బంగారు మురుగు

అనగనగా ఓ బామ్మ, మనవడు. ఆ బామ్మకి కాశీ, రామేశ్వరం అన్నీ మనవడే. మనవడికి అమ్మ, నాన్న, చుట్టం, పక్కం అన్నీ బామ్మే. బామ్మది కలిగిన కుటుంబం. కొడుక్కీ, కోడలికీ విపరీతమైన దైవ భక్తి. ఎప్పుడూ పూజా పునస్కారాలూ, మడీ ఆచారాలూ. వాళ్ళిల్లు స్వాములార్లకీ, పీఠాధిపతులకీ విడిది. అందుకే ఆ ఇంట్లో బామ్మదీ, మనవడిదీ ఓ జట్టు. వాళ్ళిద్దరూ ఒకే కంచంలో తింటారు. ఒకే మంచంలో పడుకుంటారు.

ఆరేళ్ళ మనవడిని వీపున వేసుకుని, అతగాడు సగం నిద్రలో జోగుతుంటే, దేవుళ్ళందరికీ మేలుకొలుపులు పాడుతూ, గుమ్మం ముందు ముగ్గులు తీర్చి దిద్దడంతో బామ్మగారి దినచర్య ప్రారంభమవుతుంది. "మేలుకొలుపులూ మనకోసమే, చక్రపొంగలీ మనకోసమే.." అంటుందావిడ చమత్కారంగా. "దయ కంటే పుణ్యం లేదు. నిర్దయకంటే పాపం లేదు. చెట్టుకి చెంబెడు నీళ్ళు పోయడం, పక్షికి గుప్పెడు గింజలు చల్లడం, పశువుకి నాలుగు పరకలు వేయడం, ఆకొన్న వాడికి పట్టెడు అన్నం పెట్టడం..." ఇది ఆవిడ సిద్ధాంతం.

పెరట్లో ఉండే బాదం చెట్టు బామ్మా మనవాళ్ళ స్థావరం. రోజులో ఎక్కువసేపు వాళ్ళు కాలం గడిపేది ఆ చెట్టు కిందే. తను కాపురానికి వచ్చేటప్పుడు మూడే బుల్లి బుల్లి ఆకులతో ఉండే బాదం మొక్కని తనతో తెచ్చిన బామ్మ, దానిని పెంచి పెద్ద చేసింది. ఇప్పటికీ చెంబెడు నీళ్ళు దాని మొదట్లో పోస్తుంది. నీడన కట్టేసిన ఆవుకి పరకలు వేస్తుంది. బాదం కాయలు వైనంగా కొట్టి మనవడికి తినిపిస్తుంది. బాదం ఆకులతో విస్తళ్ళు కుడుతుంది.

బామ్మ చేతికో బంగారు మురుగు. ఆవిడ దానిని ఎల్ల వేళలా ధరిస్తుంది. నెలకోసారి భజంత్రీ వాడొచ్చి తల పని చేసినప్పుడు మాత్రం, కాసేపు దాన్ని మనవడికిస్తుంది, లక్ష జాగ్రత్తలు చెప్పి. కోడలితో పాటు, ఆవిడ కూతురి కళ్ళు కూడా ఆ మురుగు మీదే. ఎలా అయినా ఆ మురుగుని సొంతం చేసుకోడానికి వాళ్ళు చేయని ప్రయత్నాలు లేవు. బామ్మ ముందా వాళ్ళ ప్రయత్నాలు?

బామ్మకి లౌక్యం తెలుసు. ఎవరితో ఎప్పుడు ఎలా మాట్లాడాలో బాగా తెలుసు. అందుకే పంట శిస్తు తెచ్చే రైతులతో నేరుగా వ్యవహారం మాట్లాడకుండా, ఎండన పడి వచ్చిన వాళ్లకి ముందుగా విస్తరి నిండా వడ్డించి కడుపు నిండుగా భోజనం పెడుతుంది. ఆ తర్వాతే, పంటల కబుర్లు, శిస్తు లెక్కలు. మనవడికోసం బామ్మ ఎంతైనా చేయగలదు. అతనికి చిరుతిళ్ళు అందనివ్వక పోతుంటే, పీచ్మిఠా వాడికి దేవుడి గంట అమ్మేసి చిరుతిళ్ళు కొని తినిపించగలదు.

కొడుక్కీ, కోడలికీ పీఠాలని సేవించుకోవడం అంటే భయమూ, భక్తీని. బామ్మకి మాత్రం వాటి లెక్కేమీ లేదు. మనవడి తర్వాతే పీఠమైనా, దేవుడైనా. ఇంటికి వచ్చిన పీఠాధిపతికి తెలియక అపచారం చేసిన మనవడిని, కొడుకు చావ బాదుతుంటే అడ్డుపడింది బామ్మే. ఆక్షణంలో మనవడికి వెయ్యి చేతులు తనకోసం చాపిన అమ్మవారిలా కనిపించింది బామ్మ. "అరిసెల్నీ అప్పాల్నీవదలలేని వాడు అరిషడ్వర్గాలనేఁ వదులుతాడు" అంటూ కొడుకునీ, స్వాములార్నీ కలిపి తిట్టేసింది.

కాలం గడిచిపోయింది. ఆస్తులు కరిగిపోయాయి. బామ్మేమీ బాధ పడలేదు సరికదా, "మా ఉయ్యాల వెండి గొలుసులని గున్న ఏనుగు మింగేసింది" అని సరసంగా నవ్వుతుంది. గున్న ఏనుగు పీఠాల వారిది. ఇప్పుడు గత వైభవమూ లేదు, అలా అని దరిద్రమూ లేదు. మనవడి వైభవం బామ్మా, బాదం చెట్టూ -- రెండూ ఉన్నాయి. మనవడి ఎఫ్.ఏ. చదువు పూర్తి కావడం, సర్కారు కొలువు దొరకడంతో పెళ్లి సంబంధాలు రావడం మొదలవుతుంది. పిల్లనిస్తానంటూ మేనత్తే వచ్చినా, బామ్మ వద్దు పొమ్మంటుంది.

ఎట్టకేలకి బామ్మకి నచ్చిన సంబంధం వచ్చింది. చిన్న మాట పట్టింపు దగ్గర ఆగింది. బామ్మకి ఆ సంబంధం చేయాలని. ఎటూ చెప్పలేని పరిస్థితి మనవడిది. మనవడి పెళ్లి పల్లకీ ఊరేగింపు చూడాలన్న ఆ బామ్మ కల నెరవేరిందా? అంత ప్రేమగా చూసుకున్న బంగారు మురుగుని ఆవిడ ఏం చేసింది? ఇత్యాది ప్రశ్నలకి సమాధానం శ్రీరమణ రాసిన కథ 'బంగారు మురుగు.'

వెనకటి తరం కుటుంబ బంధాలని అద్దంలో చూపిస్తూ రాసిన ఈ కథని ఆసాంతమూ చదవకుండా విడిచి పెట్టలేం. కేవలం ఒక్కసారి మాత్రమే చదివి సరిపెట్టుకోలేము కూడా. ఇప్పటికీ ఈ కథని చదువుతుంటే చివరి వాక్యాల దగ్గర కళ్ళు మసకబారతాయి. 'మిథునం' కథల సంపుటిలో ఉందీ కథ.