సీతారామయ్యగారి మనవరాలు

(తొలి ప్రచురణ: నవతరంగం వెబ్సైట్, నవంబర్ 6, 2008) 

సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అంతగా పెరగక పోవడం కూడా అప్పుడప్పుడు మంచి సినిమాలు రావడానికి కారణం అవుతుందేమో. ఇప్పుడు ఉన్నట్టుగా పల్లెటూళ్ళలో కూడా టెలిఫోన్ లు, ప్రతి మూడో మనిషి దగ్గర మొబైల్ ఫోన్లు పదిహేడేళ్ళ క్రితం ఉండి ఉంటే మనమంతా 'సీతారామయ్యగారి మనవరాలు' అనే 'తెలుగు' సినిమాను మిస్ అయ్యేవాళ్ళం కదా! ఆర్ద్రత నిండిన కథ, కథనం, పాత్రోచిత నటన, కథనానికి ప్రాణం పోసే సంగీతం ఈ సినిమా ని క్లాసిక్ గా మార్చాయి. నా స్నేహితుల్లో కొందరు దీనిని 'చివరి తెలుగు సినిమా' అని అంటుంటారు. కథగా చెప్పాలంటే ఇది మూడులైన్ల కథ. ఇచ్చిన మాటకి ప్రాణంఇచ్చే తండ్రికి, ప్రేమించిన అమ్మాయికి అన్యాయం చేయలేని కొడుక్కి మధ్య ఏర్పడిన కమ్యూనికేషన్ గ్యాప్. ఫలితంగా ఆ కొడుకు కుటుంబానికి దూరం అవడం, తిరిగి తన కూతురి ద్వారా కుటుంబాన్ని కలుసుకోవాలను కోవడం. క్రాంతి కుమార్ దర్శకత్వం, కీరవాణి సంగీతం, నాగేశ్వర రావు, రోహిణి హట్టంగడి, మీనాల నటన ఈ సాధారణ కథ ఓ అసాధారణ సినిమా గా రూపు దిద్దుకోడానికి తోడ్పడ్డాయి.

'మానస' రాసిన 'నవ్వినా కన్నీళ్ళే' నవల ఆధారంగా (ఈ నవల ఎక్కడ దొరుకుతుందో ఎవరికైనా తెలిస్తే తెలియజేయగలరు)  ఈ సినిమా రాష్ట్ర ప్రభుత్వ నంది అవార్డులను అందుకుంది. అంతకు మించి, ప్రేక్షకుల నుంచి లభించిన  ఆదరణ 'మంచి సినిమా' భవిష్యత్తు పట్ల ఆశలు రేకెత్తించింది. కథాస్థలం గోదావరి తీరంలోని 'సీతారాంపురం' అనే గ్రామం. ఆ ఊరిపెద్ద సీతారామయ్య (అక్కినేని), ఆయన భార్య జానకమ్మ (రోహిణి హట్టంగడి) కొడుకు శ్రీనివాస మూర్తి (రాజా). "మా సీతారాంపురం గ్రామానికి విచ్చేసిన మీకందరికీ స్వాగతం" అనే బాలు వ్యాఖ్యానంతో సినిమా ప్రారంభమవుతుంది. ముందే చెప్పినట్టు, పెళ్లి విషయంలో తండ్రి, కొడుకుల మధ్య వచ్చిన అభిప్రాయ భేదం కారణంగా కొడుకు తను ప్రేమించిన సుమతిని పెళ్లి చేసుకుని ఇల్లు విడిచి వెళ్ళిపోతాడు. 

ఇరవై ఏళ్ళ తరువాత అతని కూతురు సీత (మీనా) తన మేనత్త కూతురి పెళ్లికి సీతారాంపురం రావడంతో అసలు కథ ప్రారంభమవుతుంది. మనవరాలి పట్ల మనసులో ఎంతో ప్రేమ ఉన్నా దానిని వ్యక్తం చేయని తాతగారు, మనవరాలిలో తన కొడుకుని చూసుకుని మురిసిపోయే బామ్మ, సీత రాకతో ఆస్తిలో తనకి వాటా రాదేమోనని బెంగ పడే ఇంటి అల్లుడు (తనికెళ్ళ భరణి) ఆమెకి తన కొడుకునిచ్చి పెళ్లి చేయడం ద్వారా సీతారామయ్య ఆస్తిని సొంతం చేసుకోవాలనుకునే అతని వియ్యంకుడు వీరభద్రయ్య (కోట)ల ప్రయత్నాలతో కథ సాగుతూ ఉంటుంది.

అమెరికా నుంచి శ్రీనివాస మూర్తి ఫ్రెండ్ (మురళీ మోహన్) రావడంతో సీత తల్లితండ్రులు ఓ ప్రమాదంలో చనిపోయారనే విషయం ప్రేక్షకులకు తెలుస్తుంది. ఆ నిజాన్ని సీత తన తాతయ్యకి ఎలా చెప్పిందన్నది చిత్రం ముగింపు. ఇది తెలుగుదనం ఉన్నకథ. నేపధ్యం గోదావరి ప్రాంతం కావడంతో అక్కడి భాష, సంస్కృతులను సినిమాలో ఉపయోగించారు. బరువైన పాత్రల్లో నటించడం అక్కినేని కి కొత్త కాదు. ఈ సినిమాలో ఆయన తొలిసారి విగ్ లేకుండా నటించారు. బాలనటిగా సినిమాల్లోకి వచ్చిన మీనాకి నాయికగా ఇది తొలి సినిమా. సీనియర్లతో సమానంగా నటించి ప్రసంశలు అందుకుంది.

నాకు ఈ సినిమాలో బాగా నచ్చిన పాత్ర జానకమ్మ. భర్త, కొడుకు మధ్య నలిగిపోయే ఇల్లాలిగా రోహిణి హట్టంగడి నటన అసామాన్యం. ఆమె మాతృభాష తెలుగు కాకపోయినా, భాషను, పాత్రను బాగా అర్ధం చేసుకుని నటించారు.  అమాయకత్వం, ఆపేక్ష కలబోసిన పాత్ర. ముఖ్యంగా 'మౌన వ్రతం' సీన్లో ఆవిడ నటన చూసి తీరాలి. 'షష్టిపూర్తి' సీన్లో నిండుముత్తైదువగా చాలా  సహజంగా కనిపిస్తారు. ఐతే ఆ పాత్రను అర్ధాంతరంగా ముగించారనిపిస్తుంది.  'సుబ్బరాజు' అనే ఓ చిన్న పాత్రలో దాసరి కనిపిస్తారు. ఈ పాత్ర పట్ల ఆయన ఇష్టం, తర్వాతి కాలంలో ఆయనచేత 'సుబ్బరాజు గారి కుటుంబం' అనే సినిమా తీయించింది. భరణిది కామెడీ విలనీ కాగా సుధాకర్ ది కమెడియన్ పాత్ర. 'మాయబజార్' లో పాట పేరడీ కూడా ఉంది అతనిపై.

గణేష్ పాత్రో ఈ సినిమాకి తేలిక గా ఉండే పదాలతో బరువైన సంభాషణలు రాసారు. "నాన్న మన దగ్గరికి రారు తాతయ్యా, మనమే ఆయన దగ్గరికి వెళ్ళాలి" లాంటి సంభాషణలు కదిలిస్తాయి. క్రాంతికుమార్లో ఉన్న మంచి దర్శకుడిని తెలుగు సినిమాపరిశ్రమ సరిగా ఉపయోగించుకో లేదేమో అనిపిస్తుంది ఈ సినిమా చూశాక.  మనవరాలిపట్ల పైకి కఠినంగా ఉంటూనే, సీతారామయ్య తన ప్రేమని రహస్యంగా ప్రదర్శించే సన్నివేశాలు, మనవరాలు తెచ్చిన వీడియోలో కొడుకుని ఆత్రంగా చూసుకోవడం, జానకమ్మ చనిపోయిన తర్వాత "మీనాన్న వెంటనే రావాలమ్మా సీతా" అని చెప్పే సన్నివేశం, ఏంచేయాలో తెలియక గోదారి ఒడ్డున సీత పిచ్చిగా పరిగెత్తే సన్నివేశం...ఇలా చాలా సన్నివేశాలను ప్రేక్షకులపై బలమైన ముద్ర వేసేవిధంగా చిత్రీకరించారు. అలాగే చాలా బరువుగా ఉండే క్లైమాక్స్ సన్నివేశం కూడా.

ఈ సినిమాలో సీత డైరీని సీతారామయ్య చదివి నిజం తెలుసుకోవడం అనే సీన్ ని ఆ తరువాత చాలా సినిమాల్లో కాపి చేసారు. (ఇంక్లూడింగ్ 'గోదావరి'). స్ట్రయిట్ నేరేషన్లో సాగే ఈ సినిమా (మధ్యలో ఓ చిన్న ఫ్లాష్ బ్యాక్)  బాలు వ్యాఖ్యానం తోనే  ముగుస్తుంది. ఈ సినిమాను 'ఉధార్ కి జిందగి' పేరుతో హిందీలో తీసారు. తాతయ్య పాత్రను జితేంద్ర, మనవరాలిగా కాజోల్ నటించారు. ఆ తరువాతి కాలంలో అగ్ర నాయికగా ఎదిగిన కాజోల్ కి ఇది తొలి చిత్రం. అక్కడ ఈ సినిమా విజయం సాధించలేదు.  తల్లిని, తండ్రిని కోల్పోయిన ఓ టీనేజ్ అమ్మాయి ఆ రహస్యాన్ని తన తాతయ్య దగ్గర ఎలా దాచగలిగిందన్నది అర్ధంకాదు. శ్రీనివాసమూర్తి చనిపోతూ, "ఈ వార్త తాతయ్యని బాగా ప్రిపేర్ చేసి చెప్పమ్మా" అని సీత నుంచి మాట తీసుకుంటాడు. కానీ, సీత అలాంటి ప్రయత్నం ఎప్పుడూ చేయలేదు. 

కథ, కథనాలపట్ల చూపిన శ్రద్ధ, హాస్యంపై చూపలేదని అనిపిస్తుంది. హాస్యం కొన్నిచోట్ల ముతకగా మరికొన్ని చోట్ల పేలవంగా ఉంటుంది. 'నువ్వు-నేను' సినిమాతో 'తెలంగాణా' శకుంతలగా అందరికి తెలిసిన నటి, ఈ సినిమాలో కోటకి సుబ్మిసివ్ భార్యగా హాస్యపాత్ర పోషించింది. సంగీతాన్ని గురించి చెప్పకుండా ఈ సినిమా గురించి చెప్పడం పూర్తికాదు. క్రాంతికుమార్ చేసిన బొమ్మకి కీరవాణి తన సంగీతంతో ప్రాణం పోశారు. మొత్తం పాటల్లో 'పూసింది పూసింది పున్నాగ' పాట అంటే కీరవాణికి ప్రత్యేకమైన ఇష్టం అనుకుంటా. అదే ట్యూన్ ని కొంచం మార్చి 'అన్నమయ్య' లో 'ఏలే ఏలే మరదలా' పాట చేశారు. 'కలికి చిలకల కొలికి' పాటలో మేనత్త- కోడలి మధ్య అనురాగాన్ని చిత్రించిన తీరు గుర్తుండి పోతుంది. ఇక నా ఛాయస్ 'బద్దరగిరి రామయ్య...' విషాద గంభీరంగా సాగుతుందీ పాట/కీర్తన. 'షష్టిపూర్తి' పాటలో జిక్కి గొంతు వినిపిస్తుంది 'ఆ పైన ఏముంది..' అంటూ.

సినిమా తాలూకు మూడ్ ని క్రియేట్ చేయడంలో నేపధ్య సంగీతానిది కీలక పాత్ర. ఒక్కసారి ఈ సినిమాని మ్యూట్ లో చుడండి, బ్యాక్ గ్రౌండ్ మ్యూజిక్ ప్రాధాన్యత ఏమిటో అర్ధం అవుతుంది. ఈ సినిమా సాధించిన విజయం పుణ్యమా అని ఇలాంటి కథ, కథనాలతో ఓ అరడజను సినిమాలు వచ్చాయి అప్పట్లో. కానీ అవేవీ పెద్దగా విజయం సాధించలేదు. ఈ సినిమా ప్రభావం గురించి ఒక మాట చెప్పాలి. అంతవరకు ఎవరైనా అమ్మాయి లంగావోణీలో కనిపిస్తే 'బాపు బొమ్మలా ఉంది' ఆనేవారు. ఈ సినిమా విడుదలయ్యాక 'సీతారామయ్యగారి మనవరాలిలా ఉంది' అనడం మొదలు పెట్టారు. ఎంత చెప్పినా ఇంకా చెప్పాల్సింది మిగిలిపోయింది అనిపించడం కూడా ఈ సినిమా ప్రత్యేకత అనుకుంటా!