అగ్నిహోత్రావధానులు

"తాంబోళం ఇచ్చేశాను తన్నుకు చావండి" అంటూ 'కన్యాశుల్కం' నాటకంలో అగ్నిహోత్రావధానులు పలికిన మాట తెలుగు భాషలో జాతీయమై నిలిచిపోయింది. అతగాడి మాటే "ఆడముండలతోనా ఆలోచన?" అన్న ప్రశ్న నూట పాతికేళ్ల క్రితం మన సమాజంలోని కొన్ని కుటుంబాల్లో ఇల్లాలి స్థానం ఏమిటో ఒక్కముక్కలో చెప్పేసింది. కన్యాశుల్కాన్ని తలచుకోగానే తటాలున గుర్తొచ్చే పాత్రల్లో అగ్నిహోత్రావధాన్లు ఉండకపోతేనేమీ, అతగాడి ప్రత్యేకతలు కోకొల్లలు. సాక్షాత్తూ బావమరిది కరటక శాస్తుర్లే "మూర్ఖప గాడిద కొడుకు" అనేయడంతో, అగ్నిహోత్రుడి గురించి పెద్దగా ఆలోచించే పని పెట్టుకోము.

చాలామంది తండ్రుల్లాగే కొడుకు చదువుకి బోల్డంత ఖర్చయిపోతోందని బెంగ. దానితో పాటే, కొడుకు పెద్ద ఉద్యోగస్తుడై బాగా గడించాలన్న కోరిక. అంతలోనే, తన కొడుక్కి అంతటి ప్రయోజకత్వం ఉందా అన్న అనుమానం. నిజం చెప్పాలంటే మనిషిని చూడగానే లోతుపాతులు నిగ్గు తేల్చి చెప్పడం అగ్నిహోత్రావధాన్లు ప్రత్యేకత. గిరీశంతో పాటు బండి దిగిన వెంకటేశాన్ని చూడగానే, "వెధవాయా, ఈ మారైనా పరీక్ష పాసయినవా?" అని సూటిగా విషయంలోకి వచ్చేస్తాడు. వెంకటేశం పరీక్ష తన్నేసి ఉంటుందని ఎంత కచ్చితంగా అంచనా వేశాడో కదా.

శిష్యుణ్ణి రక్షించడం కోసం గిరీశం రంగంలోకి దిగి అతి నటన ప్రదర్శించబోతే ఏమాత్రం లక్ష్యం చెయ్యకుండా "ఈ తురకడెవడోయ్" అని మొహాన్నే అనడమే కాదు, "ఈ శషభిషలు నాకేం పనికిరావు. ఇతడి వైఖరి చూస్తే ఇక్కడే బస వేసేట్టు కనిపిస్తోంది. మా ఇంట్లో భోజనం యంతమాత్రం వీలుపడదు" అని కుండ బద్దలుకొట్టేస్తాడు కూడా. గిరీశం ఎందుకొచ్చాడో బాగా తెలిసింది అగ్నిహోత్రుడొక్కడికే అనడానికి అనుమానమా? పుస్తకాలకి పదిహేను రూపాయలవుతుందని కొడుకు చెప్పగానే, "ఒక్క దమ్మిడీ ఇవ్వను. వీళ్ళిద్దరూ కూడి ఆ రూపాయలు పంచుకు తినేట్టు కనబడుతూ ఉంది" అనడానికి అస్సలు మొహమాట పడడు.

'కన్యాశుల్కం' ద్వితీయాంకంలో అగ్నిహోత్రావధాన్లు పరిచయం అయింది మొదలు, మళ్ళీ అతగాడు ఎప్పుడెప్పుడు కనిపిస్తాడా అన్న ఆత్రుత సహజంగానే కలుగుతుంది. ఆ తర్వాతి అంకంలోనే కొడుకు చదువు బాగోగులు, కోర్టు వ్యవహారాలు గిరీశంతో మాట్లాడుతూ కనిపిస్తాడు తెల్లవాళ్ళ చదువులు, పద్ధతుల గురించి గిరీశం చెప్పింది విని, "ఈ రెయిళ్లూ గియిళ్ళూ యావత్తూ మన వేదంలో ఉన్నాయిష" అని వాకృచ్చుతాడు. మందడి గోడల విషయమై ఇరుగు పొరుగుల మీద కోర్టు కేసులు వేసి, సిరిపురం భూవులు అమ్మేసుకున్న 'అగ్రహారపు చెయ్యి' పరిచయమయ్యేది ఇక్కడే. అయినప్పటికీ, కోర్టు కేసు అనేసరికి కొత్త ఉత్సాహం తన్నుకొచ్చేస్తూ ఉంటుంది అగ్నిహోత్రావధాన్లుకి.

చిన్న కూతురు సుబ్బిని లుబ్ధావధాన్లు కి ఇచ్చి పెళ్లి చేయడం కోసం ఏనుగు, గుర్రాలు, అంచీ బళ్లతో రామచంద్రపురం అగ్రహారంలో దిగిన అగ్నిహోత్రుడు ఆరో అంకంలో కనిపిస్తాడు మళ్ళీ. "మనకి బావగారి వరసా ఏవిషండీ?" అని రామప్పంతులుతో సరసమాడినంత సేపు పట్టదు, మాట తప్పి మరో పెళ్లి చేసేసుకున్న లుబ్ధావధాన్లు మీద కోర్టు కేసుకి సిద్ధ పడిపోడానికి. కేసు తీసుకెళ్లి రామప్పంతులు చేతిలోనే పెట్టేస్తాడు కూడా. దాసరి వేషంలో ఉన్న మహేశం పాడే చావు పాట రామప్పని భయ పెడుతుంది కానీ, అగ్నిహోత్రుణ్ణి కదిలించదు. "నీలాలకా ఏల నీ యలుకా?" అని పాడుతుంటే "యలకేవిటి నీ శ్రార్థం!" అని తిట్టగలడు.

పెద్ద కూతురు బుచ్చమ్మ బాల్య వితంతువై పుట్టింటికి తిరిగొచ్చినా, చిన్న కూతురు సుబ్బికి ముదుసలి వరుడితో బాల్య వివాహం తలపెట్టడమే కాదు, ఆ పెళ్లి అల్లరయినా, బుచ్చమ్మ గిరీశంతో లేచిపోయినా తన అభిప్రాయాలని ఏమాత్రం మార్చుకోడు అగ్నిహోత్రావధాన్లు. బుచ్చమ్మ అబ్ డక్షన్ కేసులో తప్పుడు జాతకం  దాఖలు చేసినందుకు జడ్జీ చీవాట్లేసినా చలించడు. మార్పు తేవడం కోసం ప్రయత్నం చేసిన సౌజన్య రావు పంతులంతడి వాడిని కూడా "మీ గృహకృత్యాల వూసుకి నేనొచ్చానా ఏవిటి? నా గృహకృత్యాల ఊసు మీకెందుకూ?" అని కడిగేయగలడు.

మనుషుల నైజాలని పసిగట్టగలిగీ అవతలి వాళ్ళ బుట్టలో పడిపోవడం, తాను నిర్ణయించుకున్నదే తప్ప మరో ఆలోచన చేయకపోవడం అగ్నిహోత్రావధాన్లు వ్యక్తిత్వం. తాను నమ్మిన విషయాలకి అనుకూలంగా ఓ వాదాన్ని నిర్మించుకోవడం, ఎవరేమన్నా లెక్కచేయక రెండో ఆలోచన జోలికి వెళ్ళకపోవడం అతగాడి లక్షణాలు. చాలా నవలల్లో క్లైమాక్స్ లో వచ్చే ఒక్క డైలాగుకీ, సినిమాల్లో అయితే ఒక చెంపదెబ్బకీ మారిపోయే పాత్రల్ని చూసినప్పుడు తప్పక గుర్తొచ్చే వాడు అగ్నిహోత్రుడు. మారిపోవడం ఏమంత సులభం కాదని ఒక సజీవ పాత్ర ద్వారా నిరూపించిన గురజాడకు - నూట పాతికేళ్ల తర్వాత - జోహార్లు!!