పాకుడురాళ్ళు

సినిమా.. ఓ రంగుల ప్రపంచం. తమని తాము వెండి తెర మీద చూసుకోవాలన్నది లక్షలాదిమంది కనే కల. కానీ ఆ కల నెరవేరేది ఏ కొద్ది మందికో మాత్రమే. పేరు ప్రఖ్యాతులు, వద్దన్నా వచ్చి పడే డబ్బు, సంఘంలో గౌరవ మర్యాదలు, పలుకుబడి.. వీటన్నింటినీ తెచ్చిపెట్టగల శక్తి సినిమా అవకాశానికి ఉంది. అందుకే, సినిమాలన్నా, సినిమా వాళ్ళన్నా ఆసక్తి చూపించని వాళ్ళు అరుదు. ఇప్పుడంటే గాసిప్ వెబ్సైట్ల పుణ్యమా అంటూ సినిమా వాళ్ళ జీవితాలు తెరిచిన పుస్తకాలు అయిపోయాయి కానీ, ఓ నలభై-యాభై ఏళ్ళ క్రితం అంతా రహస్యమే.. తెర వెనుక జరిగేదేదీ తెరమీద సినిమా చూసే ప్రేక్షకుడికి తెలిసేది కాదు.

అలాంటి సమయంలో, సినిమా రంగంలో తెర వెనుక జరిగే రాజకీయాలనీ, ఎత్తులనీ, పై ఎత్తులనీ తమ పట్టు నిలుపుకోవడం కోసం రకరకాల వ్యక్తులు చేసే ప్రయత్నాలనీ నవలా రూపంలో అక్షరబద్ధం చేశారు రచయిత రావూరి భరద్వాజ. 'పాకుడురాళ్ళు' నవల, కేవలం 'మంజరి' గా మారిన మంగమ్మ కథ మాత్రమే కాదు, తెలుగులో సినిమా నిర్మాణం ఊపందుకున్న రోజుల్లో ఆ పరిశ్రమలో పాలుపంచుకున్న ప్రతి ఒక్కరిదీ కూడా. ఒకరిపై ఒకరు కత్తులు దూసుకుంటూ కూడా, అవసరార్ధపు స్నేహాలు నటించే ఇద్దరు అగ్ర హీరోలు, అగ్ర నాయికగా ఎదిగాక, అగ్ర హీరోలతో నటించనని ప్రకటించి కొత్త నాయకులని పరిచయం చేసే నాయిక, సినిమా వాళ్ళని బ్లాక్ మెయిల్ చేసి పబ్బం గడుపుకునే జర్నలిస్టూ.... ఇలా ఎందరెందరిదో కథ ఇది.

కథా స్థలం గుంటూరు సమీపంలో ఓ పల్లెటూరు. కథా కాలం పద్య నాటకాలు అంతరించి, సాంఘిక నాటకాలు అంతగా ఊపందుకోని రోజులు. నాటకాలంటే ఆసక్తి ఉన్న మాధవరావు, రామచంద్రం కలిసి 'నవ్యాంధ్ర కళామండలి' ప్రారంభించి సాంఘిక నాటకాలు ప్రదర్శించాలి అనుకుంటారు. వాళ్ళ నాటకాల్లో స్త్రీ పాత్రలు ధరించడం కోసం వస్తుంది పదిహేనేళ్ళ మంగమ్మ. బళ్ళారి రాఘవ ట్రూపులో పనిచేశానని చెప్పుకునే నాగమణి పోషణలో ఉంటుంది మంగమ్మ. అప్పటికే మంగమ్మ మీద సంపాదన ప్రారంభించిన నాగమణి, నాటకాల్లో అయితే ఎక్కువ డబ్బు రాబట్టుకోవచ్చునని ఈ మార్గం ఎంచుకుంటుంది. మాధవరావు-రామచంద్రం తర్ఫీదులో మంచి నటిగా పేరు తెచ్చుకుంటుంది మంగమ్మ. కళామండలి కి మంచి పేరు రావడంతో, నాగమణి కి కొంత మొత్తం చెల్లించి మంగమ్మని చెర విడిపిస్తారు మిత్రులిద్దరూ.

కొంతకాలానికి కళామండలి మూతపడే పరిస్థితి వస్తుంది. మంగమ్మ, నాగమణి 'కంపెనీ' కి తిరిగి వెళ్ళిపోదాం అనుకుంటూ ఉండగా మద్రాసు నుంచి వచ్చిన పాత మిత్రుడు చలపతి తనో సినిమా తీస్తున్నాననీ, మంగమ్మ అందులో నాయిక అనీ చెప్పి ఆమెని మద్రాసు తీసుకెడతాడు. చలపతి సినిమా తీయకపోయినా, మంగమ్మకి వేషాల కోసం తీవ్రంగా ప్రయత్నిస్తాడు. స్వతహాగా తెలివైనదీ, మగవాళ్ళని కాచి వడపోసినదీ అయిన మంగమ్మ సైతం -మొదట్లో ఆసక్తి చూపకపోయినా, సినిమా హీరోయిన్ల వైభవం, ఐశ్వర్యం చూశాక తనుకూడా హీరోయిన్ కావాల్సిందే అని నిర్ణయించుకుని తీవ్రంగా ప్రయత్నాలు మొదలుపెడుతుంది. ఈ క్రమంలో, ఓ సిద్ధాంతి సూచన మేరకి తన పేరు మంజరి గా మార్చుకుంటుంది. వేషాలు రానప్పుడూ, చివరివరకూ వచ్చి జారిపోయినప్పుడూ మంజరి నిర్ణయం మరింత పదునెక్కుతూ ఉంటుంది.

మెల్లగా అవకాశాలు సంపాదించుకుని, నాయికగా పేరు తెచ్చుకుని తక్కువ కాలంలోనే అగ్రశ్రేణి నాయిక అవుతుంది మంజరి. అనుకున్నది సాధించాక ప్రపంచాన్నిలెక్కచెయ్యదు మంజరి. చలపతిని కేవలం ఓ సెక్రటరీగా మాత్రమే చూస్తుంది. నిర్మాతలని అక్షరాలా ఆడిస్తుంది. అయితే, తనని తీర్చిదిద్దిన మాధవరావు-రామచంద్రం మీద, కష్టకాలంలో తనని ఆదుకున్న వాళ్ళమీదా అంతులేని కృతజ్ఞత చూపుతుంది మంజరి. నవల పూర్తి చేసి పక్కన పెట్టినా, మంజరి ఓ పట్టాన ఆలోచనల నుంచి పక్కకి వెళ్ళకపోడానికి కారణం రచయిత ఆ పాత్రని చిత్రించిన తీరు. కథ పాకాన పడేసరికి, మంజరికి ఏ చిన్న ఇబ్బంది వచ్చినా "ఈమె దీనిని ఏరకంగా ఎదుర్కొంటుంది?" అన్న ఉత్కంఠ, పేజీలు చకచకా కదిలేలా చేస్తుంది. పాఠకులని ఎక్కడా నిరాశ పరచదు మంజరి.

అగ్రహీరోలతో కయ్యం పెట్టుకుని, దానివల్ల తనకి పోటీగా మరో నాయిక తయారవుతున్నప్పుడు కయ్యాన్ని నెయ్యంగా మార్చుకున్నా, తనని సినిమా నుంచి తీసేయాలని ప్రయత్నించిన నిర్మాతకి ఊహించని విధంగా షాక్ ఇచ్చినా మంజరికి మంజరే సాటి అనిపించక మానదు. గుర్రాప్పందాల మీద లక్షలు నష్టపోయినా కొంచం కూడా బాధ పడదు కానీ, ఎవరన్నా డొనేషన్ అంటూ వస్తే రెండో ఆలోచన లేకుండా తిప్పి పంపేసి మళ్ళీ రావొద్దని కచ్చితంగా చెప్పేస్తుంది. తెలుగులో అగ్రస్థానంలో ఉండగానే, హిందీ అవకాశాల కోసం ప్రయత్నాలు మొదలుపెడుతుంది మంజరి. ఇందుకోసం తన కాంటాక్ట్స్ ని తెలివిగా వాడుకుంటుంది. అంతేనా? భారదేశం తరపున సాంస్కృతిక రాయబారిగా అమెరికా వెళ్ళిన తొలి తెలుగు నటి మంజరి. అక్కడ మార్లిన్ మన్రో ని కలుసుకున్న మంజరి, సిని నాయికలందరి జీవితాలూ ఒకేలా ఉంటాయన్న సత్యాన్ని తెలుసుకుంటుంది.

మంజరి తర్వాత ప్రాధాన్యత ఉన్న మరో నాయిక కళ్యాణి. సీనియర్ హీరోయిన్. మంజరి అంటే చాలా ప్రేమ కళ్యాణికి. సొంత చెల్లెలికన్నా ఎక్కువగా చూసుకుంటూ ఉంటుంది. ఆద్యంతం ఆసక్తిగా అనిపించే మరో పాత్ర చలపతి. అవ్వడానికి చలపతి 'కింగ్ మేకర్' అయినా, మంజరి తనని నిర్లక్ష్యం చేసినప్పుడు సైతం ఆమెని వెన్నంటే ఉంటాడు. మంజరితో జీవితం పంచుకోవాలన్న ఆలోచన కానీ, ఆమె సంపాదన సొంతం చేసుకోవాలన్న ఆలోచన కానీ చలపతికి ఉన్నట్టు కనిపించదు. ఆత్మాభిమానం విషయంలో రాజీ పడని, ఆ విషయం బయట పడనివ్వని, చలపతి ఓ చిత్రమైన పాత్ర అనిపించక మానదు. నవల ఆసాంతమూ ఎంతో ఆసక్తిగా తీర్చిదిద్దిన భరద్వాజ ముగింపు విషయంలో నిరాశ పరిచారు నన్ను. 'ఈ తరహా కథలకి ఇలాంటి ముగింపే ఉండాలి' అన్నట్టుగా ముగించారు మంజరి కథని. (విశాలాంధ్ర ప్రచురణ, పేజీలు 506, వెల రూ. 200, ఏవీకెఎఫ్ లోనూ లభ్యం).