చెప్పనా గురు గారూ.. ఒకానొకప్పుడు జెనం నన్ను నాలుగు మాట్లంటే చచ్చిపోవాలనుకున్నాను.. చెంద్ర నేను కలిసుంటం చూసి నలుగురూ నాలుగు మాట్లంటే.. 'ఇంకో నాలుగనిపించాలీళ్ళచేత' అనిపించేది నాకు.." గ్లాసందుకుని ఓ గుటకేశాడు.

"చెంద్రేనాడూ పెళ్లి మాటెత్తలేదు.. అయితే ఏటి గురు గారూ.. మాకన్నా బాగా బతికిన మొగుడూ పెళ్ళాల్ని చూపించండి చూద్దాం.. ఈ దేవుడనే వోడున్నాడు చూడండి.. ఆణ్ణామీద పగబట్టేడు.. దాన్ని తీసుకుపోయేడు..." వెక్కిళ్ళు పెట్టేడు స్వామి.

నేను మాట్లాడాల్సిన సమయం వచ్చిందనిపించి గొంతు సవరించుకున్నాను. "దానికి అర్దాయుష్షు పెట్టేడ్రా భగవంతుడు.. మన చేతుల్లో ఏముంది చెప్పు? నీకు మేవందరం ఉన్నావని మర్చిపోకు. ఉజ్జోగానికి సెలవు పడేసి హైదరాబాద్ ఒచ్చెయ్.." ఒక్క క్షణం ఆగాను, వాడేమన్నా అంటాడేమో అని.

చంద్రమ్మ పోయినప్పటి నుంచీ వాడు మనుషుల్లో లేడు. పడవ బరువుగానే సాగుతోంది. ఒడ్డున వెలుగుతున్న వీధి దీపాలు దగ్గరగా కనిపిస్తున్నాయి.

"ఒక్కడివీ  ఇక్కడెందుకురా.. ఇక్కడున్నంత సేపూ చంద్రమ్మే గుర్తొస్తుంది నీకు.. మనాళ్ళు కొందరు టీవీ సీరియళ్ళలో ఉన్నారు.. నీలాంటి వాడు కావాల్రా వాళ్లకి. అంతా ఒకట్రెండు టేకుల్లో అయిపోవాలి. మన్నాటకాలు మనకెలాగా ఉంటాయ్.. అన్నీ చూసుకోడానికి మేవందరం ఉన్నాం.. నామాట విని నాతో వచ్చేయ్..." నా మాటలు పూర్తవుతూనే లేచి కూర్చున్నాడు వాడు.

"ఎక్కూ తాగేస్తన్నానని తెల్సు గురు గారూ.. ఇదే లాస్టు పెగ్గు.. కాదనకండి.." బతిమాలేడు.

ఇప్పుడు చెప్పినా వినడు వాడు. చెప్పాలని కూడా అనిపించలేదు నాకు. నా దృష్టంతా వాడు ఏం చెబుతాడా అన్నదానిమీదే ఉంది. వాడు వస్తానంటే నాకన్నా సంతోషించేవాడు లేడు. చంద్రమ్మ విషయం తెలియగానే 'స్వామినిక్కడికి తీసుకొచ్చేయండి' అని మావాళ్ళందరూ ముక్త కంఠంతో చెప్పి సాగనంపారు నన్ను. 

"జెనం చప్పట్ల కోసం నాటకాల్లోకొచ్చేను గురు గారూ.. తర్వాత, చెంద్ర కోసవే నాటకాలేసేను.. ఏ వేషం ఏసినా, ఏ డైలాగు చెప్పినా అదేవంటాదో అనే జ్యేస. చప్పట్లు, ప్రైజుల కన్నా దాని మాటే ముక్యెవైపోయింది.. అలాగలాటు పడిపోయేను.." చివరి గుక్క తాగాడు.

"మీరంటే నాకు చాలా గౌరం గురు గారూ.. మీ మాట తీసెయ్యాల్సి వొస్తాదని ఏనాడూ అనుకోలేదు.. కానీ.. కానీ.. చెంద్ర లేకపోయేక నేనింక మొకానికి రంగేసుకోలేను..నావల్ల కాదు..." అంటూనే పరుపు మీదకి ఒరిగిపోయాడు.

చిన్న కుదుపుతో ఒడ్డున ఆగింది పడవ. రేవులో ఉన్న గుంజకి పడవని కట్టేసి మా దగ్గరికి వచ్చాడు వీర్రాజు. సరంజామా అంతా సంచిలో వేసి అందించాను. అందుకోడానికి ముందు, రెండుచేతులూ పైకెత్తి స్వామికి దణ్ణం పెట్టాడు వీర్రాజు. వాడిని లేవదీశాడు నెమ్మదిగా.

"నా కదలాటిది బారతంలో ఉన్నాదా గురు గారూ?" కళ్ళు సగం తెరిచి అడిగాడు స్వామి.

మరో మబ్బులగుంపు చంద్రుణ్ణి  కప్పేసింది.

(అయిపోయింది)