నవ్వినా కన్నీళ్ళే..

ఒకటి కాదు.. రెండు కాదు.. పద్దెనిమిదేళ్ళ నా నిరీక్షణ ఫలించింది. అవును 'నవ్వినా కన్నీళ్ళే..' అనే నవల కోసం నేను అక్షరాలా పద్దెనిమిదేళ్ళు ఎదురు చూశాను.. ఎన్నో చోట్ల వెతికాను.. యెంతో మందిని అడిగాను. చివరికి చాలా యాదృచ్చికంగా నిన్న సాయంత్రం నా కంట పడింది ఈ పుస్తకం. ఇంతకీ ఏమిటీ నవల ప్రత్యేకత? సమాధానం ఒకే ఒక్క మాట.. ఈ నవల ఆధారంగానే 'సీతారామయ్య గారి మనవరాలు' అనే సినిమా తీశారు.

మొదటిసారి సినిమా చూడడం పూర్తవ్వగానే నేను చేసిన మొదటి పని కథ ఎవరిదీ అని ఎంక్వయిరీ చేయడం. 'మానస' రాసిన 'నవ్వినా కన్నీళ్ళే..' నవల ఆధారం గా సినిమా తీశారని తెలిసింది. అది మొదలు ఆ నవల చదవాలని ప్రయత్నం. ఆ నవల 'ఆంధ్ర ప్రభ' లో ప్రచురించారని తెలిసి ఆ దిశగానూ ప్రయత్నాలు చేశాను..ప్చ్.. దొరకలేదు. గత పద్ధెనిమిదేళ్ళలోనూ సినిమాని వందల సార్లు (అక్షరాలా కొన్ని వందల సార్లు) చూశాను.. టైటిల్స్ చూసిన ప్రతిసారీ ఒకటే అసంతృప్తి.. నవల చదవలేక పోయాను కదా అని..

నిన్న సాయంత్రం పుస్తకాల షాపుకి వెళ్లి, ముందుగా అనుకున్న రెండు పుస్తకాలూ తీసుకుని, కొత్తగా ఇంకేం వచ్చాయా అని చూస్తున్న సమయంలో బాపు కవర్ పేజీతో వచ్చిన ఓ బరువైన పుస్తకం నా దృష్టిలో పడింది. పుస్తకం పేరు 'మదర్పిత...తాంబూలాది...' కథల సంపుటం. రచన 'మానస' . బుర్రలో బల్బు వెలిగింది.. నేను వెతుకుతున్న మానస ఈ మానస ఒక్కరే అయితే తప్పకుండా 'నవ్వినా కన్నీళ్ళే..' గురించిన వివరం ఈ పుస్తకంలో దొరుకుతుంది.

ఓ పక్కగా నిలబడి ముందుమాట చదువుతూ, ఎగిరి గంతెయ్యాలనే కోరిక బలవంతంగా అణచుకున్నాను. ముందుమాట లోనే నాక్కావలసిన వివరం దొరికేసింది.. అంతే కాదు.. అదే పుస్తకం చివర్లో ఆ చిన్న నవలనీ జత చేశారన్న తీపి కబురు కూడా . తర్వాత నేను ఏంచేశానో వివరంగా రాయక్కర్లేదు.. ఓ నవలని సినిమాగా తీసినప్పుడు చాలా మార్పులు, చేర్పులు చేస్తారాన్ని విషయాన్ని బాగా గుర్తు చేసుకుని చదవడం మొదలు పెట్టాను.

కథానాయిక సమీర పాతికేళ్ళ అమ్మాయి. బెజవాడ లోని తాతగారింట్లో తన మేనత్త కూతురి పెళ్ళికి అమెరికా నుంచి వస్తుంది. పెళ్ళికూతురు మినహా మిగిలిన బంధువులంతా ఆమెని ఆహ్వానించడానికి రైల్వే స్టేషన్ కి వెళ్తారు. మద్రాస్ విమానాశ్రయంలో ఆమెని రిసీవ్ చేసుకోడానికి వెళ్ళిన పెద్ద బావ సుందర్ ఇంటి పరిస్థితి అంతా వివరంగా చెబుతాడు సమీరకి.

తాతగారు పరంధామయ్య (ఈ పేరు సాహిత్యం లో మాత్రమే కనిపిస్తుంది) ఎనభై కి దగ్గర్లో ఉంటే బామ్మ అనసూయమ్మకి డెబ్బై దాటేశాయి. సమీర తలిదండ్రులు ఇండియా వదిలి వెళ్ళిపోడానికి కారణం ఆమె తండ్రి పెద్దల ఇష్టానికి వ్యతిరేకంగా వర్ణాంతర వివాహం చేసుకోవడమే. తాతగారు మనవరాలికి కుటుంబంలో కలుపుకోలేరు, ఆమె తల్లిది వేరే కులం అన్న కారణంగా..

బామ్మగారికి మాత్రం సమీరని సుందర్ కి ఇచ్చి పెళ్లి చేయాలని ఉంటుంది. ఇందుకోసం ఒక వృధా ప్రయత్నం కూడా చేస్తుంది ఆవిడ. సుందర్, అతని తమ్ముళ్ళ ప్రేమ కథలు, సమీర కాలేజీ లెక్చరర్ గా పనిచేయాలనుకోవడం, అక్కడి సమస్యలు, ఆమె మేనమామ రాజశేఖరం కుటుంబం.. ఇలా నవల్లో ఎన్నో కొత్త పాత్రలు, కొత్త సన్నివేశాలు ఉన్నాయి.

తాతయ్య-బామ్మ లతో మనవరాలి అనుబంధాన్ని రేఖామాత్రంగానే స్పృశించారు. అనసూయమ్మగారి హఠాన్మరణంతో యోగిగా మారిపోతారు పరంధామయ్యగారు. సమీర తలిదండ్రులు ఎనిమిదేళ్ళ క్రితం జరిగిన ప్రమాదం లో మరణించారన్న నిజం సుందర్ కి తెలియడమే నవల ముగింపు. ఊహించినట్టుగానే నవలకీ, సినిమాకీ చాలా భేదం ఉంది. అయితేనేం.. ముందుమాటలో అవసరాల రామకృష్ణారావు చెప్పినట్టు 'నవ్వినా కన్నీళ్ళే..' నవల లేకపొతే 'సీతారామయ్య గారి మనవరాలు' సినిమా లేదు.

దాదాపు ముప్ఫయ్యేళ్ళ క్రితం రాసిన ఈ నవల అప్పట్లో 'ఆంధ్రప్రభ' నిర్వహించిన నవలల పోటీల్లో బహుమతి గెలుచుకుంది. 'మానస' అన్నది రచయిత ఉన్నవ వెంకట హరగోపాల్ కలం పేరు. స్టేట్ బ్యాంకులో వివిధ హోదాల్లో పనిచేసి రిటైరైన హరగోపాల్ తన భార్య 'మానస' పేరు మీద రాశారీ నవలని అప్పట్లో. ఈ నవలని సినిమా కథగా మార్చి యెంతో మందిని కలవడం, చివరికి క్రాంతికుమార్ సినిమా గా తీయడం, ఆనాటి తన అనుభవాలు, అనుభూతులు ముందుమాటలో రాసుకున్నారు రచయిత.

నాకైతే నవల చదువుతున్నంత సేపూ సినిమా కోసం కీరవాణి చేసిన నేపధ్య సంగీతం చెవుల్లో వినిపిస్తూనే ఉంది. దానికి తోడు మొన్నరాత్రే సినిమాని మరో సారి చూశాను, కాకతాళీయంగా.. ఈ నవలతో పాటుగా 'మదర్పిత..తాంబూలాది..' తో సహా నలభై కథలున్నాయి.. వాటన్నింటినీ చదవాల్సి ఉంది, వరుసగా... ('మదర్పిత..తాంబూలాది..' పేజీలు 422, వెల 200, అన్ని ప్రముఖ పుస్తకాల షాపులు)