ఎ'వరి'కోసం?

"వ్యవసాయం దండుగ" అంటూ అల్లప్పుడెప్పుడో చంద్రబాబు నాయుడు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు చెప్పిన మాట నిజమే అనిపిస్తోంది. లేకపొతే, అంచనాలకి మించి దిగుబడులు సాధించినా పంటకి వస్తున్న ధర కనీసం పెట్టుబడులకి తగ్గట్టుగా లేకపోవడం అన్నది ఎందుకు జరుగుతుంది? బస్తా ధాన్యం అమ్మకానికి పెడితే వచ్చే ధర ఒక రోజు ఇద్దరు కూలీలకి చెల్లించాల్సిన కూలీ మొత్తం కన్నా తక్కువగా ఉన్నప్పుడు వ్యవసాయం పండుగ ఎలా అవుతుంది?

గడిచిన ఖరీఫ్ సీజన్ లో పంట చేతికి వచ్చే సమయంలో కురిసిన అకాల వర్షాలు రైతులకి తీవ్ర నష్టాన్ని మిగిల్చాయి. అందుకు ఊరటగానా అన్నట్టు ప్రస్తుత రబీ సీజన్ ధాన్యం దిగుబడి అంచనా మన రాష్ట్రంలో అక్షరాలా వంద లక్షల టన్నులు. ప్రస్తుత పంట తో పాటుగా, గడిచిన పంటకోసం చేసిన అప్పులు తీర్చుకుని కొద్దో గొప్పో మిగుల్చుకోడానికి గొప్ప అవకాశం. ప్రకృతితో ఆడిన జూదంలో ఎక్కువసార్లు ఓడిపోయే రైతు ఈసారి గెలిచాడు. కానీ ఏం లాభం, ప్రభుత్వం చేతిలో ఓడిపోతున్నాడు.

బస్తా ధాన్యానికి ఏడొందల రూపాయలకి మించి ధర పలకడం లేదిప్పుడు. పంటకోత, నూర్పిళ్ళ కోసం కూలీలకి చెల్లించిన రోజుకూలీ తల ఒక్కింటికీ మూడు వందల యాభై రూపాయలు. కూలీ ఒక్కటేనా? ఎరువులూ, పురుగు మందులూ అన్నింటి ధరలూ పైపైకే ప్రయాణం చేస్తున్నాయి. నష్టపోయిన పంటకి గాను ప్రభుత్వం నుంచి పరిహారం వస్తుందో, రాదో తెలియని పరిస్థితి. అటు ప్రభుత్వంలో వారిని మచ్చిక చేసుకునే తెలివితేటలు కానీ, ఇటు కళ్ళంలో పంటని తగలబెట్టే తెగింపు కానీ లేకపోవడం వల్ల మంచి రోజుల కోసం ఆశగా ఎదురు చూస్తున్నాడు మన రైతు.

ధర ఎందుకు రావడం లేదు? ఎందుకంటే రాష్ట్రంలో ఇప్పటికే ధాన్యం నిల్వలు పేరుకుపోయి ఉన్నాయి. నలభైలక్షల టన్నుల ధాన్యం గోదాముల్లో మగ్గుతోంది. పక్క రాష్ట్రాలకి గానీ, విదేశాలకి గానీ ధాన్యం ఎగుమతి చేయడాన్ని నిషేధిస్తూ ప్రభుత్వం గతంలో ఇచ్చిన ఆదేశాలు అమల్లో ఉన్న కారణంగా మన ధాన్యం మన గోదాముల్లోనే మగ్గుతోంది. ఇప్పుడు కొత్తగా వస్తున్న పంటని ఎక్కడ నిల్వ చేయాలన్నది మొదటి సమస్య. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చొరవ చేసి కేంద్రంతో మాట్లాడి రైల్వే వేగన్లకి అనుమతి తీసుకుని ఉంటే వాటిలో నిల్వ చేసుకునే అవకాశం ఉండేది. కానీ, కనుచూపు మేరలో వేగన్లు వచ్చే సూచనలేవీ కనిపించడం లేదు.

ఇప్పుడు రైతుల పరిస్థితి ఏమిటంటే, చేతినిండా పంట ఉంది. ఈ పంటని మంచి ధరకి అమ్మితే చేసిన అప్పులు తీర్చుకుని, కొత్త పంటకి పెట్టుబడులు సిద్ధం చేసుకోవచ్చు. కానీ, ఉన్న పంటని ప్రభుత్వం కొనదు, మరొకరికి అమ్మనీయదు. ఈనేపధ్యంలోనే ప్రణాళికా సంఘం దేశంలోని రైతుల స్థితిగతుల మీద నివేదిక విడుదల చేసింది. దేశం మొత్తం మీద ఉన్న రైతుల్లో 48.5 శాతం మంది అప్పుల్లో ఉన్నారు. రాష్ట్రాలకి వస్తే ఆంధ్ర ప్రదేశ్ అగ్ర స్థానంలో ఉంది. ఈ నివేదిక ప్రకారం మన రైతుల్లో అక్షరాలా ఎనభైరెండు శాతం మంది ఋణవలయంలో విలవిలలాడుతున్నారు.

ఇక ప్రభుత్వం నుంచి వ్యవసాయ రంగానికి అందుతున్న సబ్సిడీల పరిస్థితి దినదిన గండంగానే ఉంది. ఏ సబ్సిడీని ఎప్పుడు ఎత్తేస్తారో తెలియని అయోమయం కొనసాగుతోంది. పంటల బీమా అతికొద్ది మందికి మాత్రమే అందుబాటులో ఉంది. వ్యవసాయానికి సంబంధించి చాలా సమస్యలు కౌలురైతుల సమస్యతో ముడిపడి ఉన్నాయి. కౌలురైతుల హక్కుల విషయంలో ప్రభుత్వం ఎటూ చెప్పడం లేదు. ఇదే అనిశ్చితి కొనసాగితే మాత్రం వ్యవసాయం భవిష్యత్తు ప్రశ్నార్ధకం కావడం ఖాయంగా కనిపిస్తోంది.