పోలిస్వర్గం

దీపావళి బాణాసంచా అంతా ఆనందంగా కాల్చేసి భోజనం కానిచ్చి ముసుగుతన్ని పడుకున్నానా.. అసలే చలికాలం అవడం వల్ల వెంటనే నిద్ర పట్టేసిందా.. బుగ్గ మీద చల్లటి చెయ్యి తగలడం తో మెలకువ వచ్చేసింది. అప్పుడు నాకు ఏడేళ్ళు. ఆ చెయ్యి అమ్మది. అమ్మేమీ మాట్లాడకుండానే నాకు విషయం అర్ధమయిపోయింది. కప్పుకున్న దుప్పటినే నెత్తి మీదనుంచీ ముసుగులా వేసుకుని, ఓ చేత్తో చివర్లో ఇత్తడి తొడుగు తొడిగిన పేద్ద కర్రా, మరో చేత్తో లంతరూ పట్టుకుని బయలుదేరాను. నా వెనుక పూజ సామాన్ల బుట్టతో అమ్మ.

చప్పుడవకుండా తలుపు దగ్గరగా వేసి, ఇంటి ముందు రోడ్డు దాటగానే చెరువు. చెరువు గట్టు మీద మెట్లలా పరచిన రాళ్ళ మీద కర్ర చప్పుడు చేసుకుంటూ నేను.. లాంతరు వెలుగులో నా వెనుక జాగ్రత్తగా నడుస్తూ అమ్మ. అమ్మని ఒక నిమిషం ఆగమని సైగ చేసి, నేను చివరి మెట్టు వరకూ దిగి, కర్రతో రాళ్ళు తట్టి, నీళ్ళని రెండు మూడు సార్లు కదిపి, గట్టు మీదకి వచ్చి కూర్చున్నాను. మెట్ల మీద పాములేవైనా నిద్ర పోతూ ఉంటే ఆ చప్పుళ్ళకి చెర్లోకి వెళ్లిపోతాయన్న మాట.

నేనేమో చలికి పళ్ళు కొరుక్కుంటూ గట్టు మీద కూర్చున్నానా, అమ్మ 'కార్తీక దామోదరుడా.. మోక్షగుండ దామోదరుడా.. ' అనుకుంటూ నీళ్ళలోకి దిగి, మూడు మునకలు వేసి, తడి చీరతో గట్టు మీదకి వచ్చి లాంతరు వెలుగులో పూజ మొదలు పెట్టేస్తుంది. నేను కునికి పాట్లు పడుతూనే అమ్మ 'నైవేద్యంబిదిగో..' పాడేస్తుందేమో అని ఒక చెవి అటు వేసి ఉంచడం. ముందు రోజు సాయంత్రమే సంపాదించి పెట్టుకున్న అరటి దొప్పలో దీపం వెలిగించి అమ్మ ఆ పాట పాడుతూ గంట వాయించేస్తుందన్న మాట.

మరి నాకేంటి లాభం? అంటే.. ఉంది కదా.. ఇంట్లోనుంచి జాగ్రత్తగా తెచ్చిన చిన్న బెల్లం ముక్కని తమలపాకులో నైవేద్యం పెట్టేది దేవుడికే అయినా, 'ప్రసాదం' ఆరగించేది నేనే కదా.. నల్లటి చెరువు మీద తెల్లటి మంచు కురుస్తూ ఉంటుందా.. అరటి దొప్పలో వెలిగించిన దీపం మెరుస్తూ నీళ్ళలోకి వెళ్తుంటే ప్రసాదం చప్పరిస్తూ చూడడం భలేగా ఉంటుంది.. చెరువులో చేపలు దీపాన్ని ఎక్కువ దూరం వెళ్ళనివ్వవు.. దీపాన్ని తినడానికి ప్రయత్నించి ఆర్పేస్తాయి.. తప్పు తప్పు.. దీపం కొండెక్కిపోయింది అనాలి. దీపం కొండెక్కే వరకూ ఉండి, అప్పుడు ఇంటికి వెళ్ళాలి మేము. అది మొదలు కార్తీక మాసం నెల్లాళ్ళూ దిన చర్య ఇలాగే ఉండేది చిన్నప్పుడు.. అంటే నా ఐదో ఏటి నుంచి దాదాపు పదేళ్ళు.

ప్రసాదం ఒక్కటేనా? తెల్లవారు జామునే అమ్మకి సాయం వెళ్లాను కాబట్టి మరో అరగంటో, గంటో ఆలస్యంగా లేవొచ్చు. ప్రసాదం తో పాటు క్షీరాబ్ది ద్వాదశి కి, పున్నమికి, పోలిస్వర్గానికి ఐదేసి పైసల చొప్పున దక్షిణ కూడా దొరికేది. క్షీరాబ్ది ద్వాదశి రోజు తులసి కోట చుట్టూ దీపాలు వెలిగించేది అమ్మ. పున్నమికి అయితే ఇంటి పక్కనే జ్వాలా తోరణం జరిగేది. అంటే ఒక పేద్ద వెంటిని (ఎండుగడ్డి తో పేనిన లావుపాటి తాడు) తోరణంలా కట్టి వెలిగించి, మంటల్లోనుంచి దేవుడి పల్లకితో పాటు మూడు సార్లు 'హర హర మాహాదేవ' అంటూ తిరగాలన్న మాట. ఈ కార్యక్రమం రాత్రి పూట చంద్ర దర్శనం అయ్యాక జరుగుతుంది.

పున్నమి స్పెషల్ చలివిడి. అమ్మ ఉపవాసం ఉండి పిండి కొట్టి చలివిడి చేసుకునేది.. సారెల్లో పంచి పెట్టే చలివిడి కన్నా ఈ చలివిడి చాలా రుచిగా ఉండేది. కొంచం పెద్ద క్లాసుల్లోకి వచ్చాక కార్తీక మాసం నుంచి మరిన్ని లాభాలు పొందొచ్చని తెలిసింది. మామూలుగానే నాకు చిన్నప్పుడు సోమవారం బడికి వెళ్ళాలంటే భలే చిరాగ్గా ఉండేది.. ఆదివారం అంతా ఆటల్లో గడపడం వల్ల సోమవారం కూడా ఇంట్లో ఉండి పోవాలనిపించేది. కార్తీక మాసం ఐతే 'అమ్మా నేను కూడా ఉపవాసం ఉంటానమ్మా..' అంటే చాలు అమ్మ నా భక్తికి బోల్డంత మురిసిపోయి అయితే ఇవాళ బడి మానేయ్ అని అడక్కుండానే పర్మిషన్ ఇచ్చేసేది. హైస్కూలుకి వచ్చాక అమ్మకి కొంచం మస్కా కొట్టి దక్షిణ రోజూ ఇచ్చేలా ఏర్పాటు చేసుకున్నాను. అంటే రోజూ ఐదు పైసలన్నమాట.

మొదటి వారంలో ఉదయాన్నే లేవడం కొంచం ఇబ్బందిగా ఉండేది కానీ, త్వరలోనే అలవాటైపోయేది. ముఖ్యంగా అమ్మ చెర్లోకి వదిలిన కార్తీక దీపాన్ని ఎంతసేపైనా చూడాలనిపించేది. కార్తీక మాసానికి అలవాటు పడేలోగానే 'పోలిస్వర్గం' వచ్చేసేది.. అంటే మరేమిటో కాదు కార్తీక అమావాస్య. ఆరోజు తెల్లవారు జామున మా వీధి మహిళలంతా పిల్లలని తోడు తీసుకుని స్నానానికి వచ్చే వాళ్ళు, చెరువుకి. వాళ్ళంతా స్నానం, పూజ లో ఉంటే మేమంతా చలిమంటలు వేసుకునే వాళ్ళం. ఓ పక్క పూజలు అవుతుండగానే ఎవరి ప్రసాదం ఏమిటో ఎంక్వయిరీలు చేసుకునే వాళ్ళం.

పోలిస్వర్గం రోజున ఒక్కొక్కరూ రెండు మూడు రకాల ప్రసాదాలు పెట్టేవాళ్ళు. అరటిపండు ముక్కలు, జాంపండు ముక్కలు ఇలా అన్నమాట.. ఇక చలివిడి, వడపప్పు సరేసరి. పిల్లలందరం రాజ్యంగారి ప్రసాదం కోసం ఎదురు చూసేవాళ్ళం. వాళ్ళు కొంచం గొప్పవాళ్ళన్న విషయం ఆవిడ ఎప్పుడూ గుర్తు పెట్టుకునేవారు. అందుకే ప్రసాదాలు కూడా అందర్లా కాకుండా యాపిల్ ముక్కలు, కమలా ఫలం తొనలు ఇలా కొంచం ఘనంగా ఉండేవి. అంతేనా.. ఆవిడ దక్షిణ పది పైసలు మొదలు పావలా వరకూ ఉండేది, తీసుకునే పిల్లల వయసును బట్టి.

మిగిలిన రోజుల్లా కాకుండా, పోలిస్వర్గం రోజున ఒక్కొక్కరూ ముప్పై కి తక్కువ కాకుండా దీపాలు వదిలేవాళ్ళు. చెరువంతా భలే మెరిసిపోయేది దీపాలతో. పూజ అయ్యాక ఒక కథ చెప్పుకుని అప్పుడు దీపాలు వదిలేవాళ్ళు. ఆ కథ ఏమిటంటే ఒక ఊళ్ళో ఓ మడేలమ్మ ఉంటుంది. ఆవిడకి బోల్డంత భక్తి. కార్తీక మాసం నెల్లాళ్ళూ తెల్లవారు జామునే దగ్గర్లో ఉన్న నదికి వెళ్లి స్నానం చేసి, దీపం వదిలి ఇంటికి వచ్చేది. అయితే ఆవిడ చాలా గయ్యాళి. తన కోడలు 'పోలి' కి కూడా యెంతో భక్తి ఉన్నా, ఆ అమ్మాయిని స్నానానికి తీసుకెళ్ళేది కాదు. అత్తగారికి ఎదురు చెప్పలేక పోలి బోల్డంత బాధ పడేది.

అమావాస్య రోజున అత్తగారు స్నానానికి వెళ్ళాకా, ఒక్క రోజు కూడా దీపం వదల్లేక పోయానే అని పోలి బోల్డంత బాధ పడి, ఇంట్లోనే స్నానం చేసి, వంటింట్లో కవ్వం చివర ఉన్న వెన్నతో దీపం వెలిగించి ఊరందరి బట్టలూ ఉతికే మట్టి బాన లో నీళ్ళు నింపి అందులో దీపం వదులుతుంది. వెంటనే దేవుడు విమానంలో వచ్చి 'పోలీ నీ భక్తి కి మెచ్చాను.. స్వర్గానికి తీసుకెళ్తాను' అంటాడు. అప్పుడే నది నుంచి వచ్చిన అత్తగారు అడ్డుపడి 'మరి నేను రోజూ దీపం వదిలాను కదా' అని వాదిస్తుంది. అప్పుడు దేవుడు 'నాకు భక్తి ప్రధానం.. పోలి భక్తితో వదిలిన దీపమే గొప్పది..' అని చెబుతాడు. అప్పుడు పోలి 'మా అత్తగారిని కూడా తీసుకొస్తేనే నేను స్వర్గానికి వస్తాను' అంటుంది. దేవుడు వాళ్ళిద్దరినీ స్వర్గానికి తీసుకెళ్తాడన్న మాట.

ఈ కథ చెప్పి అమ్మ, అమ్మ ఫ్రెండ్సు అత్తగార్లు ఎన్ని బాధలు పెట్టినా కోడళ్ళు వాళ్ళ మంచే కోరతారు అని జోకులు వేస్తే, రాజ్యం గారిలాంటి వాళ్ళు తిరిగి ఏదో సమాధానం చెప్పేవాళ్ళు. మేమేమో 'మన గుర్రమ్మని వాళ్ళ కోడలే స్వర్గానికి తీసుకెళ్లాలన్న మాట' అనుకునే వాళ్ళం. 'అంబ నీకిదిగో హారతీ..' 'క్షీరాబ్ది కన్యకకు..' లాంటి పాటలు పాడి అప్పుడు దీపాలు వదిలేవాళ్ళు.

ఆవేళ బళ్ళో మేము ఎవరికి ఎవరు ఎన్ని డబ్బులిచ్చారో లెక్కలేసుకునే వాళ్ళం. నాకోసారి పోలిస్వర్గం కథ విన్నాక ఓ డౌటు వచ్చింది. ఆడ వాళ్ళిద్దరూ స్వర్గానికి వెళ్ళారు సరే.. మరి వాళ్ళింట్లో మగవాళ్ళకి స్వర్గం వద్దా? అని. ఇంటికొచ్చాక అమ్మని ఈ డౌట్ అడిగితే, నాన్న విని 'అత్తా కోడలూ స్వర్గానికి వెళ్ళిపోతే మగాళ్ళకి ఇంక ఇల్లే స్వర్గం..' అన్నారు. ఆ జోకు అర్ధం కావడానికి మరి కొన్నేళ్ళు పట్టింది నాకు.