చీకట్లో గోదారి

'బద్దరగిరి రామయ్య పాదాలు కడగంగా పరవళ్ళు తొక్కింది గోదారి గంగ.. పాపి కొండలకున్న పాపాలు కరగంగా పరుగుల్లు తీసింది బూదారి గంగ...' ఇది నాకు చాలా ఇష్టమైన పాట. 'సీతారామయ్య గారి మనవరాలు' సినిమాలో ఈ పాట విన్నప్పుడల్లా ఉరకలెత్తుతున్న గోదారి గుర్తొస్తుంది. కాని ఇప్పుడు ఇదే పాట వింటుంటే మనసంతా చేదుగా ఐపోతోంది. ఎందుకంటే ఇప్పటి గోదారి బద్దరగిరి రామయ్య పాదాలను కడగలేదు..పాపికొండలకి ఉన్న పాపాలనూ కరిగించలేదు. అందుకు సరిపోయేంత నీరు గోదారిలో లేదు... ఎందుకిలా జరిగింది? అంటే ఎవరి సమాధానం వారు చెబుతారు. రానున్న రోజుల్లో ఇది ఒక రాజకీయ అంశంగా మారినా ఆశ్చర్యపోనక్కర్లేదు.

అవును..గోదావరి లాంటి ఓ జీవనది ఎండిపోయే దశకు చేరుకోడం మామూలు విషయం కాదు. నిజానికి గోదారి కేవలం ఒక నది మాత్రమే కాదు..పరీవాహక ప్రాంతంలో నివసించే ప్రజల జీవితంలో ఓ భాగం. కాటన్ మహాశయుడు ధవళేశ్వరం ఆనకట్ట కట్టి కోస్తా జిల్లాల ప్రజలని కరువు కోరల నుంచి విముక్తి చేసిన నాటి నుంచి అక్కడి ప్రజలకి గోదారి సాక్షాత్తూ అన్నం పెట్టె అమ్మ..అన్నపూర్ణ. కరుణించి ఏడాదికి మూడు పంటల వరమిచ్చినా, కోపగించి వరదై ముంచెత్తినా అక్కడి ఇల్లాళ్ళకి గోదారి తమ ఇంటి ఆడపడుచు. అంతేనా..కోడెకారు కుర్రకారు ఊహల్ని పూల పడవపై ఊరేగించి వారిలో భావుకత్వం పుట్టించే జాణతనం గోదారి సొంతం.

ఎంత వివశుడు కాకపొతే ఆరుద్ర 'గోదావరి వరద లాగ కోరిక చెలరేగింది..' అంటాడు? ఇదే గోదావరి గలగలలు మోదుకూరి జాన్సన్ కి వేదఘోష లా వినిపించాయి. 'వయ్యారి గోదారమ్మ వళ్ళంతా ఎందుకమ్మా కలవరం?' అని అడిగారు వేటూరి. తన కథా సంపుటానికి 'గోదారి కథలు' అని పేరుపెట్టిన బి.వి.ఎస్. రామారావు ఆ కథలని తనచేత రాయించింది గోదావరేనని ప్రకటించారు.

'గోదారి మీద మీకు ఎంత అభిమానం ఉంది?' జవాబు చెప్పడం కష్టమే.. కానీ ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే 'వంశీ కి ఉన్నంత..' ఈ జవాబు 'ఆకాశమంత' లేదా 'గోదావరంత' అన్న జవాబులకన్న గొప్పదని ఒప్పుకొని వారెవరు? గోదావరి ప్రస్తావన లేకుండా వంశీ రాసిన కథలు, తీసిన సినిమాలు అరుదు. ఈ మధ్య కాలంలో వచ్చిన వంశీ పుస్తకం 'మా పసలపూడి కథలు' కి ప్రేరణ, నేపధ్యం గోదావరే. 'గోదారి గాలికి నా ఫెయిల్యుర్స్ ని మర్చిపోయాను..' అని తన 'ఫెయిల్యూర్ స్టోరి' లో వంశీ నే చెప్పాడు. అసలు వంశీ నరాల్లో రక్తానికి బదులు గోదారి ప్రవహిస్తోందేమో అని అనుమానించేవాళ్ళూ ఉన్నారు. గోదారిని తెరపై అందంగా చూపించడంలో వంశీ, బాపు, విశ్వనాద్ లది ఒక్కొక్కరిది ఒక్కో ప్రత్యేకమైన శైలి.

గోదారిని చూసిన వాళ్ళెవరూ ఆ నదితో ప్రేమలో పడకుండా ఉండలేరు..ఇది రుజువు చేయడానికి పరిశోధనలూ అవీ అవసరం లేదు. అక్కడివారే కానవసరం లేదు.. ఓ సారి ఆ నదిని చూసొచ్చిన వాళ్ళని ఎవరినైనా అడగండి.. రెండో ఆలోచన లేకుండా నిజమేనని ఒప్పుకుంటారు. నిశ్చల గోదారి కానివ్వండి లేదా వరద గోదారైనా కానివ్వండి, మిమ్మల్ని మీరు మర్చిపోయి అలా చూస్తూ ఉండాల్సిందే. వెన్నల రాత్రి గోదారి మీద పడవ ప్రయాణం ఓ జీవిత కాలం గుర్తుండే జ్ఞాపకం.

మరి ఇవాల్టి గోదారి? పంటలకి నీరు ఇవ్వలేక పోతోంది..కనీసం పాపి కొండలు చూడాలనుకునే వాళ్ల పడవలు అద్దరికి చేరేంత నీటినైనా తనలో మిగుల్చుకోలేక పోయింది. అలిగినప్పుడు తన ఉద్ధృత రూపం చూపించి భయపెట్టడం మాత్రమే తెలిసిన గోదారి ఇప్పుడెందుకో ఓ పిల్ల కాలువలా మారిపోతోంది. ఇంత తక్కువ నీటిమట్టం గడిచిన కొన్ని దశాబ్దాలలో ఎన్నడూ రికార్డు కాలేదట. ఈసారి పంటనష్టం ఖాయమని, తాగునీటి సమస్య రావచ్చుననీ వార్తలు వస్తున్నాయి. గోదారి ఎవరినో శిక్షించాలనుకుని తనను తాను శిక్షించుకోవడం లేదు కదా?