నాయికలు-వసుంధర

వసుంధరకి పేదరికమంటే ఏమిటో అనుభవ పూర్వకంగా తెలీదు. ఎందుకంటే ఆమె డబ్బులో పుట్టి పెరిగింది. ఓ పల్లెటూరి భూస్వామ్య కుటుంబంలో చిన్న కోడలు అయ్యింది. కానీ వసుంధర ఆలోచనలెప్పుడూ పేద వాళ్ళ చుట్టూనే తిరుగుతూ ఉంటాయి. ఇందుకు కారణం కేవలం ఆమె ఆర్ధిక శాస్త్రం లో ఎమ్మే చదవడం మాత్రమే కాదు, చిన్నప్పటి నుంచీ ఆమెకి సామాజిక స్పృహ కొంచం ఎక్కువే. ఇరవై మూడేళ్ళ క్రితం సి.సుజాత రాసిన 'సుప్త భుజంగాలు' నవలలో ప్రధాన పాత్ర వసుంధర.

కార్ల్ మార్క్స్ సిద్ధాంతాన్ని ఇష్టంగా చదువుకుని, పేద సాదల పట్ల లోపల్లోపల సానుభూతిని పెంచుకుని కూడా తన కళ్ళెదురుగానే వాళ్లకి అన్యాయం జరుగుతుంటే నోరు విప్పి మాట్లాడ లేని నిస్సహాయ స్థితి వసుంధరది. తన ఇద్దరు కొడుకులనీ అడ్డుపెట్టుకుని ఇంటి పెత్తనం చేసే అత్తగారు వీర రాఘవమ్మ, వ్యవసాయ పనుల్లో తలమునకలుగా ఉండే బావ రంగశాయి, వ్యాపారం లో ఊపిరి పీల్చుకునేందుకు కూడా టైము దొరకని భర్త రవి, పెద్దగా చదువుకోని తోడికోడలు యశోద, పట్నంలో చదువుకునే పిల్లలు.. ఇదే వసుంధర చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచం.

కేవలం వీళ్ళు మాత్రమే కాదు.. పొలంలో పనిచేసే నారాయణ, ఇంట్లో పని చేసే అతని భార్య వెంకాయి, కూతురు రవణి, ఊళ్ళో కాన్వెంటు నడుపుతున్న అవివాహిత లలిత, జీవితాన్ని, సంపాదనలో సింహ భాగాన్నీ కమ్యూనిస్టు ఉద్యమానికే ధారపోసిన స్కూలు మాస్టారు కూతురు అన్నపూర్ణా.. వీళ్ళంతా కూడా వసుంధర ని ఆలోచింపజేస్తూ ఉంటారు. రోజంతా పనిచేసి సాయంత్రం ఇచ్చిన కూలి పుచ్చుకుని, ఆపై యజమానుల చేత తిట్లు తినే కూలీలను చూసి కాపురానికి వచ్చిన కొత్తలో చలించి పోతుంది వసుంధర. కూలీలకి చదువు చెప్పి వాళ్ళ ఆలోచనల్లో మార్పు తేవాలని వృధా ప్రయత్నం చేస్తుంది.

పుస్తకాలలో చదువుకున్న పెట్టుబడిదారీ విధానం ఆచరణలో కళ్ళ ముందు కనిపిస్తుంటే ఆశ్చర్య పోతుంది వసుంధర. కాలేజీ రోజుల్లో తను కార్ల్ మార్క్స్ గురించి మాట్లాడుతుంటే స్నేహితులు "నువ్వలా మాట్లాడుతుంటే దెయ్యాలు వేదాలు వల్లించినట్టుందే" అని ఎందుకు అన్నారో అర్ధమవుతుంది ఆమెకి. కట్నం ఇచ్చి పెళ్లి చేసుకోకూడదన్నది ఆమె ఒకప్పటి ఆదర్శం. "ఇది ఆస్తిలో నీ వాటా.. అన్నయ్యతో పాటు నీకూ వాటా వద్దూ?" అని ఒప్పిస్తుంది తల్లి. వ్యాపారంలో వచ్చే లాభాల కన్నా మరేదీ ఆనందాన్నివ్వదు రవికి. పుస్తకాల్లో సిద్ధాంతాలకీ, జరుగుతున్నవాస్తవాలకీ బేరీజు కుదరక ఆలోచనల్లో పడుతుంది వసుంధర.

ఇమడలేని వాతావరణంలో ఉండడం కన్నా రవి నుంచి విడిపోతే? అన్న ఆలోచన వస్తుంది వసుంధరకి. తనకంటూ చదువు, ఆస్తి ఉన్నాయి కాబట్టి జీవనానికి ఇబ్బంది ఉండదు. కానీ అదే సమయంలో అవివాహిత లలిత, డ్రామా ఆర్టిస్టు పద్మావతిల అనుభవాలు ఆమెలో రెండో ఆలోచన కలిగిస్తాయి. భర్త వల్ల లభించే 'సోషల్ సెక్యూరిటీ' గురించి ఆలోచించడం మొదలు పెడుతుంది. భర్త అండ లేని స్త్రీలకి సమాజంలో ఎదురయ్యే ఇబ్బందులు ఆమెని పునరాలోచించుకునేలా చేస్తాయి.

ఎన్నో చేయాలని ఉన్నా ఏమీ చేయలేక పోతున్నానని వసుంధర సంఘర్షణ అనుభవించే సమయంలోనే ఆ ఊరి కూలి జనంలో చిన్నపాటి విప్లవం మొదలవుతుంది. భూస్వాములతో వచ్చిన తగాదా వల్ల కూలీలెవరూ ఊళ్ళో పని చేయరాదని నిర్ణయించుకుని, పొరుగూళ్ళలో పనులు వెతుక్కుంటారు. అంతేకాదు, పొరుగూరి కూలీలెవరినీ ఊళ్ళో అడుగు పెట్టనివ్వరు. ఈ పరిణామం చాలా ఉత్సాహాన్నిస్తుంది వసుంధరకి. బహుశా ఆ స్పూర్తితోనే కావొచ్చు, పల్లెటూరి ఉమ్మడి కుటుంబపు సంప్రదాయానికి విరుద్ధంగా అత్తగారినీ, బావగారినీ ఎదిరించి పేదల పక్షాన మాట్లాడుతుంది వసుంధర.

కథా రచయిత్రిగా మంచి పేరు తెచ్చుకున్న సి. సుజాత తొలి రచన 'సుప్త భుజంగాలు' 1986 లో ప్రచురితమయ్యింది. వర్గ పోరాటాన్ని చిత్రించిన ఈ నవలలో రచయిత్రి పేదల కష్టాలనీ, భూస్వాముల దుర్మార్గాలనూ వివరించారు. పేదలకి సాయం చేయాలని భూస్వాములకి ఉన్నా, ఏకారణాల వల్ల వాళ్ళు ఆ పని చేయలేరో వివరించే ప్రయత్నం చేశారు. ఆసక్తి కరమైన కథనం ఈ నవల ప్రత్యేకత. ప్రస్తుతం ఈ నవల మార్కెట్లో అందుబాటులో లేదు.